Ψηφιακά ανάγωγοι

Ηλεκτρονικοί καβγάδες που υπερβαίνουν τα εσκαμμένα, αγενέστατα σχόλια και απειλές – Καλοί τρόποι και Διαδίκτυο είναι μάλλον έννοιες ασύμβατες

Όπου έβλεπε ανάρτηση «της άλλης» έμπαινε για να σχολιάσει. Δηλαδή για να διαφωνήσει και να εκφράσει με (απότομο) τρόπο την αντιπάθειά της προς το πρόσωπο της πολυμίσητης «αντιπάλου». Η άλλη (η αντίπαλος) απαντούσε με ακόμη μεγαλύτερη αναίδεια. Και ο καβγάς φούντωνε. Κατά τα άλλα, ήταν φίλες. Διαδικτυακές. Μέσα στο Facebook άνθησε αυτή – και αυτή, ανάμεσα σε χιλιάδες άλλες – η αδελφική φιλία. Με ορισμένα «like» για ξεκάρφωμα – όταν π.χ. η μία ανέβαζε μια ανώδυνη φωτογραφία από τα γενέθλια της γιαγιάς της και η άλλη τη γαρδένια της που έπειτα από μήνες προσπαθειών άνοιγε ένα κατσιασμένο λουλουδάκι – και με τόνους απαξίωσης και «dislike» ανάμεσα σε δύο ανθρώπους όπου ήταν εμφανές: εκτός Διαδικτύου δεν θα άντεχαν η μία την άλλη ούτε για πέντε λεπτά. Ηταν, όμως, ο προστατευτικός (νόμιζαν) μανδύας του Internet που τους επέτρεπε να συντηρούν τη δραματική σχέση τους. Μια σχέση που απλώς δεν υφίστατο. Και που έληξε (η ληγμένη) διά παντός όταν «η άλλη» έκανε «report» την Αννα, κατηγορώντας την ότι ανέβασε «άσεμνο υλικό», με αποτέλεσμα ο λογαριασμός της φίλης μου να μπλοκαριστεί για μερικές ημέρες και εκείνη, εθισμένη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, να κινδυνεύσει να πάθει νευρικό κλονισμό.

Η επίμαχη ανάρτηση αφορούσε μια φωτογραφία της με μαγιό από τα Στύρα Ευβοίας. «Ασεμνο αυτό το συντηρητικό μαγιό;» αναρωτήθηκε έξαλλη η… reportιασμένη και έβαλε αμέσως μπροστά σχέδιο εκδίκησης: έβαλε μια δική της φίλη να γίνει διαδικτυακή φίλη της ακατονόμαστης και μετά, όταν η ακατονόμαστη ανέβασε δική της φωτογραφία με μαγιό (ολόσωμο), να την καταγγείλει με τη σειρά της για «άσεμνο υλικό». «Αυτό είναι μόνο η αρχή! Θα της κάνω τέτοια χουνέρια που θα αναγκαστεί να εξαφανιστεί από το Facebook» ανακοίνωσε η φίλη μου με μάτι που γυάλιζε.

Θυμήθηκα, όταν ήμουν παιδί και οι γειτονιές της Αθήνας είχαν μονοκατοικίες και ήταν ακόμη γειτονιές, με την έννοια που συναντάμε στις παλιές ταινίες (π.χ. «Η δε γυνή να φοβήται τον άνδρα»), κάτι απερίγραπτα μαλλιοτραβήγματα ανάμεσα σε αγαπημένες κατά τα άλλα γειτόνισσες επειδή η μία έριξε τα μπουγαδόνερα μπροστά στην πόρτα της άλλης. Αυτά τα μπουγαδόνερα βλέπω καθημερινά να χύνονται μέσα στο Facebook. Με τη μορφή καυστικών σχολίων και δήθεν πολιτισμένων συζητήσεων που καταλήγουν σε πόλεμο. Η νέα «κοινωνία» στην οποία μπαίνουμε όλοι για να επικοινωνήσουμε, πολίτες ενός κόσμου χωρίς σύνορα, είναι σε μεγάλο βαθμό κοινωνία ασυνεννοησίας, απαξίωσης, ακόμη και λεκτικής βίας.

Η Νατάσσα Μποφίλιου, που για τους μισούς καλώς έκλαψε κατά τη διάρκεια της συναυλίας της, ενώ για τους άλλους μισούς δεν δικαιούται όχι μόνο να κλαίει, αλλά ούτε καν να τραγουδάει, η ανασκαφή του τάφου στην Αμφίπολη που μπορεί να κρύβει από το σόι του Μεγάλου Αλεξάνδρου μέχρι τους Flintstones, ο Αλέξης Τσίπρας και η εν Θεσσαλονίκη ομιλία του είναι μερικά μόνο από τα θέματα των τελευταίων ημερών που μας έδωσαν την ευκαιρία να εκτονώσουμε τις εντάσεις των πειραγμένων νεύρων μας.

Από δίπλα, φωτογραφίες με γατάκια, σκυλάκια και αλογάκια που συνοδεύονται από σχόλια του στυλ «όποιος ανεβάσει άλλη φορά κουτάβι στον τοίχο μου θα φάει φόλα. Oχι το κουτάβι, ο ίδιος»· διαμαρτυρίες από εκείνους που κάνουν «like» σε όλους τη στιγμή που οι άλλοι δεν κάνουν ούτε ένα «like» στις δικές τους αναρτήσεις (τώρα τι «like» να κάνεις στη φωτογραφία ενός παιδιού που έχασε τα πόδια του όταν κατέρρευσε στοά στο ορυχείο όπου εργαζόταν ανασφάλιστο…)· προειδοποιήσεις προς «όσους μπήκαν εδώ μέσα για να πηδήσουν. Το ότι ανέβασα δύο φωτογραφίες μου δεν σημαίνει ότι είμαι τόσο εύκολη όσο νομίζουν ορισμένοι λιγούρηδες. Σ’ αποδώ μ…ες!».

Κάπως έτσι, η διαδικτυακή κουβεντούλα μετατρέπεται στο ξεμπρόστιασμα μιας κοινωνίας που δεν έχει μάθει τους στοιχειώδεις τρόπους επικοινωνίας, που δεν μπορεί να συγκρατήσει τα νεύρα της, που είναι ανίκανη να συνδιαλεχθεί με ευγένεια. Κατά τα άλλα, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μας φέρνουν πιο κοντά. Τόσο κοντά, που κινδυνεύουμε ο ένας να βγάλει το μάτι του άλλου. Υπάρχει, βεβαίως, και η θεωρία που λέει ότι στην πραγματικότητα η τεχνολογία μάς αποξενώνει. Ισως και να είναι έτσι. Διαπιστώνω, όμως, ότι, όσο και αν μας αποξενώνει, εμείς την όρεξή μας για ξεμάλλιασμα δεν τη χάνουμε ούτε εξ αποστάσεως. Πώς αλλιώς να το πω; Dislike στα μούτρα μας!

*Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 21 Σεπτεμβρίου 2014