COVID 19: Πόσο καιρό θα πρέπει να συνεχιστεί η κοινωνική απομόνωση και τα lockdown; Τι θα συμβαίνει όταν ξαναβγούν όλοι από τα σπίτια τους;
Δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο είναι περιορισμένοι στα σπίτια τους, και φυσικά πολλοί είναι αυτοί που αναρωτιούνται πόσο καιρό θα διαρκέσει αυτό το lockdown και τι συμβαίνει όταν κυκλοφορήσουμε στους δρόμους ξανά; Νέα μοντέλα αναφέρουν ότι αυτή η κοινωνική απομάκρυνση είναι μόνο η πρώτη φάση ενός πολέμου που μπορεί να διαρκέσει μέχρι το 2022.
Εδώ και καιρό πάνω από τρία δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο υφίστανται ένα βαθμό κοινωνικής αποστασιοποίησης. Σχεδόν 70 χώρες έχουν πάρει μέτρα περιορισμού στο σπίτι, με επίβλεψη από την αστυνομία ή τον στρατό, μέχρι ηπιότερες συστάσεις απομόνωσης και απαγορεύσεις της κυκλοφορίας.
Ο περιορισμός δισεκατομμυρίων ανθρώπων στα σπίτια τους μπορεί να καταπνίξει την εξάπλωση του νέου ιού, αλλά τίθενται ορισμένα τεράστια ερωτήματα: Πόσο καιρό θα πρέπει να παραμείνουμε στα σπίτια μας; Εβδομάδες; Μήνες; Ένα έτος;
Στις 23 Ιανουαρίου, η Κίνα ξεκίνησε μια μαζική καραντίνα, σε μια κλίμακα την οποία δεν είχαμε δει ποτέ. Η Wuhan, το επίκεντρο της μόλυνσης με πάνω από 11 εκατομμύρια ανθρώπους, κλειδώθηκε. Οι μεταφορές από και προς την πόλη σταμάτησαν. Οι κάτοικοι δεν μπορούσαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους για οποιονδήποτε λόγο εκτός από την αγορά τροφίμων ή φαρμάκων.
Ορισμένες περιοχές ήταν πιο αυστηρές από άλλες, αλλά καθώς πέρασαν οι ημέρες, τα μέτρα απομόνωσης γενικά έγιναν πολύ πιο επιθετικά. Οι διανομείς τροφίμων κράτησαν την πόλη ζωντανή καθώς υπήρχαν υγειονομικές μονάδες του άρχισαν να διενεργούν ελέγχους από πόρτα σε πόρτα, απομονώνοντας όποιον είχε τον ιό.
Οι πολιτικές του lockdown της Κίνας ποικίλλουν, με τα πιο ακραία μέτρα να έχουν ληφθεί σε περίπου 57 εκατομμύρια ανθρώπους στην επαρχία Hubei. Στο αποκορύφωμά του, πάνω από 500 εκατομμύρια άνθρωποι επηρεάστηκαν από κάποια πολιτική περιορισμού.
Στις 19 Μαρτίου, η Κίνα δεν ανέφερε κανένα εγχώριο κρούσμα μόλυνσης με COVID 19. Ένας μικρός αριθμός περιπτώσεων εξακολουθούσαν να εμφανίζονται, αλλά συνδεόταν με ταξιδιώτες που επέστρεφαν από κάποια άλλη χώρα.
Και τώρα τι;
Μετά από δύο μήνες έκτακτων περιορισμών, η Κίνα άρχισε να αποσύρει πολύ αργά τα περιοριστικά μέτρα. Οι περιοχές στην επαρχία Hubei που δεν εμφάνιζαν νέες μολύνσεις για περισσότερο από δύο εβδομάδες έχουν αρχίσει να αποσύρουν την κοινωνική απομόνωση και τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς. Εάν δεν εμφανιστούν νέες μολύνσεις, η πόλη του Wuhan θα αρχίσει να άρει τους περιορισμούς της κυκλοφορίας από τις 8 Απριλίου.
