Πριν από πέντε χρόνια περίπου ο Edward Snowden διέθεσε στους δημοσιογράφους μια μίνι βάση δεδομένων που περιείχε γύρω στα δέκα χιλιάδες άκρως διαβαθμισμένα έγγραφα. Τα top secret περιεχόμενα αποκάλυπταν την εμβέλεια και την κλίμακα της μαζικής επιτήρησης της κυβέρνησης των ΗΠΑ και των συμμάχων της.
Έτσι ο κόσμος έμαθε για πρώτη φορά ότι η Υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας (NSA) εκτός την μαζική συλλογή των τηλεφωνικών μεταδεδομένων από εκατομμύρια Αμερικάνους, είχε εγκαταστήσει backdoors σε καλώδια παροχής internet, ανέπτυσσε συνεχώς hacking εργαλεία, και προσπαθούσε να σπάσει κάθε κρυπτογράφηση που χρησιμοποιούμε για την διασφάλιση των δεδομένων μας.
Στη συνέχεια, κατηγορήθηκε και η Silicon Valley για σκόπιμη συμμετοχή στο πρόγραμμα συλλογής δεδομένων PRISM. Και οι αποκαλύψεις από τον Edward Snowden δεν σταματούσαν.
Οι δημοσιογράφοι δημοσίευαν τις απίστευτες ιστορίες που τόνιζαν την κυβερνητική κακοποίηση και τις ανήθικες εισβολές, που σύμφωνα με τον Snowden ήταν το ελάχιστο από την βάση δεδομένων της NSA στη Χαβάη.
Πέντε χρόνια μετά δεν φαίνεται να έχει σημειωθεί κάποια αξιόλογη πρόοδος. Πέρα από ένα νόμο που δεν μειώνει τον αριθμό της εγχώριας συλλογής τηλεφωνικών αρχείων από τους Αμερικάνους, η κυβέρνηση εξακολουθεί να ασκεί επιτήρηση σε αλλοδαπούς (και Αμερικάνους) με το ίδιο νομικό πλαίσιο που υπήρχε και πριν από τις διαρροές, αφού οι νομοθέτες των ΗΠΑ επανέφεραν το μεγαλύτερο μέρος των κυβερνητικών εξουσιών στην επιτήρηση χωρίς σχεδόν καμία συζήτηση. Είμαστε πάλι στο σημείο που μια εκτελεστική εντολή που τα «πιάσει όλα» δίνει στην Αμερικάνικη κυβέρνηση απεριόριστες εξουσίες στη συλλογή δεδομένων.
Όσον αφορά τις τεχνολογικές εταιρείες της Silicon Valley, που ήθελαν να ανακτήσουν την εμπιστοσύνη των χρηστών τους μετά τη δημοσίευση των διαρροών, θα μπορούσαμε να πούμε ότι δεν άλλαξαν και πολλά σε συνολικό επίπεδο…
Φυσικά για να μην είμαστε άδικοι ορισμένα πράγματα έχουν αλλάξει προς το καλύτερο. Σήμερα, έχουμε end-to-end κρυπτογράφηση σχεδόν σε όλες τις συσκευές μας.
Μετά την αποκάλυψη ότι η NSA είχε φτάσει στα ιδιωτικά καλώδια οπτικών ινών που ένωναν την Yahoo και τα κέντρα δεδομένων της Google, οι εταιρείες άρχισαν να κρυπτογραφούν τα πάντα. Ακόμα και οι εταιρείες που δεν είχαν αναφερθεί στη συγκεκριμένη διαρροή, όπως η Microsoft, ξεκίνησαν να κρυπτογραφούν προληπτικά τα καλώδια τους σε μια προσπάθεια να κλείσουν τις πόρτες στους κατασκόπους.
Η κρυπτογράφηση ανάγκασε την NSA και τους συμμάχους της να χτυπήσουν τις μπροστινές πόρτες των εταιρειών κρατώντας εντάλματα, αντί να προσπαθούν να εγκαταστήσουν backdoors.
H Google, το Twitter, η Apple, το Facebook, η Microsoft και η Yahoo άρχισαν να δημοσιεύουν εκθέσεις διαφάνειας που ανέφεραν πόσα στοιχεία παράδωσαν στις μυστικές υπηρεσίες. Σήμερα οι αναφορές διαφάνειας έχουν υιοθετηθεί σχεδόν από όλες τις εταιρείες και παρόλο που δεν είναι τέλειες, προσφέρουν μια ιδέα στο προσκήνιο των νομικών απαιτήσεων που έχουν σαν στόχο τα δεδομένα χρηστών.
Βέβαια αυτό που δεν έχει αλλάξει καθόλου είναι ο τρόπος με τον οποίο διαχειρίζεται η ιδιωτική βιομηχανία τα δεδομένα των χρηστών τους. Οι εταιρείες τεχνολογίας συνεχίζουν να συλλέγουν δεδομένα πολύ επιθετικά για να σερβίρουν διαφημίσεις και να εξυπηρετούν συμφέροντα τρίτων. Πολλές εταιρείες είναι σε μεγάλο βαθμό ανεξέλεγκτες αφού ελέγχονται οριακά από το νόμο, κάτι που τους δίνει απεριόριστο χώρο στην διαχείριση των προσωπικών μας δεδομένων.
Η ιδιωτική κατασκοπεία, η συλλογή δεδομένων, η δημιουργία προφίλ για ψηφοφόρους και αγοραστές προϊόντων αποδίδει και οι νομοθέτες μέχρι σήμερα δεν έχουν αντιδράσει.
Από όλα τα παραπάνω μπορούμε να πούμε ότι οι διαρροές του Edward Snowden δεν μας έσωσαν, αλλά προκάλεσαν μια πολιτισμική μετατόπιση. Προσπαθούμε περισσότερο για τον έλεγχο των προσωπικών μας πληροφοριών. Οι διαρροές ήταν επίσης ο καταλύτης που χρειαζόταν οι τεχνολογικές εταιρείες για να προσθέσουν περισσότερη κρυπτογράφηση.
Ωστόσο πείτε το ειρωνεία (ή καπιταλισμό) αν και οι τεχνολογικές εταιρείες προσπάθησαν να αποκόψουν τις μυστικές υπηρεσίες από τα δεδομένα μας, συνεχίζουν να τα συλλέγουν με αμείωτο ενδιαφέρον. Έτσι η επόμενη αναμέτρηση του κοινού θα είναι μάλλον με την Silicon Valley.
________________________________
- Facebook: Δείτε αν διέρρευσαν τα προσωπικά σας δεδομένα
- Φοβάστε το revenge porn; Ανεβάστε γυμνές εικόνες στο Facebook
- Facebook Cambridge Analytica: ο ρόλος και η σιωπή της επιστήμης
