Γνωρίζετε ποιες είναι οι διαφορές μεταξύ GPT και MBR στην διαμερισματοποίηση μιας μονάδας δίσκου; Πάμε να τις δούμε.
Όταν ρυθμίζετε έναν νέο δίσκο σε Windows 10 ή Windows 11 θα ερωτηθείτε εάν θέλετε να χρησιμοποιήσετε το MBR ή το GPT. Θα εξηγήσουμε τη διαφορά μεταξύ GPT και MBR και σας βοηθήσουμε να επιλέξετε το σωστό για τον υπολογιστή σας.
Οι διαφορές μεταξύ διαμερισματοποίσης MBR και GPT είναι αρκετά ξεκάθαρες. Ωστόσο, υπάρχουν πολλές βασικές πληροφορίες που θα σας βοηθήσουν να αποκτήσετε μια πιο ξεκάθαρη εικόνα για κάθε τύπο πίνακα διαμερισμάτων και πότε πρέπει να επιλέξετε το ένα από το άλλο.
Επίσης και τα δύο πρότυπα δεν αναφέρονται μόνο για Windows, καθώς μπορούν επίσης να τα χρησιμοποιήσουν και στο Linux, το macOS και άλλα λειτουργικά συστήματα .
Σε αυτό το άρθρο θα εξετάσουμε τι είναι ένα διαμέρισμα, τη διαφορά μεταξύ διαμερισματοποίησης MBR και GPT, εάν πρέπει να κάνετε αναβάθμιση από έναν τύπο διαμερίσματος σε άλλο και πολλά άλλα.
Table of Contents
Τι είναι το Partition
Ένα διαμέρισμα (partition) αναφέρεται απλώς στον τρόπο με τον οποίο κατανέμεται (διαιρείται) ο χώρος σε κάθε είδους συσκευή αποθήκευσης, όπως σκληροί δίσκοι, μονάδες SSD και μονάδες flash.
Τις περισσότερες φορές έχετε μόνο ένα διαμέρισμα ανά μονάδα δίσκου, αλλά υπάρχουν και αρκετές περιπτώσεις όπου απαιτείται να έχετε περισσότερα από ένα. Αυτό είναι σύνηθες στα Windows και μάλιστα στο δίσκο που υπάρχει το διαμέρισμα C: Κατά βάση θα βρείτε εκεί και ένα ακόμα διαμέρισμα με δεδομένα για την επαναφορά των Windows.
Πάρτε για παράδειγμα τον “Δίσκο 4” που έχει τρία διαμερίσματα και ένα μη χρησιμοποιούμενο.
Στο Linux, υπάρχει συνήθως ένα διαμέρισμα root ( / ), ένα για swap που βοηθά στη διαχείριση της μνήμης και ένα μεγάλο διαμέρισμα /home. Το διαμέρισμα /home είναι παρόμοιο με το C: διαμέρισμα των Windows, καθώς εκεί εγκαθιστάτε τα περισσότερα από τα προγράμματά σας και αποθηκεύετε τα αρχεία σας.
Μια δομή διαμερισμάτων (θα το ακούσετε και σαν κατατμήσεων) καθορίζει τον τρόπο δομής των πληροφοριών στο διαμέρισμα, καθώς και τον κώδικα που χρησιμοποιείται κατά την εκκίνηση εάν ένα διαμέρισμα είναι εκκινήσιμο.
Εάν έχετε διαμερισματοποιήσει και διαμορφώσει ποτέ έναν δίσκο (παράδειγμα σε περίπτωση που έχετε δύο λειτουργικά στο ίδιο μηχάνημα) πιθανότατα θα έπρεπε να επιλέξετε μεταξύ MBR και GPT. Το GPT είναι το νέο πρότυπο και σταδιακά αντικαθιστά το MBR.
Τι κάνουν το GPT και το MBR
Για να μπορέσει μια μονάδα δίσκου να χωριστεί σε μεμονωμένα διαμερίσματα, πρέπει να ρυθμιστεί ώστε να χρησιμοποιεί ένα συγκεκριμένο σχήμα διαμερισμάτων ή πίνακα.