Μια κορυφαία ομάδα μοντελοποίησης λοιμωδών νοσημάτων που εδρεύει στο Imperial College του Λονδίνου αναφέρει ότι τα ακραία μέτρα κοινωνικής απομόνωσης της Κίνας ήταν επιτυχή στον περιορισμό του ιού, και ότι υπάρχουν πολύ πρώιμες ενδείξεις για το ότι οι αρχικές φάσεις χαλάρωσης αυτών των αυστηρών μέτρων δεν έχουν αναζωπυρώσει την εξάπλωση του ιού.
Μέχρι στιγμής, τουλάχιστον.
Η μεγάλη ερώτηση που αντιμετωπίζει σήμερα ο υπόλοιπος κόσμος, είναι “θα γίνει όπως στην Κίνα;”
Μια νέα μελέτη του Πανεπιστημίου του Σύδνεϋ εξετάζει την εξάπλωση του COVID-19 σε ολόκληρη την Αυστραλία και ποσοτικοποιεί την άμεση σχέση μεταξύ της διάρκειας των μέτρων κοινωνικής απομόνωσης και του ποσοστού του πληθυσμού που τηρεί τους κανονισμούς.
“Εάν θέλουμε να ελέγξουμε την εξάπλωση του COVID-19, τουλάχιστον το 80% του πληθυσμού θα πρέπει να συμμορφώνεται με τα αυστηρά μέτρα κοινωνικής απομόνωσης για τουλάχιστον τέσσερις μήνες”, αναφέρει η μελέτη. “Ωστόσο, αν συμμορφωθεί, το 90% του πληθυσμού τότε η διάρκεια θα μπορούσε να είναι μικρότερη από 13 έως 14 εβδομάδες, δηλαδή αν ξεκινούσαμε αύριο θα μπορούσαμε να περιμένουμε τον έλεγχο του COVID-19 τον Ιούλιο”.
Ίσως το πιο εντυπωσιακό εύρημα στη μελέτη είναι η αποκάλυψη ότι εάν συμμορφωθεί λιγότερο από το 70% του πληθυσμού στις πρακτικές κοινωνικής αποστασιοποίησης, η πανδημία δεν μπορεί να κατασταλεί.
Ο Mark Lipsitch, καθηγητής επιδημιολογίας από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, αναφέρει ότι η Κίνα μπορεί να έχει περάσει επιτυχώς την κορύφωση της εξάπλωσης του ιού μετά από οκτώ εβδομάδες, αλλά τα μέτρα της ήταν ακραία και τα ξεκίνησαν πριν καταρρεύσει το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης.
“… σε άλλες πόλεις της Κίνας, που δεν έφτασαν κοντά στην κατάρρευση του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης, μπορείτε να δείτε έξι έως οκτώ εβδομάδες κοινωνικής αποστασιοποίησης”, ανέφερε ο Lipsitch σε μια πρόσφατη συνέντευξη Τύπου.
“Το ερώτημα είναι αν ξεκινήσετε τώρα την κοινωνική αποστασιοποίηση θα δείτε το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης να καταρεύσει, όπως συνέβη στην Ιταλία και φοβάμαι ότι θα συμβεί σε πολλές περιοχές των Ηνωμένων Πολιτειών που δεν φαίνεται να έχουν πρόγραμμα. Τότε θα έχετε περισσότερα κρούσματα στον πληθυσμό και θα χρειαστεί περισσότερος χρόνος για να φτάσετε στο μηδέν.”
Ένα πρόσφατο tweet από τον Πρόεδρο Donald Trump αναφέρει ότι τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης στις Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να αρχίσουν να χαλαρώνουν στα μέσα Απριλίου, αλλά μια ομάδα εμπειρογνωμόνων υγείας προειδοποίησε ότι αυτό θα ήταν πάρα πολύ γρήγορο. Ο Tom Inglesby, εμπειρογνώμονας στον τομέα επιδημιών και διευθυντής του Κέντρου Υγείας Ασφαλείας του Johns Hopkins, παρουσίασε μια ανησυχητική εικόνα του τι θα μπορούσε να συμβεί στις Ηνωμένες Πολιτείες αν τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης χαλαρώσουν πρόωρα.
