Αν χρησιμοποιείτε ένα παλαιό υπολογιστή τότε η motherboard σας περιέχει μια ενσωματωμένη στρογγυλή μπαταρία. Αλλά σε αντίθεση με μια τυπική μπαταρία ενός laptop, αυτή η μικρή μπαταρία της μητρικής πλακέτας δεν είναι η κύρια πηγή ενέργειας του υπολογιστή σας. Σε τι ακριβώς χρησιμεύει?
H μπαταρία στην motherboard (γνωστή ως “CMOS battery”) είναι μικρή στρογγυλή μπαταρία και αποδίδει ρεύμα μόνο όταν δεν χρησιμοποιείτε τον υπολογιστή σας. Γιατί λοιπόν υπάρχει η μπαταρία στη μητρική πλακέτα και για ποιο λόγο; Πόσο διαρκεί μια μπαταρία CMOS; Ας το ανακαλύψουμε.
Τι είναι η μπαταρία CMOS;
Το CMOS σημαίνει Complementary Metal-Oxide-Semiconductor (συμπληρωματικός ημιαγωγός μεταλλικών οξειδίων). Στις πρώτες μέρες των προσωπικών υπολογιστών, η μνήμη CMOS RAM (ένα τύπος προσωρινής μνήμης) αποθήκευε τις ρυθμίσεις του BIOS.
Η μνήμη CMOS RAM απαιτούσε μπαταρία, διαφορετικά κάθε φορά που ο υπολογιστής θα έκλεινε οι ρυθμίσεις θα χανόντουσαν. Γιαυτό και η συγκεκριμένη μπαταρία ονομάζεται CMOS Battery. Οι σύγχρονοι υπολογιστές δεν χρησιμοποιούν την CMOS RAM. Αποθηκεύουν τις ρυθμίσεις του BIOS σε ένα κύκλωμα EEPROM ή σε μνήμη τύπου flash, πράγμα που σημαίνει ότι οι ρυθμίσεις δεν χρειάζονται σταθερή ισχύ για να αποθηκευτούν μόνιμα. Αν και δεν χρειάζεται μπαταρία σε αυτά τα συστήματα, παρόλα αυτά η μικρή μπαταρία CMOS εξακολουθεί να υπάρχει σε αρκετά μηχανήματα.
Τι είναι το UEFI;
Το Unified Extensible Firmware Interface (UEFI) εισήχθη το 2007 για να αντικαταστήσει το BIOS (Basic Input/Output System = Βασικό Σύστημα Εισόδου/Εξόδου). Πρόκειται για ένα πρότυπο σε επίπεδο βιομηχανίας, που συμφωνήθηκε από τους κατασκευαστές των chip (Intel και AMD), με τους κατασκευαστές λογισμικού (Microsoft) και με τους κατασκευαστές των υπολογιστών, ώστε να βελτιωθεί το BIOS. Με λίγα λόγια το UEFI είναι η εξέλιξη του BIOS.
Λόγω της ύπαρξης των περιορισμών που είχε το BIOS και της ασυμβατότητάς του με τους νέους ταχύτατους επεξεργαστές, οι κατασκευάστριες εταιρείες συμφώνησαν στο πρότυπο UEFI. Το UEFI ξεπερνά αυτούς τους περιορισμούς, προσθέτοντας, για παράδειγμα, υποστήριξη για μονάδες δίσκου 2,2 TB ή μεγαλύτερες, λειτουργίες 32 bit και 64 bit, ταχύτερο boot, καλύτερο γραφικό περιβάλλον, δικούς του drivers και εφαρμογές ανεξάρτητες του λειτουργικού συστήματος και τέλος το secure Boot.
Αυτή η τελευταία λειτουργία είναι μια μέθοδος ασφάλειας του υπολογιστή. Το Secure Boot διασφαλίζει ότι κανένα κακόβουλο λογισμικό δεν εκμεταλλεύεται τη διαδικασία εκκίνησης του υπολογιστή. Το κάνει αυτό ελέγχοντας ότι οποιοσδήποτε κώδικας που εκτελείται κατά την εκκίνηση έχει έγκυρη ψηφιακή υπογραφή.
Άλλα χαρακτηριστικά του UEFI περιλαμβάνουν την επιλογή εκκίνησης, το overclocking και τη ρύθμιση των διάφορων χαρακτηριστικών που αφορούν στη μητρική πλακέτα.
Τι είναι το BIOS;
Αντί για το UEFI, οι παλαιότεροι υπολογιστές χρησιμοποιούν το BIOS ή ένα βασικό σύστημα εισόδου / εξόδου που είναι αποθηκευμένο σε τσιπ στη μητρική πλακέτα του υπολογιστή σας.