Ένας πίνακας διαμερισμάτων λέει στο λειτουργικό σύστημα πώς είναι οργανωμένα τα διαμερίσματα και τα δεδομένα στη μονάδα δίσκου.
Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι πινάκων διαμερισμάτων: Το MBR (Master Boot Record) και το GPT (GUID Partition Table) είναι δύο διαφορετικοί τρόποι αποθήκευσης των πληροφοριών διαμερισμάτων σε μια μονάδα δίσκου. Το GPT είναι νεότερο και αντικαθιστά σταδιακά το MBR.
Αυτές οι πληροφορίες περιλαμβάνουν πού ξεκινούν και που τελειώνουν τα διαμερίσματα (partitions) στον φυσικό δίσκο, έτσι ώστε το λειτουργικό σας σύστημα να γνωρίζει ποιοι τομείς (sectors) ανήκουν σε κάθε διαμέρισμα και ποιο διαμέρισμα είναι εκκινήσιμο.
Αυτός είναι ο λόγος που πρέπει να επιλέξετε από την αρχή το MBR ή το GPT, πριν δημιουργήσετε διαμερίσματα σε μια μονάδα δίσκου.
Διαφορές μεταξύ MBR και GPT
Το MBR παρουσιάστηκε για πρώτη φορά με το IBM PC DOS 2.0, το 1983. Το MBR χρησιμοποιεί λίγο δεσμευμένο χώρο (κάποια sectors) στην αρχή της μονάδας δίσκου που περιέχει πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο οργάνωσης των διαμερισμάτων. Το MBR περιέχει επίσης κώδικα για την εκκίνηση του λειτουργικού συστήματος και μερικές φορές ονομάζεται Boot Loader (φορτωτής εκκίνησης).
Το Boot Loader είναι ένα μικρό κομμάτι κώδικα που φορτώνει γενικά ένα μεγαλύτερο boot loader από ένα άλλο διαμέρισμα. Εάν έχετε εγκαταστήσει τα Windows, τα αρχικά bit του boot loader εκκίνησης των Windows βρίσκονται εδώ, γι’ αυτό καμμιά φορά μπορεί να χρειαστεί να επιδιορθώσετε το MBR σας εάν τα Windows δεν εκκινούν. Εάν έχετε εγκατεστημένο το Linux, το boot loader GRUB θα βρίσκεται συνήθως στο MBR.
Το MBR έχει τους περιορισμούς του. Λειτουργεί μόνο με δίσκους μεγέθους έως 2 TB. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μια μονάδα δίσκου που είναι μεγαλύτερη από 2 terabyte με MBR, αλλά θα χρησιμοποιηθούν μόνο τα πρώτα 2 terabyte της μονάδας. Ο υπόλοιπος χώρος αποθήκευσης στη μονάδα δίσκου θα χαθεί.
Το MBR υποστηρίζει επίσης μόνο έως τέσσερα κύρια διαμερίσματα. Αν θέλετε περισσότερα, πρέπει να κάνετε ένα από τα κύρια διαμερίσματα σας “εκτεταμένο διαμέρισμα” και να δημιουργήσετε λογικά διαμερίσματα (logical partitions) μέσα σε αυτό. Αυτό είναι ένα ανόητο μικρό hack και δεν θα έπρεπε να είναι απαραίτητο.
Το GPT είναι ένα νέο πρότυπο που αντικαθιστά σταδιακά το MBR. Συνδέεται με το UEFI, το οποίο αντικαθιστά το παλιό BIOS με κάτι πιο μοντέρνο. Έτσι και το GPT, με τη σειρά του, αντικαθιστά το παλιό σύστημα διαμερισμάτων MBR με κάτι πιο μοντέρνο.
Καθώς το MBR είναι παλαιότερο, συνήθως συνδυάζεται με παλαιότερα συστήματα BIOS παλαιού τύπου, ενώ το GPT βρίσκεται σε νεότερα συστήματα UEFI.
