Εταιρείες και φανατικοί οπαδοί

Μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας όπως η Apple, η Google, η Microsoft και η Samsung έχουν στρατό από σκληροπυρηνικούς θαυμαστές.

Και είναι πολύ χαρούμενες που αξιοποιούν αυτό το πάθος σας για να έχουν πρόσβαση στο πορτοφόλι σας. Η σχέση ωφελεί μόνο τη μία πλευρά, η οποία σίγουρα δεν είστε εσείς. Όχι, οι εταιρείες δεν είναι φίλοι σας.

Αγάπη χωρίς ανταπόκριση
Η «σχέση» μεταξύ ενός πιστού υποστηρικτή και μιας εταιρείας είναι ουσιαστικά μία ανεκπλήρωτη αγάπη. Και ακριβώς όπως η ρομαντική ανεκπλήρωτη αγάπη, αυτή η δυναμική συχνά έχει ως αποτέλεσμα η μία πλευρά να την υπερασπίζεται σθεναρά ή να αγνοεί εντελώς τα ελαττώματα της άλλης πλευράς.

Είναι μια εντελώς μονόπλευρη σχέση. Η εταιρεία παίρνει ακριβώς αυτό που θέλει, τα χρήματά μας, την τυφλή υποστήριξη και τη δωρεάν διαφήμιση, ενώ εμείς παίρνουμε μόνο ό,τι αποφασίζει ότι πρέπει να έχουμε. Είστε ένα προϊόν, όπως ένα πραγματικό τηλέφωνο, ένα tablet, ένας φορητός υπολογιστής κ.λπ.

Αυτό ισχύει ιδιαίτερα όταν το προϊόν είναι “δωρεάν”. Η Google δεν προσφέρει δωρεάν το Chrome, το Gmail ή ακόμα και το λειτουργικό σύστημα Android, για την ψυχή της μάνας της. Πληρώνετε για αυτά τα προϊόντα με τα προσωπικά σας στοιχεία, αν και μπορείτε να κερδίσετε πολλά χρήματα από αυτά.

Η Apple δεν άρχισε να εστιάζει στο απόρρητο επειδή ενδιαφέρεται πραγματικά για την προστασία σας. Γνωρίζουν ότι πρόκειται να δώσετε τα προσωπικά σας στοιχεία σε κάποια εταιρεία και η Apple θέλει να φαίνεται η πιο ασφαλής επιλογή. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είναι η πιο ασφαλής επιλογή, αλλά μην νομίζετε ότι οι προθέσεις τους ήταν αγνές.

Ένας τρόπος με τον οποίο λειτουργεί αυτή η μονόπλευρη δυναμική είναι η αφαίρεση της επιλογής. Πώς μοιάζει αυτό; Ας μιλήσουμε για την Apple, η οποία είναι ίσως η πιο διαβόητη εταιρεία για αυτή τη συμπεριφορά.

Υπάρχουν μερικά παραδείγματα στα οποία θα μπορούσαμε να αναφέρουμε, αλλά το πιο πρόσφατο είναι η αφαίρεση της θήκης της κάρτας SIM στη σειρά iPhone 14. Και έτσι εάν θέλετε να χρησιμοποιήσετε ένα iPhone, θα πρέπει να είστε σε μια εταιρεία κινητής τηλεφωνίας που υποστηρίζει eSIM. Αυτή είναι μια απόφαση που ωφελεί αποκλειστικά και μόνο την Apple και τους μεγάλους παρόχους.

Όταν η ίδια εταιρεία αφαίρεσε την υποδοχή ακουστικών, ουσιαστικά ευλόγησε την βιομηχανία των δικών της Airpods. Οι οπαδοί της Apple έσπευσαν να υπερασπιστούν την απόφαση, με τα επιχειρήματα που τους παρείχε η Apple.

Μπορεί να ακούγεται σκληρό, αλλά η Apple δεν ενδιαφέρεται για το τι θέλετε. Η Apple γνωρίζει την ισχυρό δεσμό που έχει σε πολλούς χρήστες iPhone και εργάζεται ενεργά για να τον εμβαθύνει. Αυτός είναι ο κίνδυνος να εγκλωβιστείτε στο οικοσύστημα μιας εταιρείας.

