Alison Gopnik

Alison Gopnik: Τι σκέφτονται τα μωρά

Alison GopnikΗ Alison Gopnik είναι καθηγήτρια ψυχολογίας και φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της California στο Berkeley. Σε μια διάλεξη που πραγματοποίησε στο TED Talks παρουσίασε τι συμβαίνει στο μυαλό ενός μωρού. Δείτε το βίντεο και θα εκπλαγείτε…

Η μετάφραση στα Ελληνικά έγινε από την Dimitra Papageorgiou  •  Επιμέλεια από τον Constantine Anetakis

Τι συμβαίνει στο μυαλό αυτού του μωρού; Εάν το ρωτούσατε αυτό τριάντα χρόνια πριν, οι περισσότεροι άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων και των ψυχολόγων, θα σας έλεγαν πως αυτό το μωρό είναι παράλογο, ανακόλουθο, εγωκεντρικό — πως δεν θα μπορούσε ν' αντιληφθεί την οπτική ενός άλλου ατόμου ή να καταλάβει την αιτία και το αποτέλεσμα. Τα τελευταία 20 χρόνια, η αναπτυξιακή ανέτρεψε ολοσχερώς αυτή την εικόνα. Έτσι, κατά κάποιο τρόπο, πιστεύουμε πως η σκέψη αυτού του μωρού είναι σαν τη σκέψη των πιο λαμπρών επιστημόνων.

Επιτρέψτε μου να σας δώσω ένα παράδειγμα. Ένα πράγμα που μπορεί να σκέφτεται αυτό το μωρό, που μπορεί να συμβαίνει στο μυαλό του, είναι η προσπάθεια κατανόησης όσων συμβαίνουν στο μυαλό του άλλου μωρού. Εξάλλου ένα από τα δυσκολότερα πράγματα για όλους μας είναι η κατανόηση των σκέψεων και συναισθημάτων των άλλων ανθρώπων. Και ίσως το δυσκολότερο απ' όλα είναι να καταλάβουμε πως αυτά που σκέφτονται και νιώθουν οι άλλοι δεν είναι ακριβώς ίδια με αυτά που σκεπτόμαστε και νιώθουμε εμείς. Οποιοσδήποτε παρακολουθεί την πολιτική μπορεί να καταθέσει πόσο δύσκολο είναι αυτό για κάποιους ανθρώπους. Θέλαμε να μάθουμε αν τα μωρά και τα μικρά παιδιά μπορούν να καταλάβουν αυτό το πραγματικά σημαντικό στοιχείο για τους άλλους. Πώς θα μπορούσαμε να τα ρωτήσουμε; Τα μωρά δεν μπορούν να μιλήσουν, κι αν ρωτήσεις ένα τρίχρονο να σου πει τι σκέπτεται, αυτό που θ' ακούσεις είναι μια πανέμορφη ροή συνειδησιακού μονολόγου για αλογάκια και γενέθλια κι άλλα τέτοια πράγματα. Πώς λοιπόν τους κάνουμε πραγματικά την ερώτηση;

Αποδεικνύεται ότι το μυστικό ήταν το μπρόκολο. Αυτό που κάναμε – εγώ και η Μπέτι Ραπακόλι, που ήταν φοιτήτρια μου – ήταν να δώσουμε στα μωρά δύο μπολ με φαγητό: ένα μπολ με ωμό μπρόκολο κι ένα μπολ με λαχταριστά κράκερς σε σχήμα ψαριού. Όλα τα μωρά, ακόμη και στο Μπέρκλεϊ, προτιμούν τα κράκερς από το ωμό μπρόκολο. (Γέλια) Έπειτα, αυτό που έκανε η Μπέτι ήταν να δοκιμάσει μια μικρή ποσότητα από κάθε μπολ. Προσποιήθηκε ή ότι της άρεσε ή ότι δεν της άρεσε. Έτσι τις μισές φορές έκανε πως της άρεσαν τα κράκερς και δεν της άρεσε το μπρόκολο – όπως το μωρό και κάθε λογικός άνθρωπος. Αλλά τις άλλες μισές, δοκίμαζε λίγο μπρόκολο κι έκανε: «Μμμμ, μπρόκολο. Δοκίμασα το μπρόκολο. Μμμμμ.» Έπειτα δοκίμαζε τα κράκερς κι έλεγε: «Ίου, μπλιάξ, κράκερς. Δοκίμασα τα κράκερς. Μπλιάξ.» Έκανε σαν αυτό που ήθελε να είναι αντίθετο απ' αυτό που ήθελαν τα μωρά. Το κάναμε αυτό με μωρά 15 και 18 μηνών. Έπειτα έτεινε το χέρι της κι έλεγε: «Μπορείς να μου δώσεις λίγο;»

