Η κυκλοφορία ακόμα περισσότερων αρχείων που διέρρευσαν από τον Edward Snowden αποκαλύπτει την εκπληκτική κλίμακα και το εύρος της παρακολούθησης της GCHQ και γενικότερα των κυβερνήσεων ένα χρόνο μετά τις πρώτες αποκαλύψεις.
Οι πρόσφατες αποκαλύψεις της ιστοσελίδας Intercept αναφέρουν ένα πρόγραμμα της Βρετανικής GCHQ που είναι γνωστό και σαν “Karma Police.” Με το συγκεκριμένο πρόγραμμα η υπηρεσία πληροφοριών συγκέντρωσε περισσότερα από 1.1 τρισεκατομμύρια πληροφορίες από πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου από τον Αύγουστο του 2007 μέχρι και τον Μάρτιο του 2009.
Οι πληροφορίες αυτές προέρχονται από τα μεταδεδομένα των χρηστών του Διαδικτύου και περιλαμβάνουν λεπτομέρειες σχετικές με τηλεφωνικές κλήσεις, μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, κωδικούς πρόσβασης, επαφές, αριθμούς τηλεφώνων, διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, καθώς και τους φακέλους που χρησιμοποιούνται για την οργάνωση των e-mail, αλλά όχι το ίδιο το περιεχόμενο των μηνυμάτων ή των e-mail.
Τα μεταδεδομένα αυτά μπορούν να βοηθήσουν στον εντοπισμό ατόμων που παρουσιάζουν ενδιαφέρον, να χτίσουν προφίλ, και να βοηθήσουν τις μυστικές υπηρεσίες να πάρουν αποφάσεις για να ξεκινήσουν ή να κλιμακώσουν την επιτήρηση ιδιωτών.
Όλες αυτές οι πληροφορίες μπορούν να συλλέγονται με ελάχιστο κόστος μέσω των παραδοσιακών μεθόδων. Με άλλα λόγια, τα μεταδεδομένα δεν είναι ασήμαντα όπως θέλουν να πιστεύουμε οι κυβερνήσεις. Για αυτό άλλωστε οι κυβερνήσεις τα συλλέγουν και τα επεξεργάζονται.
Ωστόσο, τη μαζική συλλογή μεταδεδομένων – που οι πληροφορίες συλλέγονται από όλους και όχι από ένα “πρόσωπο που παρουσιάζει ενδιαφέρον” – αποτελεί δικαίως μια βαθιά πληγή στην ασφάλεια και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Η συλλογή των μεταδεδομένων μας κάνει πιο ασφαλείς;
Δεν είναι καθόλου σαφές ότι η μαζική συλλογή μεταδεδομένων κάνει την κοινωνία πιο «ασφαλή». Παρότι τα στοιχεία αυτά μπορεί να χρησιμοποιούνται στη διερεύνηση εγκλημάτων, η χρήση τους στην πρόληψη τρομοκρατικών περιστατικών είναι αμφιλεγόμενη.
Αυτό δεν σημαίνει ότι οι υπηρεσίες ασφαλείας δεν μπορούν να αναφέρουν περιπτώσεις στις οποίες βοηθήθηκαν με πληροφορίες για πιθανές επιθέσεις, αλλά δεν μπορεί να δικαιολογήσει την μαζική συλλογή δεδομένων έναντι της στοχευμένης.
Η μαζική συλλογή μεταδεδομένων στηρίζεται στην αλγοριθμική ανάλυση από υπολογιστές που ακολουθείται από την ανθρώπινη κρίση.
Εδώ είναι και το κύριο θέμα. Δεν είναι σαφές κατά πόσο αξιολογούνται σωστά οι πληροφορίες, ή το κατά πόσο δημιουργούνται ψευδώς θετικά αποτελέσματα, με την υιοθέτηση μιας προσέγγισης που έχει σαν επίκεντρο την υπολογιστική ισχύ και όχι την ανθρώπινη κρίση και εμπειρία.
Είναι δικαιολογημένη η παρακολούθηση;
Ας υποθέσουμε όμως ότι η μαζική παρακολούθηση κάνει πολύ καλή δουλειά και η συλλογή δεδομένων μπορεί να δικαιολογηθεί. Θα μπορούσε αυτό να είναι μια δικαιολογία;
Η απάντηση, κατά τη γνώμη μου, θα πρέπει να καθορίζεται από την εποπτεία και τη σημασία που αποδίδουμε στα πολιτικά μας δικαιώματα.
Ένας φορέας που συλλέγει και επεξεργάζεται αυτόν τον όγκο πληροφοριών χρειάζεται εποπτεία.
Ωστόσο, έχουμε δει ότι, παρά του ότι η GCHQ υπόκεινται σε εποπτεία από τον Επίτροπο Υπηρεσιών Πληροφοριών, και το γραμματέα του υπουργείου Εξωτερικών, στηριζόμαστε ακόμα σε διαρροές και πληροφοριοδότες για να έχουμε μια σαφή εικόνα του τι συμβαίνει.
Είμαστε στο σήμερα όμως και η ανάπτυξη της μαζικής συλλογής δεδομένων, της μηχανογραφικής επεξεργασίας από κυβερνητικές υπηρεσίες ενισχύει ουσιαστικά μια νέα κοινωνία άκρως πολιτική, επιχειρησιακή και μας δίνει ενδεχομένως μια νέα δημοφιλή αντίληψη για το τι είναι η “ιδιωτική ζωή” και το τι συνεπάγεται πραγματικά.
Τι θα δικαιούμαστε να κρατήσουμε για τον εαυτό μας; Ποιος είναι ο ιδιωτικός μας χώρος και μήπως αυτός ο χώρος είναι κοινός με το κράτος;
Όπως είπε το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τον Απρίλιο του 2014 τα μεταδεδομένα “μπορεί να επιτρέψουν πολύ ακριβή συμπεράσματα για την ιδιωτική ζωή …. Για οποιοδήποτε καθεστώς διατήρησης, χρειάζονται οι κατάλληλες διασφαλίσεις και περιορισμοί, αλλιώς σε αντίθετη περίπτωση τα αποτελέσματα της επιτήρησης θα μπορούσε να είναι διαβρωτικά, δημιουργώντας μια ανατριχιαστική αίσθηση ότι “καθένας μας παρακολουθείται διαρκώς”.
Με στοιχεία από το TNW.
