Έχουν περάσει σχεδόν 2.000 χρόνια από τότε που η έκρηξη του Βεζούβιου έθαψε τη ζωντανή την ρωμαϊκή πόλη της Πομπηίας κάτω από μια θανατηφόρα κουβέρτα στάχτης.
Τα απόκοσμα ερείπια και τα διάσημα “αγάλματα” της Πομπηίας αντιπροσωπεύουν ένα ανεκτίμητο παράθυρο στο δραματικό γεγονός. Ωστόσο, ένα από τα ερωτήματα για εκείνη την ημέρα παραμένει: ποια ήταν ακριβώς η αιτία θανάτου των θυμάτων;
Εφαρμόζοντας μια νέα ερευνητική και τεχνολογική μέθοδο, μια ευρωπαϊκή ομάδα με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο της Βαλένθια διαπίστωσε ότι αρκετοί από τους απολιθωμένους Πομπηίους πέθαναν από ασφυξία — και όχι από αφυδάτωση ή ζέστη, όπως πίστευαν προηγουμένως.
Οι ερευνητές πραγματοποίησαν μη επεμβατική χημική ανάλυση σε έξι εκμαγεία, χρησιμοποιώντας φορητές συσκευές φθορισμού ακτίνων Χ για πρώτη φορά, για να αποκαλύψουν τη στοιχειακή σύνθεση των οστών. Στη συνέχεια συνέκριναν τα ευρήματα με άλλα αποτεφρωμένα δείγματα οστών από τη νεκρόπολη Ostiense στη Ρώμη και με θαμμένα οστά από την ισλαμική νεκρόπολη Colata στη Βαλένθια.
Τα αποτελέσματα της ανάλυσης των οστών δεν είναι τα μόνα στοιχεία που δείχνουν προς την ασφυξία. Ένα άλλο γεγονός που υποστηρίζει τη θεωρία είναι η στάση του σώματος των θυμάτων — εμφανίζονται σε χαλαρή στάση, ξαπλωμένοι, και μερικά από αυτά καλύπτονται με ρούχα.
Οι ερευνητές αναφέρουν ότι αυτοί οι έξι άνθρωποι προσπαθούσαν να φύγουν από την Πομπηία μετά τη λήξη της βροχής μικρών βράχων τέφρας. Σκοτώθηκαν από τη δεύτερη φάση της έκρηξης, η οποία εξέπεμψε υψηλή συγκέντρωση τέφρας και τοξικών ηφαιστειακών αερίων. Τα στοιχεία των οστών δείχνουν επίσης ότι τα άτομα εκτέθηκαν σε ακραίες θερμοκρασίες των πυροκλαστικών κυμάτων και λάβας μόνο μεταθανάτια — έχοντας μια επίδραση παρόμοια με την αποτέφρωση.
Υπολογίζεται ότι οι έξι Πομπηιανοί έχασαν τη ζωή τους περίπου 20 ώρες μετά την πρώτη έκρηξη.
Σύμφωνα με την ομάδα, τα αποτελέσματα της έρευνας δεν μπορούν μόνο να βοηθήσουν στην ανακατασκευή των γεγονότων γύρω από τον θάνατο αυτών των ατόμων, αλλά και να ρίξουν φως σε άλλες αιτίες θανάτου κατά την έκρηξη του Βεζούβιου. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς η υπόθεση για την ασφυξία περιορίζεται στα έξι δείγματα. Είναι πιθανό ότι το καταστροφικό γεγονός σκότωσε ανθρώπους με πολλούς διαφορετικούς τρόπους.
Η μελέτη όμως καταδεικνύει μια ακόμη περίπτωση για το πώς οι προηγμένες τεχνολογίες μας φέρνουν σε μια νέα εποχή αρχαιολογικής γνώσης και διατήρησης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Σκεφτείτε ρομπότ ανασκαφών ή τη χρήση διαστημικής τεχνολογίας για την τεκμηρίωση και την ανακάλυψη ιστορικών τοποθεσιών.
Επιχειρηματικές ευκαιρίες αναδύονται επίσης, με έναν σημαντικό αριθμό ευρωπαϊκών startups να δραστηριοποιούνται σε αυτόν τον τομέα. Ένα αξιοσημείωτο παράδειγμα είναι το ArchAI με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο ιδρύθηκε από την αρχαιολόγο και επιστήμονα υπολογιστών Iris Kramer. Η εταιρεία χρησιμοποιεί μοντέλα AI για την αυτόματη ανίχνευση αρχαιολογικών χώρων σε δεδομένα γεωσκόπησης.
