Τις τελευταίες δεκαετίες, το Διαδίκτυο (Internet) έχει επεκταθεί σε κάτι που μόλις και μετά βίας είναι αναγνωρίσιμο αν κοιτάξει κανείς την ταπεινή του αρχή. Το να καταλάβει κανείς τι είναι το Internet και πώς λειτουργεί δεν είναι και τόσο εύκολο.
Σε ποιον ανήκει πραγματικά το διαδίκτυο; Για πολλούς λόγους, αυτή η ερώτηση είναι αρκετά δύσκολο να απαντηθεί. Παρακάτω θα δούμε πιθανές απαντήσεις για το ποιος είναι ιδιοκτήτης του Διαδικτύου.
Τι είναι το Διαδίκτυο;
Το Διαδίκτυο είναι ένα τεράστιο δίκτυο υπολογιστών. Κάθε υπολογιστής που είναι συνδεδεμένος μέσω του Διαδικτύου μπορεί να στείλει πληροφορίες σε άλλους υπολογιστές του δικτύου. Το Διαδίκτυο λειτουργεί μέσω μιας μαζικής τεχνολογίας καλωδίωσης και ασύρματης επικοινωνίας (όπως οι πύργοι τηλεπικοινωνιών και οι δορυφόροι) που συνδέει όλους αυτούς τους υπολογιστές.
Μικρά δίκτυα υπολογιστών υπήρχαν από τα τέλη της δεκαετίας του '50 και του '60. Αργότερα με την εφεύρεση της μεταγωγής πακέτων, αναπτύχθηκαν πολύ μεγαλύτερα δίκτυα υπολογιστών σε πανεπιστήμια, κυβερνητικά ιδρύματα και διάφορες εταιρείες. Από τις αρχές της δεκαετίας του '90, έγινε διαθέσιμο ένα παγκόσμιο, ιδιωτικά προσβάσιμο Διαδίκτυο.
Αυτό σύντομα οδήγησε στο διαδίκτυο όπως το ξέρουμε σήμερα.
Κανείς δεν είναι ο μοναδικός ιδιοκτήτης του Διαδικτύου.
Το Διαδίκτυο είναι κατά κάποιο τρόπο, περισσότερο μια έννοια από μια φυσική οντότητα. Κανένας δεν έχει κάποιο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας ή πνευματικά δικαιώματα που του “δίνει” το Διαδίκτυο. Αντίθετα, μέρη του διαδικτύου (κέντρα δεδομένων, καλωδίωση, δορυφόροι, δρομολογητές κ.λπ.) ανήκουν σε αμέτρητες εταιρείες και κρατικές υπηρεσίες. Ο ιδρυτής του Παγκόσμιου Ιστού, ο Sir Tim Berners-Lee, αρνήθηκε να κατοχυρώσει με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας το διαδίκτυο για να το διατηρήσει δωρεάν και προσβάσιμο σε όλους.
Για να απαντήσουμε στην ερώτηση “Σε ποιον ανήκει το Διαδίκτυο;”, θα πρέπει να απαντήσουμε και την ερώτηση: “Σε ποιον ανήκει η υποδομή του Διαδικτύου;”
Σε ποιον ανήκει η υποδομή του Διαδικτύου;
Οι μεγαλύτεροι πάροχοι υπηρεσιών Διαδικτύου (ISP) κατέχουν και παρέχουν τα μεγαλύτερα τμήματα της υποδομής Διαδικτύου.
Αυτό περιλαμβάνει σημεία πρόσβασης δικτύου, εκτεταμένη καλωδίωση και δρομολογητές. Σήμερα υπάρχουν περισσότερα από 700.000 μίλια υποθαλάσσιων καλωδίων — περίπου 28 φορές ο γύρος του ισημερινού!
Επειδή υπάρχει μεγάλη αλληλεπικάλυψη στα τηλεφωνικά δίκτυα, πολλές εταιρείες τηλεπικοινωνιών (όπως η AT&T, η Spring και η CenturyLink για τις ΗΠΑ) κατέχουν τεράστια τμήματα της ραχοκοκαλιάς του Διαδικτύου.
Tier 1 ISPs (ISP επιπέδου 1)
Οι Tier 1 ISPs αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος της ραχοκοκαλιάς του Διαδικτύου, κατέχοντας τις περισσότερες από τις διευθύνσεις IPv4 παγκοσμίως. Αυτοί οι πάροχοι Tier 1 συνήθως νοικιάζουν την υποδομή τους σε μικρότερους ISP, οι οποίοι στη συνέχεια πωλούν το Διαδίκτυο στους τελικούς χρήστες.
Υπάρχουν πολλοί ISP επιπέδου 1, συμπεριλαμβανομένων των Level 3, Cogent, Telia Carrier, NTT, GTT, Tata Communications και φυσικά ο δικός μας ΟΤΕ.
