Μια ψηφιακή εγκυκλοπαίδεια και ένας κόμβος επικοινωνίας για τους ανθρώπους των γραμμάτων και των βιβλιοθηκών στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο
Μια ψηφιακή εγκυκλοπαίδεια για τον κόσμο των βιβλιοθηκών, από την αρχαιότητα έως σήμερα, προσφέρει σε αναγνώστες και ερευνητές το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ). Ο ιστότοπος «Περί Βιβλιοθηκών» (www.aboutlibraries.gr) δημιουργήθηκε για να ξεναγήσει τον επισκέπτη σε τόπους, χρόνους και στιγμές της εξέλιξης του θεσμού των βιβλιοθηκών, καθώς και σε φημισμένες, ξεχασμένες ή και άγνωστες συλλογές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Σκοπός του ψηφιακού αυτού τόπου είναι η οργανωμένη καταγραφή και ανάδειξη της ιστορίας των βιβλιοθηκών και των συλλογών τους, καθώς και η δημιουργία ενός κόμβου για τη συγκέντρωση υλικού, την πληροφόρηση, την έρευνα και τη διασύνδεση των ανθρώπων των βιβλιοθηκών στην Ελλάδα και στον κόσμο.
Η αρχική ιδέα ανήκει στον Κ.Σπ. Στάικο, αρχιτέκτονα και ιστορικό του βιβλίου, και το περιεχόμενο στην παρούσα φάση προέρχεται από το πλούσιο υλικό που έχει συγκεντρώσει ο ίδιος με πολύχρονη και συστηματική έρευνα σχετικά με την αρχιτεκτονική, την ιστορία και το περιεχόμενο των βιβλιοθηκών, αλλά και την εκδοτική και τυπογραφική δραστηριότητα. Πρόκειται για λήμματα εύληπτα, βασισμένα σε ερευνητικά δεδομένα, επεξεργασμένα και τεκμηριωμένα, τα οποία συνοδεύονται από χρήσιμες βιβλιογραφικές αναφορές και πλούσια εικαστική συλλογή (μικρογραφίες χειρογράφων, ξυλογραφίες, χαλκογραφίες, λιθογραφίες, ζωγραφικά έργα, αναπαραστάσεις και φωτογραφικές απεικονίσεις γλυπτών και αρχιτεκτονικών έργων κ.λπ.).
Το ΕΚΤ ανέπτυξε μια σύγχρονη τεχνολογική υποδομή, επιμελήθηκε και αναβάθμισε το περιεχόμενο που προϋπήρχε και το διάρθρωσε ανά θεματικές ενότητες με δυνατότητα αλφαβητικής, χρονολογικής και γεωγραφικής παρουσίασης, ικανοποιώντας ποικίλες ερευνητικές απαιτήσεις. Παράλληλα, εφάρμοσε τις ενδεδειγμένες πρακτικές για τη συγκροτημένη και μεθοδολογικά άρτια παραγωγή νέου περιεχομένου, σύμφωνα με σύγχρονα βιβλιοθηκονομικά πρότυπα και μοντέλα αναπαράστασης της πληροφορίας.
Η όλη αρχιτεκτονική του ψηφιακού χώρου εξασφαλίζει τη βιωσιμότητα και την επεκτασιμότητά του, αλλά και την ενσωμάτωση νέων λειτουργιών και υπηρεσιών. Είναι στις προθέσεις του οργανισμού να δοθεί η δυνατότητα σε όλους τους ανθρώπους των βιβλιοθηκών, εφόσον το επιθυμούν, να παρέχουν πρόσθετο πληροφοριακό υλικό ή και να προτείνουν δικά τους σύντομα πρωτότυπα κείμενα που θα δίνουν το στίγμα της κάθε βιβλιοθήκης και θα διευρύνουν τα υπάρχοντα λήμματα ή θα λειτουργούν συμπληρωματικά με αυτά.