Το ερώτημα είναι: Τι θα της δώσει το μωρό, αυτό που αρέσει σ' εκείνο, ή αυτό που άρεσε σ' αυτήν; Το αξιοσημείωτο ήταν πως μωρά 18 μηνών, που μόλις που περπατούν και μιλούν, της έδιναν τα κράκερς, αν της άρεσαν τα κράκερς, αλλά της έδιναν το μπρόκολο, αν αυτό ήταν που της άρεσε. Από την άλλη, τα μωρά 15 μηνών, την κοιτούσαν για πολλή ώρα αν έκανε πως της άρεσε το μπρόκολο, σαν να μην μπορούσαν να καταλάβουν. Αφού την κοιτούσαν για αρκετή ώρα, της έδιναν τα κράκερς, αυτό που πίστευαν πως θα έπρεπε ν' αρέσει σε όλους. Υπάρχουν λοιπόν δύο αξιοπρόσεκτες παρατηρήσεις σχετικά μ' αυτό. Η πρώτη είναι πως μωράκια 18 μηνών έχουν ήδη ανακαλύψει αυτό το σημαντικό γεγονός για την ανθρώπινη φύση, πως δεν θέλουμε πάντα τα ίδια πράγματα. Κι επιπλέον, ένιωσαν πως πρέπει να κάνουν πράγματα για να βοηθήσουν άλλους ανθρώπους να πάρουν αυτό που θέλουν.

Ακόμη πιο εντυπωσιακό όμως, είναι το γεγονός ότι τα μωρά 15 μηνών δεν έκαναν το ίδιο, πράγμα που υποδηλώνει πως τα μωρά 18 μηνών έχουν μάθει αυτό το βαθύ και σημαντικό στοιχείο της ανθρώπινης φύσης μέσα στους 3 μήνες που μεσολάβησαν από τότε που ήσαν 15 μηνών. Άρα τα παιδιά και ξέρουν και μαθαίνουν περισσότερα απ' όσα ποτέ θα φανταζόμασταν. Κι είναι μόνο μια από τις εκατοντάδες μελέτες των τελευταίων 20 ετών που το έδειξαν πραγματικά.

Η ερώτηση που πρέπει να κάνετε όμως είναι: Γιατί τα παιδιά μαθαίνουν τόσα πολλά; Και πως είναι εφικτό να μαθαίνουν τόσα πολλά σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα; Θέλω να πω, αν δείτε τα μωρά επιπόλαια, μοιάζουν σχεδόν άχρηστα. Μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις, είναι χειρότερα κι από άχρηστα, επειδή χρειάζεται να διαθέτουμε τόσο χρόνο κι ενέργεια για να τα διατηρούμε στη ζωή. Αν όμως στραφούμε στην εξέλιξη για μια απάντηση στο ερώτημα «γιατί καταναλώνουμε τόσο χρόνο για να φροντίζουμε άχρηστα μωρά», φαίνεται πως υπάρχει τελικά απάντηση. Αν κοιτάξουμε σε πολλά διαφορετικά είδη ζώων, όχι μόνο στα πρωτεύοντα θηλαστικά, αλλά συμπεριλαμβάνοντας κι άλλα θηλαστικά, πουλιά, ακόμη και μαρσιποφόρα όπως τα καγκουρό και οι φασκωλόμυες, φαίνεται πως υπάρχει σχέση μεταξύ της διάρκειας της παιδικής ηλικίας ενός είδους και του μεγέθους του εγκεφάλου του σε σύγκριση με το σώμα του και πόσο έξυπνο κι ευέλικτο είναι.