Σίγουρα, το να έχετε ένα iPhone, Apple Watch, iPad και MacBook που λειτουργούν άψογα μαζί, είναι μια εξαιρετική εμπειρία, αλλά παρασύρεστε σε μια παγίδα. Τι πρόκειται να κάνετε όταν μια εταιρεία κάνει κάτι που δεν σας αρέσει: παρατάτε όλα τα προϊόντα της ή ζείτε με αυτό; Η Apple στοιχηματίζει ότι θα κάνετε το δεύτερο.

Εγγύηση και εκμετάλλευση
Ένα άλλο τρανό παράδειγμα με μεγάλη εφαρμογή και στην Ελλάδα είναι οι διάσημες εταιρείες λιανικής πώλησης ηλεκτρονικών προϊόντων, που σας ζητάνε τα στοιχεία σας για να σας πωλήσουν οτιδήποτε. Ακόμα και ένα handsfree, αξίας 10 ευρώ.

Δοκιμάστε να ψωνίσετε σαν ιδιώτης σε μεγάλα καταστήματα λιανικής και θα σας ζητήσουν το κινητό σας τηλέφωνο με την δικαιολογία “για να ισχύσει η εγγύηση”. Φυσικά όταν επιμείνετε στον αμαθή και άτυχο πωλητή ότι είναι παράνομο αυτό που αναφέρει και ότι η εγγύηση ισχύει έτσι κι αλλιώς με την παρουσία της απόδειξης αγοράς, θα σας τα γυρίσει και θα πει ότι “αν χάσετε το χαρτί της απόδειξης εμείς θα βρούμε την εγγύησή σας από το σύστημα μας”.

Πέρα ότι είναι δικό σας θέμα αν θα χάσετε την απόδειξη ή όχι, είναι φυσικά δικαίωμά σας να μην θέλετε να δώσετε το κινητό σας τηλέφωνο, γιατί πολύ απλά όλα πουλιούνται.

Σε κάποιο Αθηναϊκό μαγαζί μάλιστα, που δεν θέλουμε να αναφέρουμε επωνυμία, αρνούνται πεισματικά να σας κόψουν απόδειξη αν δεν δώσετε το τηλέφωνό σας, με την δικαιολογία ότι “δεν τους αφήνει το σύστημα”!!. Δεν δέχονται να περάσουν το 0000000000 σαν τηλέφωνο, οπότε αναγκαστικά θα πρέπει να τους δώσετε ένα ψεύτικο νούμερο, εν γνώση σας αλλά και εν γνώση τους.

Προϊόντα μιας χρήσης
Ένας άλλος τρόπος με τον οποίο οι εταιρείες αποκτούν αυτό που θέλουν εις βάρος σας είναι η δυνατότητα επισκευής, ή μάλλον η έλλειψή της. Αυτό είναι ένα πρόβλημα που ξεπερνά πολύ τα smartphone και τους υπολογιστές, αλλά σε αυτό θα εστιάσουμε εδώ.

Θυμάστε όταν σχεδόν κάθε smartphone (εκτός από το iPhone) είχε αφαιρούμενη μπαταρία; Μπορούσατε πολύ εύκολα να αγοράσετε μία εφεδρική και να την αλλάξετε όταν η διάρκεια ζωής της αρχικής μπαταρίας σας μειωθεί. Ήταν ένα απλό χαρακτηριστικό που επέκτεινε τη διάρκεια ζωής της συσκευής. Αλλά ταυτόχρονα και που μπορούσατε να κάνετε και ένα σίγουρο reset, αποσυνδέοντας το τηλέφωνο πλήρως από οποιαδήποτε πηγή ενέργειας.

Σήμερα, τα smartphone με αφαιρούμενες μπαταρίες είναι σπάνια, ειδικά στην κατηγορία high-end. Τα smartphone δεν ήταν ποτέ ιδιαίτερα εύκολα επισκευάσιμα από τον μέσο άνθρωπο, αν και αυτό ισχύει και για τους επιτραπέζιους υπολογιστές και τους φορητούς υπολογιστές.

Θα ήταν αναμφισβήτητα καλό για τους καταναλωτές (και το περιβάλλον) εάν τα smartphone και οι υπολογιστές ήταν πιο εύκολα επισκευάσιμα και αναβαθμίσιμα. Ωστόσο, υπάρχει μεγαλύτερο κέρδος από την πώληση ολοκαίνουργιων συσκευών, αλλά και από την αναγκαιότητα να τις δώσετε σε εξειδικευμένο συνεργείο να τις επισκευάσει, παρά να τις φτιάξετε μόνοι σας.