Η Google, η Microsoft, το Facebook και η Amazon έχουν επίσης αρχίσει να αγοράζουν και να αναπτύσσουν διηπειρωτικά καλώδια οπτικών ινών και τώρα κατέχουν σχεδόν το ένα δέκατο όλων των υποβρυχίων καλωδίων. Ορισμένοι επικριτές θεωρούν αυτή την κίνηση πολύ επικίνδυνη, καθώς επιτρέπει σε ήδη απίστευτα ισχυρές εταιρείες να έχουν υπερβολικό έλεγχο στο διαδίκτυο.
Ποιος ελέγχει και ρυθμίζει το Διαδίκτυο;
Το διαδίκτυο είναι σε μεγάλο βαθμό ανεξέλεγκτο και αυτορυθμιζόμενο. Δεν υπάρχει κάποιος ενιαίος και συγκεντρωτικός οργανισμός για να ελέγχει το Διαδίκτυο. Ο σχεδιασμός της υποδομής του Διαδικτύου καθιστά απίστευτα δύσκολη τη ρύθμισή του.
Οι πληροφορίες αποστέλλονται σε “πακέτα” μέσω πολλών πιθανών διαδρομών. Το “Πρωτόκολλο του Διαδικτύου” (Internet Protocol ή απλά IP) παρέχει στις συσκευές σύνδεσης τη δυνατότητα λήψης και κατανόησης των δεδομένων. Επειδή τα πακέτα μπορούν να σταλούν μέσω τόσων πολλών διαφορετικών διαδρομών, είναι εύκολο για το Πρωτόκολλο Διαδικτύου (IP) να βρει μια νέα διαδρομή για να φτάσουν αυτά τα δεδομένα στον προορισμό τους.
Διάφορες κυβερνήσεις προσπάθησαν να ρυθμίσουν το διαδίκτυο για διάφορους λόγους, Συνήθως παρουσιάζουν κάθε απόπειρα ρύθμισης σαν κάτι απαραίτητο για τον έλεγχο του παράνομου περιεχομένου. Αυτοί οι κανονισμοί συνήθως φτάνουν σε επίπεδο περιεχομένου (δηλαδή τερματισμός λειτουργίας ενός ιστότοπου) ή σε επίπεδο χρήστη (δηλαδή ποινικές διώξεις).
Με αυτόν τον τρόπο, οι κυβερνήσεις ρυθμίζουν το διαδίκτυο μέσω νόμων. Για παράδειγμα, οι νόμοι κατά της διαδικτυακής πειρατείας ή του παράνομου περιεχομένου. Ορισμένες χώρες χρησιμοποιούν την λογοκρισία για να αποκλείσουν ορισμένα μέρη του Διαδικτύου από τους ψηφοφόρους τους. Αυτό φυσικά προκαλεί ανησυχίες για την ελευθερία του λόγου και την ελευθερία της ενημέρωσης και στο πώς ένα αυταρχικό καθεστώς θα μπορούσε να αφαιρέσει πληροφορίες και επικοινωνιακές ικανότητες από τους πολίτες του.
Οργανισμοί Καθορισμού Προτύπων Διαδικτύου
Υπάρχουν επίσης ορισμένες σημαντικές ομάδες ατόμων και οργανώσεις που στοχεύουν στον καθορισμό και την προώθηση προτύπων του διαδικτύου. Μια από αυτές είναι και το WC3 ή το World Wide Web Consortium. Το WC3 δημοσιεύει πρότυπα για την ανάπτυξη του Ιστού που έχουν σαν στόχο να διασφαλίσουν ότι η προσβασιμότητα στον Ιστό, η υποδομή στο Διαδίκτυο και η διαχείριση δεδομένων είναι τυποποιημένα παντού.
Ένας άλλος οργανισμός σε αυτόν τον τομέα είναι και ο ICANN (The Internat Corporation for Assigned Names and Numbers), ο οποίος συντονίζει και διατηρεί πολλές βάσεις δεδομένων, διασφαλίζοντας ότι το Διαδίκτυο μπορεί να παραμένει σταθερό, ασφαλές και λειτουργικό.
Υπάρχει επίσης το Internet Assigned Numbers Association (IANA), το Internet Engineering Task Force (IETF), το Internet Architecture Board (IAB), το Internet Research Task Force (IRTF) και το IEEE Standards Association. Καθένας από αυτούς τους οργανισμούς έχει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση του Διαδικτύου με τη μορφή ανάπτυξης προτύπων, άμεσης επίβλεψης ορισμένων κρίσιμων ρόλων ή διατήρησης βάσεων δεδομένων που είναι κεντρικές για τη συνεχή λειτουργία του Διαδικτύου.