Χαρακτηριστικά γι' αυτήν την ιδέα, είναι τα πουλιά εκεί πάνω. Στη μια πλευρά είναι η κουρούνα της Νέας Καληδονίας. Οι κουρούνες κι άλλα κορακοειδή, οι κόρακες, τα χαβαρόνια κτλ, είναι εξαιρετικά έξυπνα πουλιά. Είναι εξίσου έξυπνα με τους χιμπατζήδες σε κάποια σημεία. Βλέπουμε ένα πουλί στο εξώφυλλο του Science, που έμαθε πώς να χρησιμοποιεί ένα εργαλείο για να βρίσκει τροφή. Από την άλλη πλευρά, έχουμε τη φίλη μας την οικόσιτη όρνιθα. Οι κότες, οι πάπιες, οι χήνες και οι γαλοπούλες είναι βασικά πιο χαζές κι απ' τα κούτσουρα. Είναι πολύ-πολύ καλές στο ράμφισμα των σιτηρών, και δεν είναι καλές σε οτιδήποτε άλλο. Φαίνεται πως τα μωρά της κουρούνας της Νέας Καληδονίας, ως νεοσσοί εξαρτώνται από τη μητέρα τους να ρίξει σκουληκάκια στα μικρά ανοιχτά στόματά τους για περίοδο δυο ετών, που είναι πολύ μεγάλο διάστημα στη ζωή ενός πουλιού. Οι κότες αντίθετα ωριμάζουν μέσα σε δύο μήνες. Είναι λοιπόν η παιδική ηλικία ο λόγος που οι κουρούνες καταλήγουν στο εξώφυλλο του Science ενώ οι κότες καταλήγουν στην κατσαρόλα.

Υπάρχει κάτι σ' αυτήν την παρατεταμένη παιδική ηλικία που φαίνεται να συνδέεται με τη γνώση και τη μάθηση. Τι είδους εξήγηση μπορούμε να δώσουμε σ' αυτό; Μερικά ζώα, όπως τα κοτόπουλα, μοιάζουν να είναι φτιαγμένα για να κάνουν καλά μόνο ένα πράγμα. Προορίζονται λοιπόν για ράμφισμα σπόρων σ' ένα περιβάλλον. Άλλα πλάσματα, όπως οι κουρούνες, δεν κάνουν καλά κάτι συγκεκριμένο, αλλά μαθαίνουν εξαιρετικά καλά τους νόμους διαφορετικών περιβαλλόντων.

Φυσικά κι εμείς οι άνθρωποι βρισκόμαστε στο άκρο της κατανομής, όπως οι κουρούνες. Έχουμε μεγαλύτερους εγκεφάλους, σε σχέση με το σώμα μας, μακράν από οποιοδήποτε άλλο ζώο. Είμαστε πιο έξυπνοι, πιο ευέλικτοι, μπορούμε να μάθουμε περισσότερα, επιβιώνουμε σε πιο πολλά διαφορετικά περιβάλλοντα, και μεταναστεύσαμε για να καλύψουμε τον κόσμο ακόμη και το διάστημα. Τα μωρά μας και τα παιδιά μας εξαρτώνται από εμάς περισσότερο καιρό από τα μωρά των άλλων ειδών. Ο γιος μου είναι 23. (Γέλια) Τουλάχιστον μέχρι τα 23 τους, συνεχίζουμε να ρίχνουμε τα σκουλικάκια μέσα σ' εκείνα τα μικρά ανοιχτά στόματα.