Οικουμενική διάσταση: Από την Ελλάδα στη διεθνή επιστημονική και ερευνητική κοινότητα
Ο ιστότοπος «Περί Βιβλιοθηκών» εισάγει τον επισκέπτη στο διαχρονικό και οικουμενικό πλαίσιο της γέννησης και της εξέλιξης των βιβλιοθηκών. Τα λήμματα αφορούν βιβλιοθήκες και πρόσωπα που συνδέονται με αυτές. Η πορεία ξεκινάει από την αρχαιότητα, περνάει στον αρχαίο ελληνικό και τον ρωμαϊκό κόσμο, στον αραβικό χώρο, στην Άπω Ανατολή και στον σημερινό κόσμο. Συνεπώς, απευθύνεται στη διεθνή επιστημονική κοινότητα, στον κόσμο της γνώσης, της έρευνας και της εκπαίδευσης. Σήμερα το περιεχόμενο είναι δίγλωσσο (ελληνικά και αγγλικά), ενώ στο μέλλον θα διευρυνθεί η λειτουργικότητα, υποστηρίζοντας τα αραβικά και τα κινέζικα.
Απώτερος στόχος είναι να συγκεντρωθεί, μέσω διεθνών συνεργασιών, υλικό από σημαντικές βιβλιοθήκες ανά τον κόσμο, αναδεικνύοντας περαιτέρω τη διαπολιτισμική και οικουμενική τους διάσταση, με την προοπτική να καλυφθούν χρονικά και γεωγραφικά οι βιβλιοθήκες σε παγκόσμια κλίμακα.
Παράλληλα με την ενεργοποίηση του ψηφιακού τόπου, το ΕΚΤ διένειμε σε βιβλιοθήκες, πολιτιστικά ιδρύματα και οργανισμούς συνοδευτική έκδοση, στις σελίδες της οποίας παρουσιάζονται ενδεικτικοί τύποι βιβλιοθηκών και εμβληματικά παραδείγματα που ξεχωρίζουν στη νεοελληνική ιστορία: Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, Βιβλιοθήκη της Ιεράς Μονής Σίμωνος Πέτρας, Κοβεντάρειος Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης, Βιβλιοθήκη Κωστή Παλαμά και Βιβλιοθήκη της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Η επικοινωνία με τις ελληνικές βιβλιοθήκες (δημόσιες, δημοτικές, πανεπιστημιακές, ιδιωτικές συλλογές, βιβλιοθήκες οργανισμών και ιδρυμάτων) προβλέπεται να συνεχιστεί με σκοπό τη συλλογή υλικού που και εκείνες θα υποδείξουν, παράλληλα με την αξιοποίηση ποικίλων άλλων πηγών που έχει ήδη εντοπίσει η ομάδα υλοποίησης του έργου.
Αντλώντας δεδομένα από τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούν το «Περί Βιβλιοθηκών» οι επιμέρους κοινότητες χρηστών, θα αναπτυχθούν μελλοντικά βελτιωμένες εκδόσεις, εφόσον αυτό απαιτηθεί, με νέες λειτουργικότητες και δυνατότητες προβολής του υλικού που συγκεντρώνεται.
Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ) (www.ekt.gr), οργανισμός δημοσίου συμφέροντος εποπτευόμενος από το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, έχει ως θεσμική του αποστολή, μεταξύ άλλων, τη συσσώρευση, τεκμηρίωση, διατήρηση και διάχυση επιστημονικού και πολιτιστικού περιεχομένου. Με ανοικτές πύλες ενιαίας αναζήτησης περιεχομένου και ψηφιακές υπηρεσίες στη διάθεση της επιστημονικής και ερευνητικής κοινότητας, προωθεί τον ψηφιακό μετασχηματισμό της παραγωγής νέας γνώσης. Σε συνεργασία με έγκριτους φορείς, αναδεικνύει, εμπλουτίζει, διασυνδέει και προσφέρει στην κοινωνία επιστημονικό και πολιτιστικό υλικό και δεδομένα για δημιουργική επανάχρηση και νέα χρήση.
Αναπτύσσοντας τεχνολογικές υποδομές, λογισμικό και υπηρεσίες, συνεχίζει να υποστηρίζει την ψηφιακοποίηση των βιβλιοθηκών και των φορέων πληροφόρησης. Με την καθιέρωση καλών πρακτικών και ενιαίων προδιαγραφών τεκμηρίωσης και διαλειτουργικότητας, συμβατών με τα διεθνή πρότυπα, μεγιστοποιεί την ευρεσιμότητα και εξασφαλίζει την ποιότητα και τη μακροχρόνια διαθεσιμότητα του ψηφιακού περιεχομένου.
