Facebook-Cambridge Analytica: Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, ο Alex Pentland ήταν υπεύθυνος της ομάδας φορητών υπολογιστών στο MIT Media Lab. Το Media Labs του MIT ήταν το μέρος που ξεκίνησαν οι πρώτες ιδέες για την επαυξημένη πραγματικότητα και τους trackers φυσικής κατάστασης Fitbit.
Την εποχή εκείνη βέβαια οι συσκευές ήταν τεράστιες, αφού χρειαζόταν τσάντες για την μεταφορά τους και κάμερες στο κεφάλι των ερευνητών.
“Ήταν βασικά πολλά κινητά τηλέφωνα, που έπρεπε να κολλήσουμε μαζί”, αναφέρει ο Pentland στο Wired. Όμως το hardware δεν ήταν το σημαντικότερο κομμάτι, όσο ήταν οι τρόποι αλληλεπίδρασης μεταξύ των συσκευών. 
“Ήμασταν σε θέση να βλέπουμε όλους τους ανθρώπους στη γη”, αναφέρει ο ερευνητής – πού πήγαν, και τι αγόραζαν.
Έτσι, μέχρι τα μέσα της δεκαετίας, όταν οι άνθρωποι άρχισαν να εγγράφονται μαζικά στα κοινωνικά δίκτυα όπως το Facebook, ο Pentland και οι κοινωνικοί επιστήμονες άρχισαν να εξετάζουν τα δεδομένα των δικτύων και των κινητών τηλεφώνων για να δουν πώς επεκτείνονται οι viral δημοσιεύσεις, πώς συνδέονται οι φίλοι μεταξύ τους, και πώς διαμορφώνονται οι πολιτικές συμμαχίες.
“Είχαμε εφεύρει κατά λάθος έναν επιταχυντή σωματιδίων για την κατανόηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς”, αναφέρει ο David Lazer, ένας πολιτικός επιστήμονας δεδομένων στο Harvard.
“Έγινε κατανοητό ότι όλα άλλαζαν από την άποψη της κατανόησης της ανθρώπινης συμπεριφοράς”. Έτσι στα τέλη του 2007, ο Lazer μαζί με τον Pentland πραγματοποίησαν συνέδριο με τίτλο “Υπολογιστική Κοινωνική Επιστήμη” (Computational Social Science) αναλύοντας τι λένε τα Big Data.
Στις αρχές του 2009 οι συμμετέχοντες σε αυτή τη διάσκεψη δημοσίευσαν μια μελέτη-δήλωση αρχών στο έγκριτο περιοδικό Science. (PDF)
Στη δημοσίευση έχει προβλεφθεί το σκάνδαλο Facebook-Cambridge Analytica, που αξιοποίησε δεδομένα της διαδικτυακής συμπεριφοράς εκατομμυρίων χρηστών, για να κατανοήσει καλύτερα τις προσωπικότητες και τις προτιμήσεις αυτών των χρηστών. Η αξιοποίηση των γνώσεων αυτών μπόρεσε να επηρεάσει τις Αμερικάνικες εκλογές.
“Αυτά τα τεράστια, αναδυόμενα δεδομένα σχετικά με το πώς αλληλεπιδρούν οι άνθρωποι σίγουρα προσφέρουν ποιοτικά νέες προοπτικές στη κατανόηση της συλλογικής ανθρώπινης συμπεριφοράς”, γράφουν οι ερευνητές.
Όμως, όλη αυτή η αναδυόμενη κατανόηση ήρθε με κινδύνους.
“Ίσως οι πιο ακανθώδεις προκλήσεις που υπάρχουν στην πλευρά των δεδομένων, αφορούν την πρόσβαση και την ιδιωτικότητα”, ανέφερε η μελέτη .
“Επειδή ένα και μοναδικό δραματικό περιστατικό παραβίασης της ιδιωτικής ζωής θα μπορούσε να δημιουργήσει κανόνες και καταστατικά που καταπνίγουν το εκκολαπτόμενο πεδίο της υπολογιστικής κοινωνικής επιστήμης, απαιτείται αυτορρύθμιση των διαδικασιών, των τεχνολογιών και των κανόνων που μειώνουν αυτόν τον κίνδυνο, αλλά διατηρούν την ερευνητική δυναμική.”
Ενδεχομένως το ακόμα πιο ανησυχητικό από το ότι η Cambridge Analytica προσπάθησε να κατασκευάσει τα αποτελέσματα των εκλογών, (κάτι που πολλοί πίστευαν ότι δεν είναι εφικτό) είναι ο ρόλος των επιστημόνων στη διευκόλυνση των ηθικών βλαβών.
Οι επιστήμονες αν και αρχικά μας προειδοποίησαν για τα Big Data και την επερχόμενη εταιρική επιτήρηση, από την άλλη οι κοινωνικές επιστήμες είδαν την ευκαιρία να αποκτήσουν κύρος.
“Τα περισσότερα από τα πράγματα που πιστεύουμε ότι γνωρίζουμε για την ανθρωπότητα βασίζονται σε ελάχιστα στοιχεία και ως εκ τούτου δεν είναι ισχυρή επιστήμη”, αναφέρει ο Pentland, συγγραφέας της μελέτης του 2009.
Τα δεδομένα και η υπολογιστική κοινωνική επιστήμη υποσχέθηκαν να αλλάξουν το γεγονός. Τα δεδομένα παράγουν την επιστήμη, που όχι μόνο τα ποσοτικοποιεί αλλά μπορεί να υπολογίσει και το τι πρόκειται να έρθει. Άλλες επιστήμες το κάνουν για τα αστέρια το DNA και και τα ηλεκτρόνια. Οι κοινωνικές επιστήμες δεν μπορούν (ή μάλλον δεν μπορούσαν) να το κάνουν για τους ανθρώπους.
Τότε έγινε ένα πραγματικά κβαντικό άλμα.
Η παρατήρηση και η πρόβλεψη, οδηγούν στην ικανότητα επέμβασης πάνω σε ένα σύστημα. Είναι η ίδια πρόοδος που οδηγεί από την κατανόηση της κληρονομικότητας μέσω της παρατήρησης των αλληλουχιών του DNA.
Έτσι το Cambridge Analytica μπόρεσε να χρησιμοποιήσει την υπολογιστική κοινωνική επιστήμη για να επηρεάσει τη συμπεριφορά. Η Cambridge Analytica δήλωσε ότι θα μπορούσε να το κάνει και προφανώς εξαπάτησε για να αποκτήσει τα δεδομένα.
Ήταν η καταστροφή που είχαν προειδοποιήσει οι συγγραφείς της μελέτης του 2009.