Εντάξει, γιατί όμως κάνουμε αυτόν το συσχετισμό; Μια εκδοχή είναι πως αυτή η στρατηγική ς, είναι εξαιρετικά ισχυρή για να τα βγάζεις πέρα στον κόσμο, αλλά έχει ένα μεγάλο μειονέκτημα. Αυτό το μεγάλο μειονέκτημα είναι πως ώσπου να τα μάθεις όλ' αυτά, θα είσαι αβοήθητος. Δεν θέλεις να έχεις τον μαστόδοντα να σε φερμάρει κι εσύ να σκέφτεσαι: «Μια σφεντόνα ή ίσως ένα δόρυ να λειτουργούσε. Ποιο θα ήταν καλύτερο;» Θέλετε να τα γνωρίζετε όλ' αυτά πριν εμφανιστεί ο μαστόδοντας. Και ο τρόπος που η εξέλιξη φαίνεται να έλυσε αυτό το πρόβλημα είναι ο καταμερισμός της εργασίας. Η κεντρική ιδέα είναι πως έχουμε μια πρώιμη περίοδο όπου είμαστε απόλυτα προστατευμένοι. Δεν χρειάζεται να κάνουμε τίποτα, μόνο να μαθαίνουμε. Έπειτα, ως ενήλικες, μπορούμε να πάρουμε όλ' αυτά τα πράγματα που μάθαμε όταν ήμασταν μωρά και παιδιά και να τα βάλουμε να λειτουργήσουν για να κάνουμε πράγματα εκεί έξω στον κόσμο.

Ένας τρόπος να το δει κανείς, είναι πως τα μωρά και τα μικρά παιδιά είναι το τμήμα έρευνας και ανάπτυξης του ανθρώπινου είδους. είναι οι προστατευμένοι ανέμελοι τύποι που χρειάζεται μόνο να μαθαίνουν και να έχουν καλές ιδέες, κι εμείς είμαστε η παραγωγή και το μάρκετινγκ. Χρειάζεται να πάρουμε όλες αυτές τις ιδέες που μάθαμε όταν ήμασταν παιδιά και να τις χρησιμοποιήσουμε. Ένας άλλος τρόπος σκέψης είναι αντί ν' αντιμετωπίζουμε τα μωρά και τα παιδιά σαν ελαττωματικούς ενήλικες, πρέπει να τ' αντιλαμβανόμαστε ως ένα διαφορετικό αναπτυξιακό στάδιο του ίδιου είδους — όπως περίπου συμβαίνει με τις κάμπιες και τις πεταλούδες — μόνο που εκείνα είναι οι έξυπνες πεταλούδες που ίπτανται μέσα στον κήπο κι εξερευνούν, ενώ εμείς είμαστε οι κάμπιες που στριμώχνονται στο στενό ενήλικο μονοπάτι τους.

Αν αυτό είναι αλήθεια, αν αυτά τα μωρά είναι φτιαγμένα για να μαθαίνουν — κι η ιστορία της εξέλιξης έλεγε πως τα παιδιά είναι για να μαθαίνουν – πως υπάρχουν γι' αυτό — θα μπορούσαμε να περιμένουμε πως θα είχαν πολύ ισχυρούς μηχανισμούς εκμάθησης. Πράγματι, ο εγκέφαλος των μωρών φαίνεται να είναι ο πιο ισχυρός μαθησιακός υπολογιστής στον πλανήτη. Όμως οι πραγματικοί υπολογιστές γίνονται πολύ καλύτεροι. Πρόσφατα, υπήρξε μια επανάσταση στην κατανόηση της μηχανικής εκμάθησης. Όλα προέρχονται από τις ιδέες αυτού του ανθρώπου, του Αιδεσιμότατου Τόμας Μπέις, που ήταν στατιστικολόγος και μαθηματικός του 18ου αιώνα. Στην ουσία, αυτό που έκανε ο Μπέις ήταν να παρέχει έναν μαθηματικό τρόπο χρησιμοποιώντας τη των πιθανοτήτων για να χαρακτηρίσει και να περιγράψει, τον τρόπο που οι επιστήμονες ερευνούν τον κόσμο. Αυτό που κάνουν οι επιστήμονες είναι να έχουν μια υπόθεση που νομίζουν ότι μπορεί ν' αποτελέσει σημείο εκκίνησης. Έπειτα τη δοκιμάζουν βάσει αποδείξεων. Οι αποδείξεις τούς κάνουν ν' αλλάξουν την υπόθεση. Έπειτα δοκιμάζουν τη νέα υπόθεση. Και ούτω καθεξής. Αυτό που έδειξε ο Μπέϊς, ήταν ένας μαθηματικός τρόπος που θα μπορούσε να γίνει αυτό. Αυτά τα μαθηματικά είναι στον πυρήνα των καλύτερων προγραμμάτων μηχανικής εκμάθησης που έχουμε τώρα. Δέκα χρόνια πριν, πρότεινα ότι τα μωρά μπορεί να κάνουν το ίδιο πράγμα.

