Αγοράσατε τον καινούργιο σας φορητό υπολογιστή αλλά ο SSD δίσκος των 500GB που σας υποσχέθηκαν, είναι μόνο 476,8 GB.
Είναι μια έκπληξη που την έχουν αντιμετωπίσει οι περισσότεροι από εμάς. Παρακάτω θα δούμε τι ακριβώς συμβαίνει με τον δίσκο που λείπει.
Εγκατεστημένο λογισμικό
Ο πρώτος και πιο προφανής λόγος που δεν έχετε πρόσβαση σε όλο το χώρο του σκληρού σας δίσκου είναι ότι υπάρχει ήδη ένα λογισμικό εγκατεστημένο σε αυτόν: το λειτουργικό σας σύστημα.
Οι κατασκευαστές υπολογιστών όπως η HP ή η Dell, χρησιμοποιούν τα Windows της Microsoft, ενώ η Apple προωθεί το δικό της macOS. Υπάρχουν και ορισμένες εταιρείες που διαθέτουν υπολογιστές με Linux ή Android.
Ανεξάρτητα από την πλατφόρμα που τρέχει στον υπολογιστής σας, τα λειτουργικά συστήματα καταλαμβάνουν προφανώς κάποιο από τον χώρο αποθήκευσης. Για παράδειγμα, μια νέα εγκατάσταση των Windows απαιτεί πάνω από 15 GB.
Ο κατασκευαστής φυσικά μπορεί να εγκαταστήσει και επιπρόσθετο λογισμικό στα 500GB που σας υποσχέθηκε. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει βοηθητικά προγράμματα, όπως εφαρμογές που θα κρατούν ενημερωμένα τα προγράμματα οδήγησης (drivers) του υπολογιστή. Πολλές φορές συναντάμε και δοκιμαστικές εκδόσεις εφαρμογών που είναι γνωστές σαν bloatware ή εφαρμογές που έρχονται χωρίς να αποτελούν μέρος του λειτουργικού συστήματος (π.χ. οι εφαρμογές του MacOS Photos και Garage Band).
Οι εφαρμογές επιτρέπουν στους χρήστες περισσότερες λειτουργίες με το που ξεκινήσουν το νέο τους υπολογιστή, υπό την προϋπόθεση ότι τις χρειάζονται. Διαφορετικά, απλά καταλαμβάνουν χώρο στο δίσκο. Μερικές φορές μπορείτε να τις απεγκαταστήσετε, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τις προεπιλεγμένες εφαρμογές σε διανομές Linux.
Χωρισμένος σκληρός δίσκος
Άλλη μια αιτία που μπορεί να “κόψει” χώρο από τον δίσκο σας είναι και τα διαμερίσματα που έχουν δημιουργηθεί από τον κατασκευαστή. Παλαιότερα οι υπολογιστές κυκλοφορούσαν μαζί με κάποιο CD ή DVD εγκατάστασης που περιείχε το λειτουργικό σύστημα. Σήμερα οι υπολογιστές διαθέτουν το εγκατεστημένο λειτουργικό μαζί με ένα διαμέρισμα ανάκτησης. Σε περίπτωση καταστροφής του λειτουργικού σας, θα μπορούσατε να επαναφέρετε τον υπολογιστή σας όπως ήταν πριν.
Για αυτό οι κατασκευαστές χωρίσουν τον δίσκο σας σε δύο διαμερίσματα: το τυπικό διαμέρισμα που περιέχει το OS και ένα ισοδύναμο με αυτά τα παλιά CD ή DVD και χρησιμεύει για την ανάκτηση συστήματος.
Ενδέχεται επίσης να παρατηρήσετε ένα ή περισσότερα ακόμη μικρότερα διαμερίσματα στο δίσκο σας. Αυτά μπορεί να ανήκουν σε bootloaders. Ο bootloader UEFI, δημιουργεί ένα χώρο στην αρχή της μονάδας δίσκου, αλλά και στον δίσκο του OS όπου αποθηκεύει τις πληροφορίες διαφόρων λειτουργικών που υπάρχουν στο μηχάνημα. Αλλά κομμάτια του δίσκου είναι πολύ μικρά και δεν συμβάλουν πολύ στον “ελλιπή” χώρο του δίσκο σας. Σε κάθε περίπτωση, μην προσπαθήσετε να διαγράψετε κάποιο από αυτά γιατί θα καταλήξετε με ένα σύστημα που δεν θα έχει την δυνατότητα boot.