Οι εταιρείες θα πουν ότι η σφράγιση της μπαταρίας στο εσωτερικό της επιτρέπει να είναι ανθεκτική στο νερό, αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια. Είναι βεβαίως δυνατό και μια συσκευή με αφαιρούμενη μπαταρία να είναι πλήρως αδιάβροχη. Δείτε το Galaxy XCover 6 Pro της Samsung για παράδειγμα.

Οι εταιρείες θα φτάσουν στο σημείο να δημιουργήσουν ακόμα και τον δικό τους τύπο βίδας για να κάνουν πιο δύσκολο το άνοιγμα συσκευών. Η εύρεση γνήσιων ανταλλακτικών και τεκμηρίωση επισκευής μπορεί επίσης να είναι εφιάλτης.

Αυτό το πρόβλημα έχει τραβήξει αρκετή προσοχή ώστε έχει προταθεί νομοθεσία για το «Δικαίωμα στην επισκευή» σε αρκετές περιοχές και φυσικά και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Θα απαιτούσε από τις εταιρείες να προσφέρουν γνήσια ανταλλακτικά, εργαλεία και τεκμηρίωση επισκευής. Αν οι εταιρείες νοιάζονταν για εμάς, δεν θα χρειάζονταν την κυβέρνηση να παρέμβει.

Πιθανότατα έχετε ακούσει για το πώς οι εταιρείες χρησιμοποιούν κόλπα συσκευασίας για να σας κάνουν να πληρώσετε περισσότερα για λιγότερο. Για παράδειγμα, ένα κουτί corn flakes φαίνεται να είναι μεγαλύτερο καθώς είναι ελαφρώς ψηλότερο, αλλά στην πραγματικότητα μπορεί και να περιέχει λιγότερη ποσότητα από πριν. Αυτό είναι κοινώς γνωστό ως «συρρίκνωση προϊόντος» και συμβαίνει και στην τεχνολογία.

Θέλετε παράδειγμα; Η τιμή του Netflix αυξάνεται τακτικά, αλλά ο κατάλογος ταινιών και τηλεοπτικών εκπομπών φαίνεται να συρρικνώνεται.

Ή αν θέλετε κοιτάξτε προς τα smartphone. Ήταν συνηθισμένο να παίρνετε από την εταιρεία μαζί με το τηλέφωνο και ένα καλώδιο φόρτισης, ένα φορτιστή, ένα ζευγάρι ακουστικά, ένα τζαμάκι και ένα πανί καθαρισμού με ένα νέο τηλέφωνο. Τώρα, υπάρχουν κάποιες εταιρείες που σας δίνουν μόνο το τηλέφωνο και το καλώδιο. Έχει μειωθεί η τιμή λόγω της συμπερίληψης λιγότερων αξεσουάρ; Όχι.

Θα μπορούσατε ακόμη και να υποστηρίξετε ότι η αφαίρεση θυρών, όπως η υποδοχή ακουστικών, είναι μια άλλη μορφή συρρίκνωσης στην τεχνολογία. Λιγότερες θύρες σημαίνει ότι πρέπει να ξοδέψετε επιπλέον χρήματα σε dongles και αξεσουάρ για να έχετε την ίδια λειτουργικότητα που ήταν ενσωματωμένη στο παρελθόν. Πληρώνετε περισσότερα για λιγότερα.

Οι εταιρείες δεν νοιάζονται για εμάς
Η Apple, η Google, η Microsoft, η Samsung και όλες οι άλλες εταιρείες που κατασκευάζουν τα gadget που αγαπάμε, είναι επιχειρήσεις. Ο στόχος μιας επιχείρησης είναι να βγάλει χρήματα. Μερικές φορές αυτός ο στόχος ευθυγραμμίζεται με το να δίνουν στους ανθρώπους αυτό που θέλουν, αλλά συχνά δεν συμβαίνει.

Η αλήθεια είναι ότι εσείς και εγώ δεν έχουμε σχέση με αυτές τις εταιρείες. Έχουμε συναλλαγές. Δεν πληρωνόμαστε για να τους διαφημίζουμε ή να υπερασπιζόμαστε τις αντικαταναλωτικές αποφάσεις τους. Μην τους δίνετε δωρεάν πάσο. Δεν είναι φίλοι σας.