Αν λοιπόν θέλετε να μάθετε τι γίνεται πίσω απ' αυτά τα όμορφα καστανά μάτια, νομίζω πως είναι κάπως έτσι. Πρόκειται για το σημειωματάριο του Αιδεσιμότατου Μπέις. Πιστεύω λοιπόν πως αυτά τα μωρά κάνουν περίπλοκους υπολογισμούς με όρους πιθανοτήτων τους οποίους αναθεωρούν για να καταλάβουν πώς λειτουργεί ο κόσμος. Αυτό μπορεί να φαίνεται ακόμη δυσκολότερο να παρουσιαστεί. Άλλωστε, ακόμη κι ενήλικες να ρωτήσεις για στατιστικά, μοιάζουν εξαιρετικά κουτοί. Πώς γίνεται τα παιδιά να κάνουν στατιστική;

Για να το δοκιμάσουμε αυτό χρησιμοποιήσαμε μια μηχανή που λέγεται Ανιχνευτής Μπλίκετ. Είναι ένα κουτί που ανάβει λαμπάκια και παίζει μουσική όταν τοποθετήσεις πάνω του κάποια πράγματα αντί για κάποια άλλα. Χρησιμοποιώντας αυτήν την απλή μηχανή, το εργαστήριό μου κι άλλα εργαστήρια, έχουμε κάνει δεκάδες μελέτες παρουσιάζοντας πόσο καλά είναι τα μωρά στο να μαθαίνουν για τον κόσμο. Επιτρέψτε μου ν' αναφέρω μόνο μια που κάναμε με τον μαθητή μου Τουμάρ Κούσνερ. Εάν σας έδειχνα αυτόν τον ανιχνευτή, πιθανότατα στην αρχή να σκεπτόσασταν πως για να τον λειτουργήσετε πρέπει να βάλετε ένα τουβλάκι στην κορυφή του. Στην πραγματικότητα αυτός ο ανιχνευτής λειτουργεί με κάπως περίεργο τρόπο. Εάν κουνήσετε ένα τουβλάκι από πάνω του, κάτι που δεν θα σκεφτόσασταν αρχικά, ο ανιχνευτής θα ενεργοποιείτο δύο στις τρεις φορές. Ενώ, εάν κάνατε το προφανές, να βάλετε ένα τουβλάκι πάνω στον ανιχνευτή, θα ενεργοποιείτο μόνο, δύο στις έξι φορές. Έτσι η απίθανη υπόθεση έχει ισχυρότερες αποδείξεις. Φαίνεται πως το κούνημα είναι πιο αποτελεσματική στρατηγική, από την άλλη. Κάναμε λοιπόν ακριβώς αυτό· δώσαμε σε ένα τετράχρονο αυτό το μοτίβο αποδείξεων, και του ζητήσαμε απλά να το ενεργοποιήσει. Είναι βέβαιο πως τα τετράχρονα χρησιμοποίησαν το στοιχείο του κουνήματος του αντικειμένου πάνω από τον ανιχνευτή.