Bytes και Gigabytes
Ένας άλλος λόγος για τον οποίο ο δίσκος σας φαίνεται μικρότερος από ό, τι περιμένατε να είναι, έχει να κάνει με την μέτρηση της χωρητικότητας.
Θα δούμε δύο διαφορετικά πράγματα: πώς υπολογίζεται η συνολική χωρητικότητα του δίσκου και πώς αυτή η χωρητικότητα μεταδίδεται σε εσάς, τον τελικό χρήστη.
Υπολογισμός χωρητικότητας δίσκου
Ο υπολογισμός της ποσότητας των στοιχείων που μπορεί να κρατήσει ο δίσκος σας είναι θέμα ενός απλού πολλαπλασιασμού. Ένας παραδοσιακός σκληρός δίσκος κατασκευάζεται από μαγνητικούς δίσκους κατανεμημένους σε κομμάτια (tracks), τα οποία με τη σειρά τους χωρίζονται σε τομείς (sectors). Οι δίσκοι διαθέτουν επίσης διαβάθμιση και για την πυκνότητα του χώρου (το μέγεθος των δεδομένων που μπορεί να αποθηκεύσει σε έναν τομέα). Οι σύγχρονοι δίσκοι συνήθως χρησιμοποιούν τη Σύνθετη Μορφή (Advanced Format), η οποία επιτρέπει έως και 4096 byte ανά τομέα. Αυτό σημαίνει ότι η χωρητικότητα μιας δεδομένης μονάδας δίσκου είναι:
[Πυκνότητα bytes ανά sector] x [Αριθμός sectors ανά track] [Πυκνότητα bytes ανά sector] x [Αριθμός tracks ανά δίσκο] [Πυκνότητα bytes ανά sector] x [Αριθμός δίσκων]Να αναφέρουμε ότι οι SSD δεν έχουν δίσκους ή tracks, αλλά μπορείτε να υποθέσετε μια τιμή και για τα δύο, και ο παραπάνω τύπος εξακολουθεί να λειτουργεί. Σε Mac ή Linux, η εντολή fdisk είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να προσδιορίσετε τα ακριβή διαμερίσματα του δίσκου σας. 
Φυσικά, ποιος μπορεί να καταλάβει εύκολα ένα 12ψήφιο αριθμό; Έτσι χρησιμοποιείται το πρόθεμα: “kilo-” για τις χιλιάδες, “mega-” για τα εκατομμύρια και “giga-” για τα δισεκατομμύρια.
Θα αναφέρουμε όμως άλλη μία ιδιαιτερότητα: άλλες επιστήμες λειτουργούν με δεκαδικά ψηφία, δηλαδή το σύστημα αρίθμησης με βάση το 10 που βλέπουμε κάθε μέρα. Οι υπολογιστές κατανοούν μόνο δυαδικά (binary) ή μηδενικά και άσσους. Έτσι ο ορισμός αυτών των προθεμάτων δεν βασίζεται σε χιλιάδες, αλλά σε ομάδες των 1.024. Έτσι ένα kilobyte είναι 1024 bytes, ένα megabyte είναι 1.024 kilobytes, και ούτω καθεξής. Ο τύπος για τον υπολογισμό της χωρητικότητας σε gigabytes φαίνεται παρακάτω:
Συνολικά bytes
1.024 bytes ανά kilobyte
1.024 kilobytes ανά megabyte
1.024 megabytes ανά gigabyte
Κάνοντας την πράξη από τις πληροφορίες που πήραμε από το fdisk, παίρνουμε:
256.060.514.304/1.024/1.024/1.024 = 238.474937439 GB
Ο πρώτος αριθμός είναι η πρώτη τιμή που μας έδωσε η εντολή fdisk (όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα).
Αυτή η ασυμφωνία, στο πως υπολογίζει ο υπολογιστής σε σχέση με το πως υπολογίζει ο άνθρωπος δημιουργεί την έκπληξη που περιγράψαμε στην αρχή του άρθρου.
Μετά από όλα αυτά, αν ανησυχείτε ακόμα, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι το λειτουργικό σας σύστημα είναι τεχνικά σωστό και στην αναφορά της χωρητικότητας.
Ωστόσο, πιθανότατα δεν δούμε ποτέ σε κάποια βιτρίνα ένα δίσκο SSD των 500GB να διαφημίζεται με την χωρητικότητα των 476,8 GB.