Το GPT ονομάζεται GUID Partition Table επειδή κάθε διαμέρισμα στη μονάδα δίσκου σας έχει ένα “καθολικά μοναδικό αναγνωριστικό” ή GUID, μια τυχαία συμβολοσειρά τόσο μεγάλη που κάθε διαμέρισμα GPT στη Γη, πιθανότατα έχει το δικό του μοναδικό αναγνωριστικό!.
Το GPT δεν υποφέρει από τα όρια του MBR. Οι μονάδες που βασίζονται σε GPT μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερες, με όρια μεγέθους να εξαρτώνται από το λειτουργικό σύστημα και τα συστήματα αρχείων του. Γενικά το GPT διαβάζει μέγιστη χωρητικότητα 9,7 zetabyte.
Το GPT επιτρέπει επίσης έναν σχεδόν απεριόριστο αριθμό κατατμήσεων. Και πάλι, το όριο εδώ θα είναι το λειτουργικό σας σύστημα, τα Windows επιτρέπουν έως και 128 κατατμήσεις σε μια μονάδα δίσκου GPT και δεν χρειάζεται να δημιουργήσετε ένα εκτεταμένο διαμέρισμα για να λειτουργήσουν.
Σε έναν δίσκο MBR, τα δεδομένα κατάτμησης και εκκίνησης αποθηκεύονται σε ένα μέρος. Εάν αυτά τα δεδομένα αντικατασταθούν ή καταστραφούν, έχετε πρόβλημα. Αντίθετα, το GPT αποθηκεύει πολλαπλά αντίγραφα αυτών των δεδομένων σε ολόκληρο το δίσκο, επομένως είναι πολύ πιο ισχυρό και μπορεί να ανακτήσει εάν τα δεδομένα είναι κατεστραμμένα.
Το GPT αποθηκεύει επίσης τιμές κυκλικού ελέγχου πλεονασμού (CRC = cyclic redundancy check) για να ελέγξει ότι τα δεδομένα του είναι άθικτα. Εάν τα δεδομένα είναι κατεστραμμένα, το GPT μπορεί να παρατηρήσει το πρόβλημα και να προσπαθήσει να ανακτήσει τα κατεστραμμένα δεδομένα από άλλη θέση στο δίσκο.
Το MBR δεν είχε κανέναν τρόπο να γνωρίζει εάν τα δεδομένα του ήταν κατεστραμμένα και δυστυχώς θα το διαπιστώσετε μόνο όταν η διαδικασία εκκίνησης αποτύχει ή τα διαμερίσματα της μονάδας εξαφανιστούν.
Συμβατότητα
Οι μονάδες δίσκου GPT τείνουν να περιλαμβάνουν ένα “προστατευτικό MBR”. Αυτός ο τύπος MBR λέει ότι η μονάδα δίσκου GPT έχει ένα ενιαίο διαμέρισμα που εκτείνεται σε ολόκληρη τη μονάδα δίσκου. Εάν προσπαθήσετε να διαχειριστείτε έναν δίσκο GPT με ένα παλιό εργαλείο που μπορεί να διαβάσει μόνο MBR, θα δει ένα μεμονωμένο διαμέρισμα που εκτείνεται σε ολόκληρη τη μονάδα δίσκου.
Αυτό το προστατευτικό MBR διασφαλίζει ότι τα παλιά εργαλεία δεν θα μπερδέψουν τη μονάδα GPT με μια μονάδα δίσκου χωρίς διαμερίσματα και θα αντικαταστήσουν τα δεδομένα GPT της με μια νέα MBR. Με άλλα λόγια, το προστατευτικό MBR προστατεύει τα δεδομένα GPT από την αντικατάσταση.
Τα Windows μπορούν να εκκινήσουν από το GPT μόνο σε υπολογιστές που βασίζονται σε UEFI που διαθέτουν εκδόσεις 64-bit των Windows 11, 10, 8, 7, Vista και αντίστοιχες εκδόσεις διακομιστή. Όλες οι εκδόσεις των Windows, από 11 έως Vista, μπορούν να διαβάζουν μονάδες GPT και να τις χρησιμοποιούν για δεδομένα, απλώς δεν μπορούν να εκκινήσουν από αυτές χωρίς UEFI.
