“Το ψέμα πετάει”, έγραψε ο Jonathan Swift πριν από 300 χρόνια, “και η αλήθεια έρχεται αργά μετά από αυτή” και εννοεί την ταχύτητα με την οποία διαδίδεται ένα ψέμα. Φανταστείτε ότι την εποχή που το έγραψε ο Dean Swift δεν υπήρχε Twitter.
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Sheffield κατάφεραν να πάρουν μια επιχορήγηση της ΕΕ για την ανάπτυξη ενός αυτοματοποιημένου συστήματος που θα ελέγχει τον βαθμό την αξιοπιστίας των online δημοσιεύσεων στα social media.
Το διαδίκτυο, μάλλον το γνωρίζουμε πια όλοι, είναι ένα περιβάλλον που ευδοκιμεί κάθε τι. Από την σκληρή αλήθεια, μέχρι την απάτη και το αθώο ψέμα. Έχουμε δει αρκετές φορές αναλήθειες να εξαπλώνονται σαν κύμα στο Twitter. Οι αισιόδοξοι ερευνητές, μάλλον σκέφτονται ότι θα πρέπει να υπάρχει ένας τρόπος να διατηρήσουν την καλή πλευρά των social media, όπως την άμεση και παγκόσμια διανομή των πληροφοριών, και ταυτόχρονα να καταστείλουν τη σκοτεινή πλευρά.
Η φιλοδοξία για ένα μηχανογραφικό σύστημα που θα είναι σε θέση να ταξινομήσει την αλήθεια από το ψέμα στο Twitter ή και αλλού θα πρέπει σίγουρα να έχει τον αλγόριθμο φετίχ μας, και το πιο περίεργο είναι ότι το λογισμικό πάει να αντικαταστήσει την ανθρώπινη κρίση. Είναι δυνατόν; Γνωρίζουμε ότι οι αλγόριθμοι έχουν σχεδιαστεί από τον άνθρωπο, και η λειτουργία τους εξαρτιέται από τον άνθρωπο που τους έφτιαξε. Έτσι, ποιες είναι οι παραδοχές που θα διέπουν τον ανιχνευτή ψεύδους των social media;
Σύμφωνα με το δελτίο τύπου του Sheffield, το σύστημα θα έχει σαν στόχο να “κατατάξει τις online φήμες σε τέσσερις τύπους: φήμες κερδοσκοπίας, όπως πχ. η αύξηση των επιτοκίων. Διαμάχη, πχ είναι ωφέλιμο το εμβόλιο MMR; Παραπληροφόρηση, όπου κάτι αναληθές αρχίζει να εξαπλώνεται, και παραπληροφόρηση, που γίνεται με κακόβουλη πρόθεση.” Αν κάτι δεν μπορεί να ενταχθεί σε αυτές τις κατηγορίες, σχεδιάζουν μια “αυτόματη κατηγοριοποίηση των πηγών για την εκτίμηση τους.” Πηγές μπορεί να είναι τα ειδησεογραφικά πρακτορεία, μεμονωμένοι δημοσιογράφοι, εμπειρογνώμονες, αυτόπτες μάρτυρες, το ίδιο το κοινό ή αυτοματοποιημένα bots. Θα εξετάσει επίσης την ιστορία και το υπόβαθρο, γνωρίζουμε ότι υπάρχουν λογαριασμοί στο Twitter που έχουν δημιουργηθεί αποκλειστικά για τη διάδοση ψευδών πληροφοριών.”
Εκ πρώτης όψεως όλα αυτά, μοιάζουν με πολύ καλές ιδέες. Υπάρχουν όμως αμέσως παραδείγματα που θα είχαν οδηγήσει σε παραπλανητικές κρίσεις. Αυθεντικά πρακτορεία ειδήσεων, για παράδειγμα, έχουν μερικές φορές συνένοχη στη διάδοση παραπληροφόρησης (βλέπε τη New York Times με τα υποτιθέμενα πυρηνικά όπλα του Ιράκ). Μερικές φορές υπάρχει και ο μοναχικός επαναστάτης που λέει το σωστό, αλλά οι θεσμικές αρχές μπορεί να διαφωνούν (βλέπε Γαλιλαίος). Καταλαβαίνετε λοιπόν τους κινδύνους του επιχειρήματος. Υπάρχει βέβαια και η άλλη επίσης επικίνδυνη πλευρά. Σε ένα αισιόδοξο σενάριο, οι ακαδημαϊκοί τελικά καταφέρνουν να δημιουργήσουν ένα μαγικό λογισμικό ανίχνευσης ψεύδους. Ποιος θα μας προστατέψει από αυτούς που το χειρίζονται;
Η δημοσίευση έγινε στη TheGuardian με τίτλο Believe it or not, a social media lie detector is being developed.
