Contact Tracing; Ένας νέος όρος εκδηλώνεται δειλά δειλά, τόσο στο τραπέζι των κολοσσών του διαδικτύου όσο και σε αυτό των εραστών των θεωριών που μπορεί να κρύβονται πίσω από αυτό. Προσωπικά είμαι κατά της όποιας θεωρίας συνωμοσίας, εκτός κι αν αποδειχτεί, οπότε παύει να είναι θεωρία. Πλέον έχουμε τη δυνατότητα εξακρίβωσης για οτιδήποτε ειπωθεί, μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα μάλιστα.
Ο αλγόριθμος είναι σχετικά απλός, το λένε “ίντερνετ” και πλέον το έχουμε στην τσέπη μας! Αρκεί να έχουμε πρόχειρη κάποια πηγή που εμπιστευόμαστε, να ανατρέξουμε και να διαμορφώσουμε άμεσα άποψη για κάτι συγκεκριμένο!
Και άμεσα προκύπτει ένα πρόβλημα! Ποια πηγή θεωρείται έμπιστη; Αυτό πλέον είναι προσωπικό του καθενός και παίζουν ρόλο πολλοί παράγοντες στο τι ο καθένας μας θεωρεί “έμπιστο” και τι όχι. Προσωπικά θα συμπλήρωνα ένα ακόμα ερώτημα. Πρέπει να τα γνωρίζουμε όλοι όλα; Αυτό έχει να κάνει με το είδος μας και το έχει απαντήσει πολλάκις ο Νώε Χαράρι (Yuval Noah Harari), οπότε σας παραπέμπω εκεί. Στα δικά μας τώρα!
Τι είναι το Contact Tracing;
Η μετάφρασή του είναι “ανίχνευση επαφών” (Contact Tracing) και προέκυψε εν μέσω (ακόμα είναι εν εξελίξει) του τελευταίου παγκόσμιου γεγονότος, που δεν είναι άλλο από αυτό της πανδημίας του νέου κορονοϊού.
Ποια είναι η ιδέα του πρότζεκτ;
Το πρότζεκτ βασίζεται πάνω στην προφύλαξη των πολιτών (προς στιγμή από το νέο κορονοϊό) ειδοποιώντας κάθε χρήστη μέσω κάποιας εφαρμογής, αν κάποιος με τον οποίο ήρθε σε επαφή τις προηγούμενες μέρες έχει διαγνωστεί θετικός στον ιό, τότε το app θα σε ειδοποιήσει πως πρέπει να κάνεις το τεστ. Μόνο αυτό, χωρίς περαιτέρω πληροφορίες.
Ποιοι συμμετέχουν στο πρότζεκτ;
Στο πρότζεκτ, σε επίπεδο hardware, συμμετέχουν τόσο η Apple όσο και η Google και νομίζω είναι το κομμάτι που πρέπει να κοιτάξουμε λιγάκι περισσότερο. Πιο κάτω θα παραθέσω δύο διαγράμματα ακολουθίας.
Τι είναι το διάγραμμα ακολουθίας;
Με πολύ λίγα λόγια, το διάγραμμα ακολουθίας είναι ένας από τους πολλούς τρόπους (UML) που χρησιμοποιεί ένας αρχιτέκτονας (software engineer), ή μια ομάδα αρχιτεκτόνων λογισμικού, για να δηλώσουν τους χειριστές μιας εφαρμογής, πως αλληλεπιδρούν χρονικά αλλά και τι μηνύματα ανταλλάσσουν. Δεν χρειάζεται να γνωρίζουμε κάτι περισσότερο για τα πλαίσια της συγκεκριμένης πληροφόρησης.
Στο ζουμί
Contact Tracing: Το όλο πρότζεκτ έχει να κάνει με τη χρήση του bluetooth στις κινητές συσκευές. Όπως όλοι μας γνωρίζουμε ανέκαθεν υπήρχε πρόβλημα σύνδεσης του bluetooth ανάμεσα σε μια IOS συσκευή και μια Android. Για το συγκεκριμένο πρότζεκτ οι Apple και Google αποφάσισαν να διαμορφώσουν μια λειτουργία του bluetooth, χαμηλής κατανάλωσης πόρων ώστε να μην αδειάζει την μπαταρία η χρήση του, ώστε να επικοινωνούν οι συσκευές μεταξύ τους. Η ιδέα του πως θα επικοινωνούν οι συσκευές, τι πληροφορίες θα ανταλλάσσουν, που θα αποθηκεύονται αυτές οι πληροφορίες, τι κρυπτογράφηση θα υπάρχει και όλα αυτά, φαίνονται στα παρακάτω διαγράμματα.