«Όποιος δείχνει το τέλος της κοινωνικής αποστασιοποίησης, θα πρέπει να καταλάβει πλήρως πως θα μοιάζει η χώρα αν το κάνουμε αυτό», έγραψε ο Inglesby σε ένα μήνυμα στο Twitter. “Ο COVID θα εξαπλωθεί ευρέως, γρήγορα, τρομερά, θα μπορούσε να σκοτώσει δυνητικά εκατομμύρια τον επόμενο χρόνο με τεράστιες κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις σε όλη τη χώρα”.
These big social distancing measures take time to work. The impact of big interventions in Wuhan China took about 3 wks to start to reverse things. And then everyday after the situation got better. In the US, we're about 7 to 10 days into this, depending on the state.10/x
— Tom Inglesby, MD (@T_Inglesby) March 23, 2020
Η δεύτερη φάση
Ποια θα είναι η δεύτερη φάση; Είναι ένα μεγάλο μυστήριο αυτή τη στιγμή και κάθε κυβέρνηση σε όλο τον κόσμο πιθανότατα να προσεγγίσει τα πράγματα με διαφορετικό τρόπο. Ακόμη και αν η Κίνα κατορθώσει να καταστείλει μια δεύτερη επίθεση του ιού κατά τους προσεχείς μήνες, καμία άλλη χώρα στον κόσμο δεν έχει τα μέσα να αντιγράψει τις τις ολοκληρωμένες μεθόδους επιτήρησης που χρησιμοποιεί.
Η Juliette Kayyem, πρώην ανώτερο στέλεχος της εσωτερικής ασφάλειας, αναφέρει ότι αν μπορέσουμε να περάσουμε την πρώτη φάση της κοινωνικής αποστασιοποίησης και εξουδετερώσουμε την εξάπλωση, ο κόσμος θα εξακολουθήσει να είναι πολύ διαφορετικός, καθώς θα αρχίσουν οι προσπάθειες μακροπρόθεσμης κατάπαυσης λειτουργιών του κράτους.
“Τότε σε αυτό το στάδιο, θα μπορούσαμε να απομονώσουμε τους άρρωστους, να βρούμε τις επαφές τους, να τους φροντίσουμε σε διαθέσιμα κρεβάτια εντατικής με διαθέσιμους αναπνευστήρες επειδή θα έχουμε αυξήσει τους πόρους”, ανέφερε η Kayyem στο NPR.
Το δεύτερο εξάμηνο του 2020, θα απαιτηθούν μαζικές εξετάσεις και εντοπισμός των επαφών για να εντοπιστούν και να απομονωθούν νέες περιπτώσεις, σταματώντας την εξάπλωση των εντοπισμένων κρουσμάτων.
“Θα χρειαστούμε ένα σύστημα προβολής στα αεροδρόμια, έτσι ώστε κανένα άτομο να μην εισέρχεται στη χώρα με τη νόσο χωρίς να διαγνωστεί και να απομονωθεί”, αναφέρει ο Tom Inglesby, συζητώντας το πώς πρέπει να είναι αυτή η δεύτερη φάση.
«Θα χρειαστούμε ένα τεστ που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να εντοπίσει όσους έχουν μολυνθεί για να μάθουμε πόσο συχνή είναι η ασθένεια στις ΗΠΑ. Ελπίζουμε ότι θα έχουν αναπτυχθεί νέες θεραπείες και σε μια ποσότητα που μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τουλάχιστον τους ασθενείς με COVID 19. Από τη στιγμή που θα έχουμε αυτά τα πράγματα, θα ήταν πολύ λιγότερο επικίνδυνο να κάνουμε ένα απολογισμό των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης και να εξετάσουμε τι θα μπορούσε να μειωθεί σταδιακά.”
