Πέρυσι είχαμε μια αμφιλεγόμενη κίνηση από τη Meta, όταν μεταπήδησε στη χρέωση των χρηστών στην Ευρωπαϊκή Ένωση για συνδρομή χωρίς διαφημίσεις για πρόσβαση στο Facebook ή/και στο Instagram, εκτός εάν συμφωνούσαν να παρακολουθούνται τα προφίλ τους, ώστε να μπορεί να συνεχίσει να προβάλλει διαφημίσεις.
Η κίνηση αυτή έχει προκαλέσει μια σειρά καταγγελιών από ομάδες για τα δικαιώματα των καταναλωτών. Οι καταγγελίες υπόκεινται στους κανόνες προστασίας δεδομένων του μπλοκ.
Σήμερα η Meta χρεώνει τους χρήστες στην Ευρώπη με 9,99 €/μήνα στο web ή 12,99 €/μήνα αν η αγορά γίνει από κινητά, για να εξαιρεθούν από την προβολή διαφημίσεων στο Facebook και το Instagram. Η μόνη άλλη επιλογή που έχουν οι χρήστες της ΕΕ εάν θέλουν να έχουν πρόσβαση στο Facebook και το Instagram είναι να συμφωνήσουν με την παρακολούθησή τους, κάτι που σημαίνει ότι η προσφορά είναι: πληρώστε για το απόρρητό σας ή “πληρώστε” για δωρεάν πρόσβαση χάνοντας το απόρρητό σας.
Οκτώ ομάδες για τα δικαιώματα των καταναλωτών από όλη την Ευρώπη έχουν υποβάλλει καταγγελίες στις εθνικές αρχές προστασίας δεδομένων εναντίον αυτής της επιλογής “συναίνεσης ή πληρωμής”, ανακοίνωσε σήμερα η ευρωπαϊκή οργάνωση καταναλωτών BEUC — η οποία είναι μέλος και συντονιστικό όργανο των ομάδων.
“Είναι σημαντικό κάθε συναίνεση που παρέχεται από τους καταναλωτές να είναι έγκυρη και να πληροί τον υψηλό πήχη που ορίζει ο νόμος, ο οποίος απαιτεί η συναίνεση αυτή να είναι δωρεάν, συγκεκριμένη, ενημερωμένη και σαφής. Αυτό δεν συμβαίνει με το μοντέλο “συναίνεσης ή πληρωμής” της Meta”, υποστηρίζουν σε μια ανάρτηση στο blog τους προσθέτοντας ότι η Meta επιδιώκει “να εξαναγκάσει τους καταναλωτές να αποδεχτούν την επεξεργασία των προσωπικών τους δεδομένων”.
“Η Meta κρατά τους καταναλωτές στο σκοτάδι σχετικά με την επεξεργασία των δεδομένων της, καθιστώντας αδύνατο για τον καταναλωτή να γνωρίζει τι συμβαίνει με την επεξεργασία εάν επιλέξει τη μία ή την άλλη επιλογή. Επίσης, η εταιρεία αδυνατεί να αποδείξει ότι το τέλος που επιβάλλει στους καταναλωτές που δεν συναινούν είναι όντως απαραίτητο, κάτι που είναι απαίτηση που ορίζει το Δικαστήριο της ΕΕ.”
Οι οκτώ ομάδες καταναλωτών, που βρίσκονται στην Τσεχική Δημοκρατία, τη Δανία, την Ελλάδα, τη Γαλλία, τη Νορβηγία, τη Σλοβακία, τη Σλοβενία και την Ισπανία, υποστηρίζουν ότι η Meta δεν έχει έγκυρη νομική βάση για την επεξεργασία δεδομένων ατόμων για στόχευση διαφημίσεων σύμφωνα με τον Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων (GDPR) και ότι η εταιρεία επεξεργάζεται προσωπικά δεδομένα με τρόπο που είναι “θεμελιωδώς ασυμβίβαστος με την ευρωπαϊκή νομοθεσία περί προστασίας δεδομένων”.
Η Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ αναφέρει
Οκτώ Ενώσεις Καταναλωτών, μεταξύ των οποίων και η Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ., μέλη της Ευρωπαϊκής Οργάνωσης Καταναλωτών (BEUC), υπέβαλαν σήμερα καταγγελίες στις εθνικές αρχές προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ) κατά της Meta, καθ’ ότι ο τεχνολογικός κολοσσός δεν συμμορφώνεται με τους κανόνες του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων (ΓΚΠΔ) και του ν. 4624/2019 που αφορούν την προστασία του ατόμου από την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Συγκεκριμένα, επιβάλει τους καταναλωτές είτε να πληρώσουν για να λάβουν μια δήθεν υπηρεσία χωρίς διαφημίσεις, είτε να συναινέσουν στην πλήρη εμπορική παρακολούθηση από την εταιρεία, με στοχευμένες διαφημίσεις.