Όταν ξεκινάει η εκκίνηση του υπολογιστή σας, ξεκινά το BIOS, εκτελεί ένα power-on self-test (POST) και αρχικοποιεί το υλικό του υπολογιστή. Στη συνέχεια, το BIOS μεταβιβάζει τον έλεγχο σε ένα boot loader, που βρίσκεται συνήθως στον σκληρό σας δίσκο. (To boot loader μπορεί επίσης να εκκινήσει από συσκευή USB ή από οπτικό δίσκο.)
Το boot loader στη συνέχεια φορτώνει το λειτουργικό σας σύστημα – Windows, Linux, macOS ή οτιδήποτε άλλο. Το BIOS είναι υπεύθυνο για καθήκοντα συστήματος χαμηλού επιπέδου. Μπορείτε να εισέλθετε την οθόνη ρυθμίσεων BIOS του υπολογιστή σας πατώντας ένα συγκεκριμένο πλήκτρο κατά την εκκίνηση του μηχανήματός σας.
Η οθόνη ρυθμίσεων του BIOS σάς επιτρέπει να κάνετε ρυθμίσεις χαμηλού επιπέδου για το υλικό του υπολογιστή σας. Αυτά διαφέρουν μεταξύ των κατασκευαστών των motherboard , αλλά ορισμένες επιλογές είναι ίδιες σε όλα. Ένα παράδειγμα είναι η αλλαγή της σειράς εκκίνησης του υπολογιστή – η σειρά με την οποία ο υπολογιστής φορτώνει λειτουργικά συστήματα από συνδεδεμένους αποθηκευτικούς χώρους.
Γιατί η μητρική σας κάρτα έχει ακόμα μία μπαταρία
Έτσι, αν αν και πολλοί υπολογιστές αποθηκεύουν τις ρυθμίσεις του BIOS σε μία flash μνήμη, γιατί οι μητρικές εξακολουθούν να έρχονται με μπαταρία; Γιατί απλά οι μητρικές κάρτες περιέχουν ακόμη ένα Ρολόι Πραγματικού Χρόνου (RTC) που χρειάζεται ρεύμα για να διατηρήσει τα δεδομένα του.
Είτε ο υπολογιστή σας είναι κλειστός είτε ανοικτός, η μικρή μπαταρία CMOS λειτουργεί συνεχώς. Το εσωτερικό ρολόι του υπολογιστή σας είναι ουσιαστικά ένα ρολόι χαλαζία, όπως ένα παλιό ρολόι χειρός.
Όταν ο υπολογιστής είναι απενεργοποιημένος, η μπαταρία παρέχει ενέργεια για την μέτρηση του χρόνου. Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο ο υπολογιστής σας γνωρίζει πάντα τη σωστή ώρα όταν τον ενεργοποιείτε και δεν σας δείχνει μία χρονολογία 10 χρόνια πριν.
Πότε είναι καιρός να αντικαταστήσετε τη μπαταρία της motherboard σας;
Όπως όλοι γνωρίζουμε από την εμπειρία, οι μπαταρίες δεν διαρκούν για πάντα. Κάποια στιγμή η μπαταρία CMOS θα σταματήσει να λειτουργεί. Συνήθως διαρκούν έως και 10 χρόνια.
Η τακτική χρήση του υπολογιστή σας σημαίνει ότι η μπαταρία CMOS διαρκεί περισσότερο, αφού είναι επαναφορτιζόμενη. Αντίστροφα, μια μπαταρία σε έναν υπολογιστή που είναι συνήθως κλειστός θα πεθάνει νωρίτερα, αφού χρησιμοποιεί την μπαταρία περισσότερο και χάνει κύκλους φόρτισης.
Εάν έχετε ένα ακόμα παλαιότερο υπολογιστή με BIOS που αποθηκεύεται σε προσωρινή μνήμη και η CMOS μπαταρία τελειώσει, τότε θα δείτε μηνύματα σφάλματος όπως:
- CMOS Battery Failure
- ACPI BIOS Error
- CMOS Read Error
- CMOS Checksum Error
- New CPU Installed
Αυτό το τελευταίο αν και φαίνεται περίεργο η εξήγηση είναι απλή. Χωρίς μπαταρία που να τροφοδοτεί το BIOS, η μητρική πλακέτα δεν μπορεί να θυμηθεί ότι η CPU είχε ήδη εγκατασταθεί από προηγούμενα. Ως εκ τούτου, πιστεύει ότι είναι καινούργια κάθε φορά που εκκινείτε τον υπολογιστή σας.