Πως αποθηκεύονται οι επαφές;
Το framework δημιουργεί προσωπικούς κρυπτογραφημένους κωδικούς χρήστη για κάθε συσκευή, οι οποίοι αλλάζουν κάθε λίγα δευτερόλεπτα, αλλά διατηρούνται μόνο στη μνήμη της συσκευής μας. Την τάδε ημερομηνία και ώρα είχατε τον τάδε κωδικό.
Όπως φαίνεται στο παραπάνω διάγραμμα, όλες οι συσκευές που έρχονται σε επαφή μεταξύ τους, αποθηκεύουν αυτόν το κρυπτογραφημένο κωδικό χρήστη τοπικά, ούτε σε βάσεις δεδομένων της Apple ή της Google, ούτε σε κυβερνητικές βάσεις δεδομένων, ούτε πουθενά. Μόνο στη συσκευή μας. Αλλά, αν κάποιος δει τον κωδικό χρήστη μας και υπάρχει περίπτωση να μας παρακολουθήσει μέσω αυτού, αυτό θα γίνει για λίγα δευτερόλεπτα γιατί μετά θα αλλάξει αυτόματα.
Ειδοποίηση ότι ήρθαμε σε επαφή με θετικό κρούσμα
Κατά τη γνώμη μου, το βασικότερο όλων είναι αν το framework θα επικοινωνεί με το διαδίκτυο. Σύμφωνα με το παρακάτω διάγραμμα όχι, όλα τα δεδομένα θα αποθηκεύονται τοπικά, δηλαδή στη συσκευή μας. Η μόνη επικοινωνία που θα χει με το δίκτυο (φαίνεται ως Cloud στο διάγραμμα) είναι για να εισάγει ο χρήστης ένα κλειδί, το οποίο θα παρέχεται λογικά από τις υγειονομικές αρχές, όταν διαγνωστεί θετικός στο τεστ για τον ιό.
Από τη στιγμή που κάποιος λάβει το ειδικό κλειδί ότι είναι θετικός στον ιό και το εισάγει ο ίδιος στην εφαρμογή, τότε και μόνο τότε η συσκευή του ανατρέχει σε όσους χρήστες ήρθε σε επαφή και τους ειδοποιεί, πως κάποια επαφή τους βρέθηκε θετική στον ιό και πρέπει να κάνουν το τεστ. Σε καμιά περίπτωση δεν διαρρέουν προσωπικά δεδομένα χρήστη, γιατί πολύ απλά δεν έχουν γνωστοποιηθεί σε κανένα app. Η μόνη ειδοποίηση θα είναι πως πρέπει να κάνουμε το τεστ.
Γιατί χρησιμοποιείται το bluetooth για το συγκεκριμένο πρότζεκτ;
Γιατί υπάρχει μεγαλύτερη ακρίβεια στις άμεσες επαφές, που είναι και ο τρόπος διασποράς του ιού. Αν χρησιμοποιόταν το GPS για το συγκεκριμένο πρότζεκτ, με την ακρίβεια που έχει, φανταστείτε τι θα γινόταν όταν βρίσκονταν 100 άτομα μέσα σε μια πολυκατοικία. Θα έλεγε ότι όλα ήρθαν σε επαφή μεταξύ τους, πράγμα που δεν ισχύει.
Η ηθική πλευρά του πράγματος
Όλοι μας γνωρίζουμε πως μεγάλες αποφάσεις και αποφάσεις που απαιτούν χρόνια συζητήσεων, περνάνε ευκολότερα σε εποχές κρίσεων. Θυμηθείτε πόσα πρωτόκολλα ασφαλείας καθιερώθηκαν το 2001 μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στις ΗΠΑ. Πρωτόκολλα που άλλαξαν τον τρόπο που ζούμε, αλλιώς δε θα υπήρχε λόγος να το συζητάμε.
