Google και συλλογή δεδομένων: Σύμφωνα με μια παλιά κινεζική παροιμία: “Όταν ένας σοφός άνθρωπος δείχνει στη Σελήνη, ο ηλίθιος κοιτάζει το δάχτυλό του”. Η Google ελπίζει φυσικά ότι κοιτάζετε το δάχτυλο, και δεν διαβάσατε την χθεσινή δημοσίευση της Quartz, η οποία αποκαλύπτει ότι τα τηλέφωνα Android στέλνουν δεδομένα τοποθεσίας στην Google, χωρίς να το γνωρίζετε.
Μήπως ακόμα κοιτάζετε το δάκτυλο;
Η Google μπορεί να συλλέξει τα δεδομένα ακόμα κι αν η συσκευή δεν έχει κάρτα SIM, αλλά και όταν τα πάντα είναι απενεργοποιημένα.
Ωστόσο η ιστορία είναι παλιά. Μην μου πείτε ότι κανείς δεν υποψιαζόταν ότι η Google θα έκανε αυτή ή την άλλη πρακτική για να συλλέξει δεδομένα, ακόμα και όταν έχει δεσμευθεί να σταματήσει.
Ας θέσουμε δύο ερωτήσεις που αφορούν τις ανθρώπινες σχέσεις με την τεχνολογία: “Ποιος έχει τον έλεγχο;” Μπορείτε να απενεργοποιήσετε κάποιο χαρακτηριστικό; Εάν δεν μπορείτε να το απενεργοποιήσετε, τότε προφανώς δεν έχετε τον έλεγχο.
Δεύτερη, ξέρετε ότι συμβαίνει; Εάν δεν γνωρίζετε ότι συμβαίνει, δεν θα είστε σε θέση να το απενεργοποιήσετε.
Οι παραπάνω ερωτήσεις αλλάζουν τους όρους των σχέσεων μεταξύ ανθρώπου και μηχανής.
Αυτό που έκανε η Google είναι αναμφισβήτητα παράνομο, επειδή η συναίνεση είναι το κλειδί για την προστασία των δεδομένων στην ΕΕ. Αυτό είναι που ώθησε έναν σπουδαστή, τον Max Schrems, να εξετάσει τα cookies του Facebook το 2011. Ο Schrems ήταν περίεργος για το πώς το Facebook μπορούσε να τον εντοπίσει στον ιστό, παρόλο που δεν του είχε δώσει την άδεια να το κάνει.
Οι ευρωπαϊκοί νόμοι για την προστασία των δεδομένων είχαν εισαχθεί στα μέσα της δεκαετίας του ’90, με τις μνήμες της Stasi της Ανατολικής Γερμανίας πολύ φρέσκες στη μνήμη. Ο Schrems διερεύνησε και ανακάλυψε ότι το Facebook δεν διαγράφει τα προσωπικά δεδομένα ακόμα και όταν του το ζήτησε.
Τέσσερα χρόνια αργότερα οι διατάξεις του “safe harbour” που διέπουν τις ροές δεδομένων από την Ευρώπη προς τις ΗΠΑ βρίσκονται ακόμα σε ρήξη.
Μερικοί από τους πρωτοπόρους της Silicon Valley αγαπούν τη φράση “permissionless innovation”, μια έκφραση προπαγάνδας που σημαίνει ότι κάποια πρόοδος δεν θα πραγματοποιηθεί αν σέβεται τα ανθρώπινα όρια. Για προφανείς λόγους, η συγκεκριμένη φράση επιστρέφει για να τους στοιχειώσει.
Αυτό είναι “permissionless”, δεν είναι και πολύ καινοτόμο. Όπως σημειώνει ο Charles Arthur, η απάντηση της Google είναι παρόμοια με κάποια άλλη φορά που η εταιρεία συνελήφθη να συλλέγει δεδομένα χωρίς άδεια.
“Θυμίζει πολύ τη συλλογή δεδομένων δικτύου Wi-Fi από το Google Street View το 2010. Η εταιρεία κατηγόρησε έναν αδίστακτο μηχανικό, παρόλο που το σύστημα συλλογής έπρεπε να εγκριθεί από έναν διαχειριστή”, αναφέρει.
Πράγματι, η Google προωθούσε τη θεωρία ότι ήταν έργο ενός μοναχικού τεχνικού, αλλά η FCC γκρέμισε τη συγκεκριμένη θεωρία. Η Google συνέλεγε τα δεδομένα “για επιχειρηματικούς σκοπούς”, κατέληξε η ομάδα προστασίας προσωπικών δεδομένων EPIC.
Υπάρχει μια ιδεοληπτική ποιότητα στη συλλογή δεδομένων τοποθεσίας από την Google και φυσικά υπάρχει η επιμονή της να την έχει μόνη της. Όταν το 2010 η Motorola αποφάσισε να συλλέξει δεδομένα τοποθεσίας χρησιμοποιώντας τη Skyhook, ο Larry Page απείλησε να κλείσει τις γραμμές παραγωγής της Motorola.
Η Skyhook «μολύνει» τη συλλογή προσωπικών δεδομένων της Google, ανέφερε τότε ο Page.
Η Google υποστηρίζει φυσικά ότι χρειάζεται αυτά τα δεδομένα για να μας προσφέρει δωρεάν υπηρεσίες και ότι οι χρήστες συναινούν ευχαρίστως στη συλλογή δεδομένων. Αλλά η ιστορία του Street View και της Quartz εξουδετερώνουν το επιχείρημα της εταιρείας: η συναίνεση από τον τελικό χρήστη δεν υπάρχει.
Φυσικά όλα τα παραπάνω αξίζει να εξεταστούν, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. αλλά και από αυτόνομους ερευνητές. Η Google, σαν κάθε μεγάλη εταιρεία που σέβεται τον εαυτό της οφείλει να κοιτάζει μπροστά, άσχετα με το τι λένε οι ρυθμιστικές αρχές και οι εκάστοτε κυβερνήσεις.
Ποιος όμως μπορεί να απαντήσει με σιγουριά στο που κοιτάζει η Google;
Τα δεδομένα είναι καθοριστικής σημασίας για την αποτελεσματική συμπεριφορική διαφήμιση και το profiling που κατασκευάζει η εταιρεία για καθένα από εμάς. Έτσι σαν κυρίαρχο αλλά βραχυπρόθεσμο σκοπό της συλλογής δεδομένων μπορούμε να πούμε τη διασφάλιση του δυοπώλιου από την Google στην διαφήμιση (μαζί με το Facebook).
Μήπως κοιτάζουμε το δάκτυλο;
To μακροπρόθεσμο πλάνο της εταιρείας θα μπορούσε να είναι κάλλιστα η παγκόσμια κυριαρχία, αλλά ίσως είναι παρακινδυνευμένο να το αναφέρουμε, γιατί μπορεί να κατηγορηθούμε για συνωμοσιολογία.
