Η ανακάλυψη και «αναβίωση» ενός μεταδοτικού γιγάντιου ιού, που βρισκόταν θαμμένος στο παγωμένο υπέδαφος της Σιβηρίας επί 30 χιλιάδες χρόνια, ωθεί τους επιστήμονες να προειδοποιήσουν για πιθανή επανεμφάνιση άλλων ιών και μικροβίων και την επιστροφή κατ' επέκτασιν απειλητικών για την ανθρωπότητα ασθενειών, σαν από σενάριο ταινίας επιστημονικής φαντασίας.
Επιστήμονες από τη Γαλλία και τη Ρωσία ανακάλυψαν το γιγαντοϊό σε δείγμα παγωμένου εδάφους από περιοχή στο βορειοανατολικό άκρο της. Εργαστηριακά πειράματα απέδειξαν στη συνέχεια ότι ο ιός ήταν ξανά ικανός να προσβάλει αμοιβάδες -μονοκύτταρους μικροοργανισμούς- αν και δεν συνιστά απειλή για πολυκύτταρους οργανισμούς ούτε για τον άνθρωπο.
Οσο κι αν ο συγκεκριμένος ιός είναι αβλαβής για ανθρώπους και ζώα, η «ανάστασή» του αποτελεί προειδοποιητικό σήμα για εν δυνάμει κινδύνους που θα μπορούσε να φέρει στο φως η τήξη των πάγων σε απομακρυσμένες περιοχές, λόγω της κλιματικής αλλαγής, επειδή αρχαίοι παθογόνοι ιοί θα μπορούσαν να καταστούν ξανά ενεργοί.
Ο ασυνήθιστος οβάλ ιός (μήκους 1,5 και πλάτους 0,5 μικρομέτρου) είναι κατά 30% μεγαλύτερος από το μεγαλύτερο μέχρι τώρα γνωστό ιό, αλλά και από ορισμένα βακτήρια, πράγμα που τον καθιστά ορατό με οπτικό μικροσκόπιο, χωρίς να απαιτείται ηλεκτρονικό, όπως συμβαίνει με άλλους ιούς. Εχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και μόνο το ένα τρίτο των πρωτεϊνών του μοιάζουν με τις πρωτεΐνες άλλων γνωστών ιών, οπότε οι επιστήμονες τον ονόμασαν «Pithovirus sibericum», δημιουργώντας μια νέα ομάδα.
Το γεγονός ότι οι γιγαντοϊοί πλήττουν συνήθως μονοκύτταρους οργανισμούς (αν και έχουν εντοπιστεί εξαιρέσεις) δεν μπορεί σύμφωνα με τους ερευνητές να είναι παράγοντας εφησυχασμού, αφού η προοπτική -είτε λόγω ανόδου της θερμοκρασίας του πλανήτη είτε λόγω εξορυκτικών δραστηριοτήτων στην Αρκτική για πετρέλαιο, χρυσό κ.ά.- να «ξεπαγώσουν» και άλλοι αρχαίοι ιοί θα μπορούσε πραγματικά να αναδείξει ή να επαναφέρει παλιές απειλές.
«Η αναγέννηση ιών που θεωρούνται ότι έχουν εξαλειφθεί, όπως της ευλογιάς (η διαδικασία πολλαπλασιασμού του οποίου είναι παρόμοια με εκείνη του πιθοϊού) δεν πρέπει να θεωρείται μόνο θέμα επιστημονικής φαντασίας», προειδοποιεί το Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας.