Η ιδέα ενός πρότζεκτ Contact Tracing είναι απλή και λέω απλή, γιατί πλέον η ανθρωπότητα έχει στα χέρια της τα εργαλεία για να κάνει κάτι τέτοιο. Αναφέρομαι στη συλλογή και ανάλυση των “Big Data”. Big Data δεν είναι τίποτα άλλο από τη συλλογή και ανάλυση μεγάλου όγκου δεδομένων, τόσο μεγάλου, που αν αυτή η τεχνολογία υπήρχε κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου, το ρου της ιστορίας θα ήταν εντελώς διαφορετικό.
Επιτρέψτε μου μια ιστορική αναδρομή! Αυτό που έψαχνε σε όλη τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου, 45 ολόκληρα χρόνια, τόσο η KGB, όσο και οι Αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες, δεν είναι άλλο από τη συλλογή πληροφοριών, αλλά ακόμα βασικότερο, έναν τρόπο ανάλυσης αυτών των πληροφοριών. Πολλές συγκεντρωμένες πληροφορίες πήγαν χαμένες, μην πω οι περισσότερες.. Γιατί; Γιατί πολύ απλά δεν υπήρχε η αυτοματοποίηση που υπάρχει σήμερα για την ανάλυσή τους.
Επίσης αυτό που υπάρχει τώρα και δεν υπήρχε τότε είναι ο διαρκής έλεγχος, τόσο από εξειδικευμένους και ανεξάρτητους οργανισμούς, όσο και από ενώσεις κρατών π.χ ΕΕ. Δεν είναι λίγοι οι έλεγχοι και τα πρόστιμα σε διεθνείς εταιρίες του διαδικτύου για λόγους μονοπωλίου ή άσκοπης χρήσης των δεδομένων των χρηστών.
Αυτά όμως είναι ικανά να μας προστατέψουν; Κατηγορηματικά ΟΧΙ! Μην ξεχνάμε ότι η μεγαλύτερη διακίνηση δεδομένων που γίνεται ανάμεσα στην Google και στη Facebook γίνεται με τη συγκατάθεσή μας! Και γίνεται εξολοκλήρου για διαφημιστική εκμετάλλευση των δεδομένων χρήστη.
Προς το παρόν αυτό που μπορεί να διαπιστώσει η Google είναι τι ψάξαμε και που κάναμε κλικ. Και μέσω αυτού, με λέξεις κλειδιά, μας πλασάρει διαφημίσεις ανάλογα με το τι ψάξαμε και τι είδαμε τελευταία. Για φανταστείτε για λόγους δημόσιας υγιεινής κάποια στιγμή στο μέλλον (ή για λόγους υγείας και fitness λέω εγώ τώρα) να επιτρέψουμε σε συσκευές όπως βραχιόλια, ρολόγια κτλ να έχουν πρόσβαση στα βιοστατιστικά μας δεδομένα, όπως είναι ο ρυθμός των χτύπων της καρδιάς μας, παλμοί και η αρτηριακή μας πίεση. Να γνωρίζουν με λίγα λόγια πότε αγχωνόμαστε, τι κοιτάμε όταν αγχωνόμαστε, αν μας αρέσει αυτό που κοιτάμε, αν γελάμε ή χαιρόμαστε όταν κοιτάμε κάτι συγκεκριμένο κτλ. Τότε ο σημερινός έλεγχος των προσωπικών μας δεδομένων, θα μοιάζει απλά με την ανακάλυψη της φωτιάς. Μιλάμε για εντελώς διαφορετικό έλεγχο και επιρροή.
Εν κατακλείδι
Όλα αυτά μπορεί να προληφθούν μόνο μέσω της ενημέρωσης και της διαρκούς εκπαίδευσης. Τίποτα από τα παραπάνω δεν μπορεί να προβλεφθεί μεμονωμένα, παρά μόνο συλλογικά. Η πανδημία ήταν γροθιά στο στομάχι της παγκοσμιοποίησης που έδειξε πόσο ευάλωτο είναι το σύστημα.
Πως κάτι που συμβαίνει σε μια επαρχία της Κίνας που οι περισσότεροι ακούσαμε για πρώτη φορά, μπορεί να κρατά κλειδωμένους στα σπίτια τους κάτοικους χωρών και πόλεων κάποιες χιλιάδες χιλιόμετρα μακρυά. Αν θέλουμε να είμαστε όμως μέρος αυτού του κόσμου και της εξέλιξής του, ορισμένα πράγματα μπορούν να διορθωθούν μόνο συλλογικά.
_____________________