Ένα ισχυρό μοντέλο από το Imperial College του Λονδίνου την περασμένη εβδομάδα αποκάλυψε ότι τα ενεργά μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης μπορεί να χρειαστούν να διακόπτονται κατά διαστήματα για τους επόμενους 18 μήνες μέχρι να αναπτυχθεί ένα εμβόλιο για να πραγματοποιηθεί μια μαζική ανοσία. Ένα πιο πρόσφατο μοντέλο, από τον Mark Lipsitch και την ομάδα του στο Harvard T.H. Chan School of Public Health επικεντρώνεται ειδικότερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, και αναφέρει:
… η συνολική διάρκεια της επιδημίας του SARS-CoV-2 θα μπορούσε να διαρκέσει έως το 2022
Το μοντέλο αυτό επιβεβαιώνει αν μια φάση κοινωνικής αποστασιοποίησης δεν συνοδεύεται από ολοκληρωμένη παρακολούθηση, εποπτεία και παρεμβάσεις, τότε η κορύφωση της επιδημίας στις Ηνωμένες Πολιτείες απλώς θα πραγματοποιηθεί το φθινόπωρο. Η μελέτη προειδοποιεί ότι επιδημία το χειμώνα μπορεί να επιδεινωθεί μαζί με την μεταδοτικότητα, καθώς είναι ακόμα ασαφές αν ο ιός εξαπλώνεται ταχύτερα σε ψυχρότερες εποχές.
Ένα από τα χειρότερα σενάρια που παρουσιάστηκαν στο νέο μοντέλο του Χάρβαρντ αναφέρει ότι η επιδημία μπορεί να επεκταθεί μέχρι το 2022. Το σενάριο αυτό βασίζεται στα τρέχοντα περιστατικά στις υγειονομικές υπηρεσίες των Ηνωμένων Πολιτειών.
Τα τελικά συμπεράσματα δεν είναι παρήγορα ακριβώς, αλλά η μελέτη αναφέρει ότι ένας τεράστιος αριθμός μεταβλητών θα μπορούσε να προσφέρει περισσότερα θετικά αποτελέσματα. Αυτό το μοντέλο δεν λαμβάνει υπόψη την ανάπτυξη νέων θεραπειών, καινοτόμων μεθόδων ανίχνευσης και εξετάσεων ή ακόμη και την απίθανη πιθανότητα να μειωθεί φυσικά ο ιός.
Πότε θα περάσουν όλα αυτά; Πότε θα μπορέσετε να φύγετε άνετα από το σπίτι σας και να επιστρέψετε στις κανονικές σας δραστηριότητες;
Δυστυχώς, δεν υπάρχει κάποια απλή καθησυχαστική απάντηση σε αυτή την ερώτηση και αν και αυτό θα τελειώσει κάποια στιγμή σύντομα, ή αν θα πρέπει να περιμένουμε 12 ή 18 μήνες ακόμα. Στην τελευταία ενημέρωση, ο Γενικός Διευθυντής του ΠΟΥ, κ. Tedros, επανέλαβε ένα μήνυμα που προσπαθεί προωθήσει σε όλες τις χώρες αυτή τη στιγμή: αυτά τα αρχικά μέτρα είναι μόνο μια εξαγορά χρόνου για να καθιερωθούν ευρύτερα συστήματα ελέγχου και να απορροφηθεί η πίεση προς στους οργανισμούς υγειονομικής περίθαλψης.
«… από μόνα τους, τα μέτρα αυτά δεν θα σταματάνε τις επιδημίες», αναφέρει ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ κ. Tedros.
“Αυτές οι ενέργειες θα μας επιτρέψουν να πάρουμε ακριβέστερα και στοχοθετημένα μέτρα που απαιτούνται για να σταματήσουμε τη μετάδοση και να σώσουμε ζωές. Καλούμε όλες τις χώρες που έχουν υιοθετήσει το αποκαλούμενο lockdown να συνεχίσουν να το χρησιμοποιούν. Θα δημιουργήσει μια δεύτερη ευκαιρία. Το ερώτημα είναι, πώς θα την χρησιμοποιήσετε;”
