Η τοποθέτηση τεχνητής νοημοσύνης σε ανοιχτό κώδικα δεν είναι εύκολη. Ναι, τα θεμέλια της τεχνητής νοημοσύνης στηρίζονται σταθερά στον ανοιχτό κώδικα, και ναι, πολύ σημαντικά προγράμματα, όπως το Granite Large Language Models (LLM) της IBM και το RHEL AI, είναι πραγματικά ανοιχτού κώδικα.
Όμως τα περισσότερα από τα μοντέλα AI για τα οποία ακούμε τελευταία – όπως το Llama της Meta – δεν είναι ανοιχτού κώδικα. 
Προσοχή εδώ, καθώς ο διευθύνων σύμβουλος της Meta Mark Zuckerberg ισχυρίζεται ότι είναι ανοιχτού κώδικα. Ωστόσο, όπως επεσήμανε μια ομάδα ειδικών ανοιχτού κώδικα στο συνέδριο State of Open 2025, αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια.
Η Emily Omier, μια αναγνωρισμένη σύμβουλος open-source start-up, τόνισε ότι ο ανοιχτός κώδικας είναι ένα δυαδικό πρότυπο που ορίζεται μόνο από την Πρωτοβουλία Ανοικτού Κώδικα (OSI από το Open Source Initiative). “Είτε είστε ανοιχτού κώδικα είτε δεν είστε. Εάν έχετε την άδεια χρήσης που έχει εγκριθεί από το OSI, είστε ανοιχτού κώδικα. Εάν δεν έχετε, τότε έχετε κάποιο άλλο είδος άδειας.”
Το Llama της Meta δεν ανήκει σε αυτό το πρότυπο αφού αποκρύπτει κρίσιμα στοιχεία όπως τα δεδομένα εκπαίδευσης και την μεθοδολογία, ενώ περιορίζει τη διαφάνεια και την τροποποίηση της κοινότητας.
Τα μοντέλα Llama της Meta επιβάλλουν επίσης περιορισμούς αδειοδότησης στους χρήστες τους. Για παράδειγμα, εάν έχετε ένα εξαιρετικά επιτυχημένο πρόγραμμα AI που χρησιμοποιεί κώδικα του Llama, θα πρέπει να πληρώσετε την Meta για να το χρησιμοποιήσετε. Αυτό δεν είναι ανοιχτού κώδικα. Τελεία.
“Θεωρητικά, συμφωνούμε με όλα αυτά που έγραψε και είπε ο Zuckerberg”, ανέφερε ο εκτελεστικός διευθυντής του OSI Stefano Maffulli. “Μόνο αν η άδεια της Meta καταργούσε τους περιορισμούς, θα ήμασταν πιο συγχρονισμένοι. Ως έχει τώρα, το Llama είναι πολύ αδιαφανές για να είναι ασφαλές στη χρήση και με άδεια που τελικά αφήνει στη Meta την ευθύνη για τις καινοτομίες τους.”
Εν ολίγοις, ο Maffulli κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο Zuckerberg “εκφοβίζει τη βιομηχανία να ακολουθήσει το παράδειγμά του”.
Όλοι γνωρίζουν ότι ο ανοιχτός κώδικας είναι ο καλύτερος τρόπος δημιουργίας λογισμικού. Ο Zuckerberg το γνωρίζει και συμφωνεί με αυτό: “Ωφεληθήκαμε από τις καινοτομίες του οικοσυστήματος με τη δημιουργία κορυφαίων εργαλείων ανοιχτού κώδικα όπως το PyTorch, το React και πολλά άλλα εργαλεία. Αυτή η προσέγγιση λειτούργεί σταθερά για εμάς και παραμένουμε σε αυτήν μακροπρόθεσμα.”
Όλα αυτά τα εργαλεία, ωστόσο, είναι υπό άδειες της OSI. Για την τεχνητή νοημοσύνη, ο Zuckerberg θέλει να επαναπροσδιορίσει τον ανοιχτό κώδικα.
Γιατί;
“Μολύνει τον όρο για να παραπλανήσει τις ρυθμιστικές αρχές”, δήλωσε ο Peter Zaitsev, συνιδρυτής της εταιρείας βάσεων δεδομένων Percona και πολλών startups ανοιχτού κώδικα.
Αυτό είναι ζωτικής σημασίας για τα σχέδια που έχει για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) η Meta, επειδή, σύμφωνα με τον πρόσφατα ψηφισθέντα νόμο της ΕΕ για την τεχνητή νοημοσύνη, υπάρχει εξαίρεση για τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης που κυκλοφορούν με άδειες δωρεάν και ανοιχτού κώδικα.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Meta ασκεί πιέσεις για να επαναπροσδιορίσει τον “ανοιχτό κώδικα” για την τεχνητή νοημοσύνη – ενώ παρακρατεί κρίσιμα στοιχεία.
Σύμφωνα με τη Meta, “Οι υπάρχοντες ορισμοί ανοιχτού κώδικα για λογισμικό δεν περιλαμβάνουν την πολυπλοκότητα των σημερινών ταχέως εξελισσόμενων μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης. Δεσμευόμαστε να συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε με τη βιομηχανία για νέους ορισμούς για να τους εξυπηρετούμε όλους με ασφάλεια και υπευθυνότητα στην κοινότητα της τεχνητής νοημοσύνης.”
Με άλλα λόγια, η εταιρεία θέλει να ορίσει τον ανοιχτό κώδικα με τρόπο που θα ωφελεί τη Meta αλλά κανέναν άλλο.