Άλλα σύγχρονα λειτουργικά συστήματα μπορούν επίσης να χρησιμοποιούν GPT. Το Linux έχει ενσωματωμένη υποστήριξη για GPT. Οι υπολογιστές Intel Mac της Apple δεν χρησιμοποιούν πλέον το σύστημα APT (Apple Partition Table) της Apple και χρησιμοποιούν αντ ‘αυτού το GPT.
Πιθανότατα θα θέλετε να χρησιμοποιήσετε το GPT κατά τη ρύθμιση μιας μονάδας δίσκου. Είναι ένα πιο σύγχρονο, ισχυρό πρότυπο προς το οποίο κινούνται όλοι οι υπολογιστές.
Όμως αν χρειάζεστε συμβατότητα με παλιά συστήματα, για παράδειγμα, τη δυνατότητα εκκίνησης των Windows από μονάδα δίσκου σε υπολογιστή που έχει το παραδοσιακό BIOS, θα πρέπει να παραμείνετε με το MBR προς το παρόν.
Πρέπει να κάνετε αναβάθμιση από MBR σε GPT;
Εάν μία από τις μονάδες δίσκου σας χρησιμοποιεί αυτήν τη στιγμή έναν πίνακα διαμερισμάτων MBR, ίσως αναρωτηθείτε εάν πρέπει να κάνετε αναβάθμιση στο νεότερο πρότυπο GPT.
Εν ολίγοις, μάλλον όχι. Όπως λέει και η παροιμία, αν δεν είναι χαλασμένο, μην το φτιάξετε.
Είναι πολύ εύκολο να καταστρέψετε τον τομέα MBR της μονάδας δίσκου, καθιστώντας αδύνατη την εκ νέου εκκίνηση. Στη συνέχεια, θα χρειαστεί είτε να δημιουργήσετε μια μονάδα USB ανάκτησης με Windows ή Linux και να προσπαθήσετε να επιδιορθώσετε το MBR ή να σκουπίσετε εντελώς τη μονάδα και να εγκαταστήσετε ξανά το λειτουργικό σύστημα.
Όμως υπάρχουν ορισμένες περιπτώσεις όπου μπορείτε να εξετάσετε το ενδεχόμενο αναβάθμισης από MBR σε GPT.
Για παράδειγμα, ίσως θέλετε να αναβαθμίσετε τη μονάδα δίσκου σας σε μονάδα που είναι μεγαλύτερη από 2 terabyte ή χρειάζεστε περισσότερα από 26 διαμερίσματα. Ακόμη και σε αυτές τις περιπτώσεις, θα πρέπει να βεβαιωθείτε ότι το υλικό σας μπορεί να υποστηρίξει έναν πίνακα διαμερισμάτων GPT και ένα BIOS UEFI.
Ή να αλλάξετε μηχάνημα με ένα νεότερο και να θέλετε να χρησιμοποιήσετε τον παλιό σας δίσκο των Windows σε αυτό. Ή να θέλετε να κλωνοποιήσετε τον hard disk σας με SSD και το μηχάνημά σας να υποστηρίζει εκκινήσιμο GPT.
Διαβάστε σχετικό: Κλωνοποίηση HDD δίσκου σε SSD
Εάν έχετε κάνει την έρευνα σας και είστε βέβαιοι ότι θέλετε να κάνετε το άλμα στο GPT, βεβαιωθείτε ότι έχετε ένα αντίγραφο ασφαλείας της μονάδας δίσκου σας και όλων των σημαντικών δεδομένων.
Στο χειρότερο σενάριο, θα μπορείτε να κάνετε επαναφορά χωρίς να χρειάζεται να εγκαταστήσετε ξανά τα πάντα και να ξεκινήσετε από την αρχή.
