Οι νανοσωλήνες άνθρακα και άλλα μικροσκοπικά σωματίδια αποτελούν όλο και περισσότερο μέρος των καταναλωτικών αγαθών. Βρίσκονται επίσης και σε οργανισμούς από την χαμηλότερη έως της υψηλότερη τροφική αλυσίδα.
Η νανοτεχνολογία προωθεί μια νέα βιομηχανική επανάσταση. Η διαδικασία κατασκευής υλικών σε απίστευτα μικρή κλίμακα (μια ανθρώπινη τρίχα έχει πλάτος περίπου 80.000 νανόμετρα) έχει οδηγήσει σε εξελίξεις σε όλους τους τομείς, από τα ηλεκτρονικά και τα χρώματα έως τα καλλυντικά και τα ρούχα. Ωστόσο, το μικρό τους μέγεθος αποτελεί επίσης απειλή ως ένα νέο είδος ρύπανσης. Σύμφωνα με νέες έρευνες τα νανοϋλικά μπορούν εύκολα να καταλήξουν στο περιβάλλον, να εισέλθουν σε ζωντανούς οργανισμούς και να περάσουν από την τροφική αλυσίδα.
Σε ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Communications, οι ερευνητές ανίχνευσαν τα νανοϋλικά (τα οποία μπορεί να κυμαίνονται σε μέγεθος από 1 έως 100 νανόμετρα) σε όλη την τροφική αλυσίδα. Ξεκινώντας με τον εντοπισμό των νανοϋλικών στα φύκια και στη συνέχεια ακολουθώντας αυτά τα υλικά καθώς μετακόμισαν στο ζωοπλαγκτόν που έτρωγε το φύκια και στη συνέχεια στα ψάρια που έτρωγαν το ζωοπλαγκτόν. Σε κάθε βήμα, τα νανοσωματίδια άλλαξαν το μέγεθος και το σχήμα και εξαπλώθηκαν σε όλο το σώμα του οργανισμού, διεισδύοντας στα κύτταρα και εισερχόμενα στα όργανα. Στα ψάρια, τα νανοσωματίδια συσσωρεύονται στον εγκέφαλο.
Ο Fazel A. Monikh, επικεφαλής συγγραφέας και ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Ανατολικής Φινλανδίας, δεν είναι ακριβώς σίγουρος γιατί αυτά τα νανοσωματίδια συσσωρεύονται στον εγκέφαλο των ψαριών, αλλά λέει ότι η κατάσταση είναι ανησυχητική, ειδικά επειδή αυτά τα νανοϋλικά συχνά δεν αναφέρονται ως συστατικά στα προϊόντα, ή μπορεί να μην γνωρίζετε ότι υπάρχουν στο προϊόν που αγοράζετε. Και επειδή δεν υπάρχει παγκοσμίως αποδεκτός ορισμός του τι είναι νανοϋλικό, καθιστά δύσκολη την επισήμανση ή τη ρύθμιση τους.
Αυτά τα νανοϋλικά που μπήκαν στην τροφική αλυσίδα διαφέρουν από τα μικροπλαστικά , τα κομμάτια μήκους κάτω των πέντε χιλιοστών και τα νανοπλαστικά, ακόμη και από θραύσματα μικρότερα από 0,001 χιλιοστόμετρα. Αυτό το είδος ρύπανσης συμβαίνει όταν το πλαστικό εισέρχεται σε ένα περιβάλλον και υποβαθμίζεται σε μικρότερα και μικρότερα κομμάτια.
Τα νανοϋλικά είναι κάτι εντελώς διαφορετικό, καθώς είναι αντικείμενα που οι άνθρωποι σχεδιάζουν το να είναι τόσο μικρά. Παράδειγμα οι νανοσωλήνες άνθρακα που είναι ισχυρότεροι από το χάλυβα αλλά ελαφρύτεροι από το αλουμίνιο, που χρησιμοποιούνται σε οθόνες αφής και ηλιακά κύτταρα ή νανοσωματίδια διοξειδίου του τιτανίου που χρησιμοποιούνται στο αντηλιακό για να βοηθήσουν το προϊόν να αναμειχθεί στο δέρμα μας.
νανοσωλήνες άνθρακα
Η ρύθμιση των νανοσωματιδίων είναι δύσκολη, διότι δεν υπάρχει ακόμη μια δοκιμή αρκετά καλή ώστε να μας δείχνει το ποσοστό της παρουσίας τους. Η μέτρηση της παρουσίας νανοσωματιδίων κατά μάζα, όπως κάνουμε για την ανίχνευση χημικών ουσιών, δεν είναι αρκετή, επειδή δεν λαμβάνει υπόψη τη φυσική τους σύνθεση και τη δομή τους. Για την έρευνά του, ο Monikh ανέπτυξε μια μέθοδο για την απομόνωση και την εξαγωγή των νανοσωματιδίων από τον ιστό των οργανισμών, η οποία επέτρεψε στους ερευνητές να μετρήσουν κάθε είδος νανοϋλικών.
Οι εταιρείες σπεύδουν να ενσωματώσουν αυτήν την τεχνολογία στα προϊόντα τους, αλλά δεν έχει γίνει ακόμα πλήρης κατανόηση του κινδύνου τους, έτσι ώστε να αρχίζουν να εμφανίζονται ρυθμιστικά πλαίσια. “Αυτό το υλικό έχει σχήμα, μέγεθος, φυσικά όρια, και διαφορετικά πράγματα συσσωρεύονται σε αυτό”, λέει ο Monikh. “Το υπάρχον πρωτόκολλο δεν έχει απάντηση για τέτοια υλικά, επειδή τα πρωτόκολλα είναι για χημικά και τα χημικά είναι ομοιόμορφα”.
Θα χρειαστεί περισσότερη δουλειά για να κατανοήσουμε την πιθανή βλάβη, εάν υπάρχει, που μπορεί να προκαλέσει το υλικό. Ο Monikh και η ομάδα του ελπίζουν ότι οι υπεύθυνοι πολιτικοί θα ασχοληθούν επίσης με αυτό το ζήτημα και θα αρχίσουν να εφαρμόζουν κανονισμούς για τη χρήση νανοϋλικών, ειδικά καθώς περιμένουμε να μάθουμε περισσότερα για αυτά.
«Δεν μπορούμε να σταματήσουμε αυτήν τη νέα επανάσταση, δεν μπορούμε ποτέ να πολεμήσουμε τις εταιρείες, αλλά αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να σχεδιάσουμε ασφαλή νανοϋλικά, γιατί αν γνωρίζουμε ποια είναι τα αποτελέσματα, μπορούμε να τα σχεδιάσουμε για να είναι ασφαλή», αναφέρει. «Πρέπει να πούμε στις εταιρείες: Μην βιαστείτε, απλώς περιμένετε. Ας δούμε πρώτα ποιος είναι ο κίνδυνος».