Ειδικότερα:
- Η τεράστια συλλογή προσωπικών δεδομένων του τεχνολογικού κολοσσού αντίκειται στις αρχές του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία των Δεδομένων (ΓΚΠΔ) για τη διασφάλιση της νόμιμης και θεμιτής επεξεργασίας, ελαχιστοποίησης των δεδομένων και περιορισμού του σκοπού.
- Το μοντέλο «πληρωμή ή συναίνεση» που έχει επιβάλει η Meta στους καταναλωτές είναι μια μέθοδος παραπλάνησης, ώστε να παρακάμψει το πραγματικό πρόβλημα της παράνομης επεξεργασίας δεδομένων.
Επιπρόσθετα, η Meta δεν στηρίζεται σε καμία έγκυρη νομική βάση προκειμένου να δικαιολογήσει τη μαζική συλλογή δεδομένων που επιχειρεί από τους χρήστες του Facebook και του Instagram, γιατί η επιλογή που επιβάλλει στους χρήστες της δεν οδηγεί στην ελεύθερη και ενημερωμένη συγκατάθεσή τους. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό πως η συγκατάθεση θεωρείται έγκυρη μόνο όταν βασίζεται στην ελεύθερη απόφαση του χρήστη.
Είναι αξιοσημείωτο δε να αναφέρουμε ότι, είναι αρκετά δύσκολο για πολλούς καταναλωτές να σταματήσουν να χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες της Meta, καθώς η Meta κατέχει δεσπόζουσα θέση στην αγορά, και οι εφαρμογές της αποτελούν πλέον βασικά εργαλεία για την επικοινωνία και την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των χρηστών εδώ και αρκετό χρονικό διάστημα. Υπό αυτές τις συνθήκες, η επιλογή του τρόπου με τον οποίο οι καταναλωτές επιθυμούν την επεξεργασία των δεδομένων τους δεν είναι ελεύθερη.
Με τις παράνομες πρακτικές της, η Meta τροφοδοτεί το σύστημα διαφημίσεων που βασίζεται στην παρακολούθηση, το οποίο ιχνηλατεί τους καταναλωτές στο διαδίκτυο και συλλέγει τεράστιες ποσότητες προσωπικών δεδομένων, με σκοπό την προβολή στοχευμένων διαφημίσεων σε συγκεκριμένους καταναλωτές ή ομάδες καταναλωτών. Τα δεδομένα αυτά αφορούν για παράδειγμα δεδομένα για τις δραστηριότητές των χρηστών, την τοποθεσία, τη συμπεριφορά, τις συνήθειες και τα συναισθήματά τους. Αυτός είναι και ο κύριος τρόπος με τον οποίο η Meta βγάζει τα κέρδη της. Το παρεμβατικό αυτό σύστημα δε νοείται σε μια δημοκρατική κοινωνία.
Η Meta προσπάθησε επανειλημμένα να δικαιολογήσει τη μαζική εμπορική παρακολούθηση την οποία επιβάλει στους χρήστες της. Η άδικη επιλογή «πληρωμή ή συναίνεση» είναι η τελευταία προσπάθεια της εταιρείας να νομιμοποιήσει το επιχειρηματικό της μοντέλο. Τα επιχειρηματικά μοντέλα που βασίζονται στην παρακολούθηση δεν συνάδουν με το πλαίσιο εφαρμογής του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων (ΓΚΠΔ).
Οι εν λόγω καταγγελίες έρχονται σε συνέχεια εκείνων που υποβλήθηκαν από τις ενώσεις καταναλωτών μεταξύ των οποίων και η Ε.Κ.ΠΟΙ.Ζ.Ω., μέλη της Ευρωπαϊκής Οργάνωσης Καταναλωτών (BEUC), τον Νοέμβριο του 2023 στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω του Δικτύου για τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών της Ε.Ε. στον τομέα της προστασίας καταναλωτών, για τις αθέμιτες, παραπλανητικές και επιθετικές πρακτικές μάρκετινγκ με τις οποίες η Meta επιβάλει μια “ψεύτικη” επιλογή στους καταναλωτές.
Οι σημερινές καταγγελίες βασίζονται στον Γενικό Κανονισμό για την Προστασία των Δεδομένων (GDPR) και στη νομοθεσία που διέπει την προστασία των προσωπικών δεδομένων.
Εν κατακλείδι, οι ενώσεις καταναλωτών καλούν τις Αρχές να αναλάβουν δράση για την άδικη και παραπλανητική επιλογή της Meta προς τους καταναλωτές.