ISP και ουδετερότητα δικτύου
Η έννοια της ουδετερότητας του διαδικτύου μας απασχολεί συχνά. Είναι η ιδέα ότι οι ISP θα πρέπει να αντιμετωπίζουν όλα τα δεδομένα με τον ίδιο τρόπο. Δεν θα πρέπει να δίνουν προτεραιότητα σε ορισμένα δεδομένα αντί άλλων για να προσπαθήσουν να ευνοήσουν ορισμένους παρόχους περιεχομένου, για παράδειγμα.
Η δικτυακή ουδετερότητα έχει υποστηρικτές και επικριτές, και διάφορες νομικές διαμάχες εξακολουθούν να βρίσκονται σε εξέλιξη παγκοσμίως. Οι υποστηρικτές υποστηρίζουν ότι οι μικρότεροι πάροχοι περιεχομένου θα μπορούσαν να εξαλειφθούν εντελώς χωρίς την ουδετερότητα στο διαδίκτυο, κάτι που θα οδηγήσει σε τεράστια μονοπώλια στο περιεχόμενο του Διαδικτύου. Σε πολλές χώρες λειτουργούν αντιμονοπωλιακές αρχές που έχουν συσταθεί για να διασφαλίζουν ότι κανένας πάροχος Διαδικτύου δεν μπορεί να μονοπωλήσει την αγορά.
Ωστόσο πολλοί ειδικοί υποστηρίζουν ότι οι μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες (Google, Amazon, Facebook, κ.λπ.) έχουν ήδη τεράστια εξουσία και επιρροή στο διαδίκτυο. Για παράδειγμα, η Google και το Facebook αποτελούν πλέον περισσότερο από το 70% της συνολικής κίνησης στο Διαδίκτυο. Η Amazon Web Services (AWS) τρέχει περίπου το ένα τρίτο του Διαδικτύου.
Σε ποιον ανήκουν τα δεδομένα;
Η ιδιοκτησία δεδομένων ή η ιδιοκτησία πνευματικής ιδιοκτησίας έχει προκαλέσει μαζικές συζητήσεις τα τελευταία χρόνια. Η διαμάχη γύρω από τη συνήθεια των μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών να συλλέγουν πακέτα πληροφοριών για άτομα έχει προκαλέσει το ερώτημα ποιος πραγματικά κατέχει αυτά τα δεδομένα.
Για παράδειγμα, πληροφορίες με τις συνήθειές σας στο διαδίκτυο συλλέγονται από ιστότοπους όπως το Facebook. Αυτά τα δεδομένα μπορούν στη συνέχεια να πωληθούν σε τρίτους οργανισμούς κάτι που τους επιτρέπει να διαφημιστούν πιο αποτελεσματικά.
Όταν ρωτάμε σε ποιον ανήκει το Διαδίκτυο, είναι σημαντικό να ρωτήσουμε σε ποιον ανήκουν τα δεδομένα που παράγονται στο Διαδίκτυο. Τα δεδομένα αυτά είναι μια σημαντική πηγή δημιουργίας εσόδων, πληροφοριών και ενδεχομένως ελέγχου του Διαδικτύου.
Η ιδιοκτησία δεδομένων είναι περίπλοκη και δεν υπάρχει κάποιος σταθερός κανόνας για το ποιος κατέχει πραγματικά τα δεδομένα. Όμως, το άτομο που κατέχει την πλατφόρμα παραγωγής δεδομένων (όπως το Facebook) πιθανότατα κατέχει τα δεδομένα, από νομική άποψη τουλάχιστον.
Λοιπόν, σε ποιον ανήκει το Διαδίκτυο;
Η σύντομη απάντηση είναι ότι το διαδίκτυο ανήκει σε πολλές μεγάλες εταιρείες. Η συντριπτική πλειοψηφία της διαδικτυακής υποδομής ανήκει σε ένα πολύ μικρό αριθμό μεγάλων εταιρειών επικοινωνίας.
Αν θέλουμε να απαντήσουμε στο ποιος έχει εξουσία στο διαδίκτυο, και πάλι, η απάντηση είναι ένας πολύ μικρός όμιλος εταιρειών. Οι κυβερνήσεις προσπαθούν να ρυθμίσουν ορισμένες πτυχές του ιστού, αλλά ο νόμος φαίνεται ότι δεν μπορεί να συμβαδίσει με την εξέλιξη του Διαδικτύου. Αυτό σημαίνει ότι τώρα μόνο τέσσερις ή πέντε εταιρείες ελέγχουν την πλειοψηφία του Διαδικτύου.
Είναι πολύ πιο δύσκολο να προσδιορίσουμε την ιδιοκτησία των δεδομένων παρά μετρώντας τα μέτρα της καλωδίωσης, επειδή υπάρχουν διαφορετικοί νόμοι σε όλο τον κόσμο. Αλλά, και πάλι, αν μιλάμε για την ιδιοκτησία δεδομένων στο διαδίκτυο, η απάντηση είναι για άλλη μια φορά “οι ίδιες εταιρείες”.