Υπάρχουν δύο πράγματα που είναι ενδιαφέροντα γι' αυτό. Το πρώτο είναι, θυμηθείτε ξανά, αυτά είναι τετράχρονα. Μόλις έχουν μάθει πώς να μετρούν. Αλλά υποσυνείδητα, κάνουν αυτούς τους περίπλοκους υπολογισμούς που θα τους δώσουν το υπό όρους μέτρο των πιθανοτήτων. Το άλλο ενδιαφέρον στοιχείο είναι πως χρησιμοποιούν τις αποδείξεις για να πάρουν μια ιδέα, για να φτάσουν σε μια υπόθεση για τον κόσμο, που μοιάζει στην αρχή σχεδόν απίθανη. Σε παρόμοιες μελέτες που κάναμε πρόσφατα στο εργαστήριό μου, δείξαμε πως τα τετράχρονα είναι καλύτερα στο να βρίσκουν απίθανες υποθέσεις απ' ό,τι οι ενήλικες, όταν τους δίνουμε ακριβώς την ίδια δοκιμασία. Σε αυτές τις συνθήκες, τα παιδιά χρησιμοποιούν τη στατιστική για να μάθουν τον κόσμο, όμως κι οι επιστήμονες κάνουν πειράματα, και θέλαμε να δούμε αν και τα παιδιά πειραματίζονται. Όταν τα παιδιά κάνουν πειράματα λέμε πως «είναι μέσα σ' όλα» ή αλλιώς πως «παίζουν».

Έγιναν πρόσφατα αρκετές ενδιαφέρουσες μελέτες που έδειξαν πως αυτό το παιχνίδι είναι στην πραγματικότητα ένα είδος πειραματικού ερευνητικού προγράμματος. Εδώ έχουμε μια απ' το εργαστήριο της Κριστίν Λε Γκαρ. Η Κριστίν χρησιμοποίησε τον Ανιχνευτή Μπλίκερ. Έδειξε στα παιδιά πως τα κίτρινα το ενεργοποιούσαν, ενώ τα κόκκινα όχι, κι έπειτα τους έδειξε μια ανωμαλία. Αυτό που θα δείτε είναι πως αυτό το μικρό αγόρι θα περάσει από πέντε υποθέσεις σε διάστημα δύο λεπτών.

[Βίντεο]Αγόρι: Μήπως έτσι; Όπως στην άλλη πλευρά.

Άλισον Γκόπνικ: Η πρώτη του υπόθεση μόλις διαψεύστηκε.

(Γέλια)

Αγόρι: Αυτό άναψε, αλλά το άλλο, τίποτα.

Α.Γκ.: Χρησιμοποιεί τώρα το πειραματικό του σημειωματάριο.

Αγόρι: Τι το κάνει αυτό ν' ανάβει; (Γέλια) Δεν ξέρω.

Α.Γκ.: Κάθε επιστήμονας θ' αναγνωρίσει αυτήν την έκφραση απελπισίας.

(Γέλια)

Αγόρι: Α, είναι επειδή αυτό πρέπει να είναι έτσι, κι αυτό πρέπει να είναι έτσι.

Α.Γκ.:Δεύτερη υπόθεση.

Αγόρι: Να γιατί. Ωω.

(Γέλια)

Α.Γκ.: Αυτή είναι η επόμενη ιδέα του. Είπε στην ερευνήτρια να το κάνει αυτό, να προσπαθήσει να βάλει το ένα στη θέση του άλλου. Δεν λειτουργεί ούτε αυτό.

Αγόρι: Α, επειδή το είναι μόνο εδώ, κι όχι εδώ. Α, ο πάτος αυτού του κουτιού έχει ηλεκτρισμό εδώ μέσα, ενώ αυτό δεν έχει ηλεκτρισμό.

Α.Γκ.: Αυτή είναι η τέταρτη υπόθεση.