Σε έναν νεότερο υπολογιστή που αποθηκεύει τις ρυθμίσεις του BIOS σε μία flash μνήμη, αλλά με την CMOS battery ξελιγωμένη, ο υπολογιστής θα εκκινήσει κανονικά, αλλά θα αρχίσει να μετρά το χρόνο από την ημερομηνία κατασκευής του. Για παράδειγμα θα σας λέει ότι τώρα είναι 1η Ιανουαρίου 2007. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα σύνδεσης και προβλήματα με τη λήψη ενημερώσεων των εφαρμογών, επομένως αξίζει τον κόπο να αλλάξετε την μπαταρία του, γιατί διαφορετικά σε κάνε εκκίνηση θα πρέπει να φτιάχνετε την σωστή ώρα και χρονολογία.
Πώς να αντικαταστήσετε τη μπαταρία CMOS της motherboard
Για να διορθώσετε αυτά τα προβλήματα, θα χρειαστεί να αντικαταστήσετε τη μπαταρία CMOS, ένα μικρό, ασημένιο δίσκο που βρίσκεται στη μητρική πλακέτα. Συνήθως είναι μια μπαταρία CR2032, χρησιμοποιείται επίσης σε αριθμομηχανές, ρολόγια και άλλες μικρές ηλεκτρονικές συσκευές.
Πριν προχωρήσετε, θα πρέπει να απενεργοποιήσετε τον υπολογιστή σας, να αφαιρέσετε το καλώδιο τροφοδοσίας και αν χρησιμοποιείτε φορητό υπολογιστή, να αποσυνδέσετε την μπαταρία. Στην συνέχεια πατήστε για 10 δευτερόλεπτα το πλήκτρο ενεργοποίησης του υπολογιστή σας ώστε να ξεφορτίσουν όλοι οι εσωτερικοί πυκνωτές. Φροντίστε να ακολουθείτε τα τυπικά βήματα συντήρησης του υπολογιστή, όταν τον ανοίγετε και προσέχετε τον στατικό ηλεκτρισμό.
Σημειώστε ότι σε ορισμένους υπολογιστές η μπαταρία μπορεί να είναι συγκολλημένη στη motherboard. Αυτό θα απαιτήσει πλήρη αντικατάσταση της μητρικής πλακέτας ή επισκευή από τον κατασκευαστή.
Αν όλα είναι σωστά, απλά αφαιρέστε την μπαταρία και αντικαταστήστε την με μία καινούργια. Φροντίστε να φοράτε πλαστικά γάντια μίας χρήσεως, για να μην βραχυκυκλώσετε την νέα μπαταρία με τα γυμνά χέρια σας. Η τεχνική της παραπάνω φωτογραφίας δεν είναι η σωστή. Προσέξτε την πολικότητά της. Μην την τοποθετήσετε ανάποδα. Για καλό και για καλό βγάλτε μια φωτογραφία πριν, για να ξέρετε πως ήταν η κανονική της θέση.
Αφαιρέστε τη μπαταρία CMOS για να αντιμετωπίσετε προβλήματα στο PC
Η αφαίρεση και η επανασύνδεση της μπαταρίας CMOS στους παλαιότερους υπολογιστές, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βήμα αντιμετώπισης προβλημάτων.
Για παράδειγμα, εάν ένας υπολογιστής διαθέτει κωδικό BIOS, η απόσπαση και η επανατοποθέτηση της μπαταρίας CMOS θα διαγράψει τον κωδικό πρόσβασης. Σημειώστε ότι και οι άλλες προσωπικές σας ρυθμίσεις του BIOS θα διαγραφούν. Εάν ο υπολογιστής σας αποθηκεύει τον κωδικό πρόσβασης σε μία σταθερή μνήμη, αυτό δεν θα σας βοηθήσει. Λογικά θα βρείτε ένα διαφορετικά έναν τρόπο επαναφοράς του κωδικού πρόσβασης, χρησιμοποιώντας ένα jumper στη μητρική πλακέτα.
Συμπερασματικά:
Σε παλαιότερα συστήματα, η μπαταρία CMOS διατηρεί τις ρυθμίσεις του BIOS.
Για τα πιο πρόσφατα μηχανήματα, η μπαταρία CMOS τροφοδοτεί το ρολόι του υπολογιστή.
Η αντικατάσταση της μπαταρίας CR2032 στη motherboard σας είναι απλή εργασία.