Αγόρι: Άναψε. Άρα πρέπει να βάλεις τέσσερα. Βάζεις τέσσερα σ' αυτό για να το κάνεις ν' ανάψει και δύο σ' αυτό για να το κάνεις ν' ανάψει.

Α.Γκ.: Να και η πέμπτη του υπόθεση.

Αυτό είναι ένα ιδιαίτερα – αξιολάτρευτο και κατανοητό μικρό αγόρι, αλλά αυτό που ανακάλυψε η Κριστίν είναι αρκετά συνηθισμένο. Αν δείτε τον τρόπο που παίζουν τα παιδιά, όταν τα ρωτάς να εξηγήσουν κάτι, αυτό που κάνουν είναι μια σειρά πειραμάτων. Αυτό είναι αρκετά συνηθισμένο στα τετράχρονα.

Πώς είναι λοιπόν να είσαι ένα τέτοιο πλάσμα; Πώς είναι να είσαι μια απ' αυτές τις έξυπνες πεταλούδες που μπορούν να δοκιμάσουν πέντε υποθέσεις μέσα σε δύο λεπτά; Αν γυρίσουμε στους ψυχολόγους και τους φιλόσοφους, πολλοί απ' αυτούς έχουν πει πως τα μωρά και τα μικρά παιδιά έχουν ελάχιστη επίγνωση, αν έχουν καθόλου. Πιστεύω πως ισχύει το ακριβώς αντίθετο. Πιστεύω πως τα μωρά και τα παιδιά έχουν περισσότερη επίγνωση από εμάς τους ενήλικες. Να τι ξέρουμε για τη λειτουργία της επίγνωσης στους ενήλικες: Η προσοχή και η επίγνωση των ενηλίκων είναι σαν τον προβολέα. Αυτό που συμβαίνει με τους ενήλικες είναι ότι αποφασίζουμε πως κάτι είναι σχετικό ή σημαντικό και πως πρέπει να του δώσουμε προσοχή. Η επίγνωσή μας για το αντικείμενο που προσέχουμε γίνεται εξαιρετικά φωτεινή και ζωντανή, και οτιδήποτε άλλο, σκοτεινιάζει κατά κάποιο τρόπο. Γνωρίζουμε μερικά πράγματα για τον τρόπο που ο εγκέφαλος το κάνει αυτό.

Αυτό που συμβαίνει όταν προσέχουμε είναι πως ο προμετωπιαίος φλοιός, το εκτελεστικό κομμάτι του εγκεφάλου μας, στέλνει ένα σήμα που κάνει ένα μικρό κομμάτι του εγκεφάλου μας, πολύ πιο ευέλικτο, πιο εύπλαστο, καλύτερο στην εκμάθηση, και κλείνει τη δραστηριότητα σε όλον τον υπόλοιπο εγκέφαλο. Έτσι έχουμε μια εστιασμένη προσοχή που κατευθύνεται από το σκοπό. Αν κοιτάξουμε τα μωρά και τα μικρά παιδιά, βλέπουμε κάτι πολύ διαφορετικό. Νομίζω πως τα μωρά και τα μικρά παιδιά, φαίνεται να έχουν μάλλον ένα φανάρι επίγνωσης παρά έναν προβολέα. Τα μωρά και μικρά παιδιά δεν καταφέρνουν να εστιάσουν σ' ένα πράγμα. Αλλά είναι πολύ καλά στην αφομοίωση πολλών πληροφοριών από πολλές διαφορετικές πηγές ταυτόχρονα. Αν κοιτάξετε μέσα στον εγκέφαλό τους, θα δείτε πως πλημμυρίζει απ' αυτούς τους νευροδιαβιβαστές που είναι πολύ καλοί στην πρόκληση μάθησης και ευελιξίας, και τα ανασταλτικά μέρη δεν έχουν ενεργοποιηθεί ακόμα. Όταν λοιπόν λέμε πως τα μωρά και τα μικρά παιδιά δεν ξέρουν να προσέχουν, αυτό που εννοούμε είναι πως δεν ξέρουν πώς να μην προσέχουν. Δεν μπορούν ν' απαλλαγούν απ' όλα τα ενδιαφέροντα πράγματα που θα τους έλεγαν κάτι και να εστιάσουν σε αυτά που είναι σημαντικά. Αυτό είναι το είδος της προσοχής, το είδος της επίγνωσης, που θα μπορούσαμε να περιμένουμε απ' αυτές τις πεταλούδες που σχεδιάστηκαν για να μαθαίνουν.

Αν θέλουμε να σκεφτούμε κάποιον τρόπο για να πάρουμε μια γεύση αυτής της μωρουδιακής επίγνωσης ως ενήλικες, νομίζω το καλύτερο είναι να σκεφτούμε περιπτώσεις όπου βρεθήκαμε σε νέες καταστάσεις τις οποίες δεν είχαμε αντιμετωπίσει στο παρελθόν — όταν ερωτευόμαστε ένα νέο πρόσωπο, ή όταν είμαστε σε μια νέα πόλη για πρώτη φορά. Τότε, αυτό που συμβαίνει, δεν είναι πως η επίγνωσή μας συστέλλεται, αλλά διαστέλλεται, έτσι ώστε εκείνες οι τρεις μέρες στο Παρίσι να μοιάζουν πιο πλήρεις επίγνωσης και εμπειριών απ' όλους τους μήνες που είμαστε κινούμενα και ομιλούντα ζόμπι, πίσω στο σπίτι. Παρεμπιπτόντως, εκείνος ο καφές, εκείνος ο υπέροχος καφές που πίνετε στο ισόγειο, μιμείται το αποτέλεσμα των μωρουδιακών νευροδιαβιβαστών. Πώς είναι λοιπόν να είσαι μωρό; Είναι σαν να είσαι ερωτευμένος, στο Παρίσι, για πρώτη φορά, αφού έχεις πιει τρεις διπλούς εσπρέσο. (Γέλια) Είναι υπέροχο να είσαι έτσι, αλλά έχει την τάση να σε κάνει να ξυπνάς κλαίγοντας στις 3 το πρωί.

(Γέλια)

Είναι καλό να είσαι ενήλικας. Δεν θέλω να πω πολλά για το πόσο υπέροχα είναι τα μωρά. Είναι ωραίο να είσαι ενήλικας. Μπορούμε να κάνουμε πράγματα όπως να δένουμε τα κορδόνια μας και να περνάμε μόνοι μας το δρόμο. Και είναι λογικό που προσπαθούμε τόσο πολύ να κάνουμε τα μωρά να σκεφτούν όπως οι ενήλικες. Αλλά αν αυτό που θέλουμε, είναι να είμαστε σαν εκείνες τις πεταλούδες, να έχουμε ανοιχτό πνεύμα κι όρεξη για μάθηση, φαντασία, δημιουργικότητα, καινοτομία, ίσως κάποιες φορές να πρέπει να κάνουμε τους ενήλικες ν' αρχίσουν να σκέπτονται σαν τα παιδιά.

(Χειρόκρότημα)

iGuRu.gr The Best Technology Site in Greecefgns

κάθε δημοσίευση, άμεσα στο inbox σας

Προστεθείτε στους 2.100 εγγεγραμμένους.

Written by giorgos

Ο Γιώργος ακόμα αναρωτιέται τι κάνει εδώ....

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Το μήνυμα σας δεν θα δημοσιευτεί εάν:
1. Περιέχει υβριστικά, συκοφαντικά, ρατσιστικά, προσβλητικά ή ανάρμοστα σχόλια.
2. Προκαλεί βλάβη σε ανηλίκους.
3. Παρενοχλεί την ιδιωτική ζωή και τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα άλλων χρηστών.
4. Διαφημίζει προϊόντα ή υπηρεσίες ή διαδικτυακούς τόπους .
5. Περιέχει προσωπικές πληροφορίες (διεύθυνση, τηλέφωνο κλπ).