Το πέρασμα στην μετα-Edward Snowden εποχή συνεχίζει να προκαλεί τις ίδιες ανησυχίες που έφεραν στο προσκήνιο οι αποκαλύψεις του. Η ιδιωτικότητα των πολιτών στο ψηφιακό περιβάλλον αποτελεί μία νοσταλγική ανάμνηση, καθώς τίποτα δεν εγγυάται ότι οι εκτεταμένες ηλεκτρονικές παρακολουθήσεις των πολιτών έχουν… περάσει. Ταυτόχρονα, η πρακτική των εταιρειών του Διαδικτύου να ζητούν πρόσβαση σε όλο και περισσότερα προσωπικά δεδομένα, ιδιαίτερα στις εφαρμογές για έξυπνα κινητά, αναδεικνύουν το πρόβλημα με μεγαλύτερη ένταση.
Στις 2 Ιουνίου (10:00 πμ), στην Τεχνόπολις (Γκάζι) το μεταπτυχιακό πρόγραμμα “Ποιοτική Δημοσιογραφία και Νέες Τεχνολογίες” συνδιοργανώνει με την Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης την Ημερίδα “Προσωπικά Δεδομένα, Προπαγάνδα και Ελευθερία του Τύπου”, επιχειρώντας να αναδείξει την ανάγκη για μία νέα ψηφιακή Αλφάβητο, ένα πλαίσιο προστασίας της ιδιωτικότητας του Πολίτη αλλά και τις ικανές συνθήκες για την ευδοκίμηση της ανεξάρτητης ενημέρωσης.
Ανάμεσα στους εξέχοντες ομιλητές, στην ενότητα “Προσωπικά Δεδομένα” θα είναι ο καθηγητής Γιώργος Μητακίδης, Προεδρεύων του Οργανισμού “Φόρουμ Ψηφιακού Διαφωτισμού” και συμμετέχων στη δημιουργία του W3C (World Wide Web Consortium), θεμέλιου λίθου για την ανάπτυξη του Διαδικτύου. Όπως αναφέρει, “όταν δημοσιοποιήθηκαν οι αποκαλύψεις του Edward Snowden, όσοι ασχολούνταν με το θέμα, στις Βρυξέλλες και αλλού, έλεγαν, σιγά, τα ξέραμε. Και είναι αλήθεια. Και μάλιστα έλεγαν ότι ήταν υποκριτικές, οι αντιδράσεις που ακολούθησαν.
Πολλές φορές, όμως στην πολιτική ζωή, όταν κάτι βγαίνει στη φόρα αλλάζει τα πράγματα. Είναι αυτό που είπε η Επίτροπος για την Ψηφιακή Ατζέντα, Νέλι Κρόες, ήταν μία αφύπνιση. Μετά είδαμε μία αλυσίδα αντιδράσεων σε διάφορες χώρες, τη Γερμανία, τη Βραζιλία, είχαμε μία νεά κατάσταση, μία νέα συνειδητοποίηση και αυτό δημιουργεί τις δυνατότητες να κάνουμε κάτι, εμπνεόμενοι από το Διαφωτισμό, να προβάλουμε ορισμένες καταστάσεις. Εξ ου και η πρόσφατη ανακοίνωση του Τιμ Μπέρνερς για την ανάγκη μίας Μάγκνας Κάρτας του Διαδικτύου. Άλλωστε η πρώτη επίσημη έκδοση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ήταν σε εκείνο το ιδεολογικό και χρονικό πλαίσιο.
Ένα άλλο μήνυμα του Διαφωτισμού ήταν η ενδυνάμωση του ατόμου, η χειραφέτησή του. Να μπορεί να παίρνει μόνος του αποφάσεις, να έχει ένα επίπεδο γνώσης και να μην γίνεται υποχείριο. Ο Άιζενχάουερ, στην αποχαιρετιστήρια ομιλία του, έκανε λόγο για την απειλή από το στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα. Τώρα, κινδυνεύουμε να γίνουμε υποχείρια του τραπεζικού-τεχνολογικού συμπλέγματος. Αν πάρεις τη λεγόμενη GAFA (Google – Apple – Facebook – Amazon) και εξετάσεις συλλογικά τον έλεγχο που έχουν πάνω μας και από την άλλη μεριά το χρηματοτραπεζικό κατεστημένο, έχουμε μία νέα μορφή, χειρότερη από αυτή για την οποία είχε προειδοποιήσει ο Άιζενχάουερ. Είναι δεδομένο ότι απέναντί τους είμαστε ανοχύρωτοι.
Το δύσκολο ερώτημα είναι ποιες είναι οι επιλογές που έχουμε, πραγματικά, ως Ευρωπαίοι, ως Έλληνες, ως άτομα. Όταν βγαίνει ας πούμε ο διευθυντής του Google και λέει κάτι σαν “αυτό είναι το τίμημα για να έχετε ελεύθερες υπηρεσίες”, καταλαβαίνουμε ότι τίποτα δεν είναι δωρεάν. Αυτήν την υπηρεσία την πληρώνουμε πολύ ακριβά. Δεν κερδοφορούν με τα προσωπικά μας δεδομένα; Πόσα βγάζουν και τι μας δίνουν; Πρέπει να ζυγίσουμε τα πραγματικά δεδομένα για να γίνουν και οι σωστές επιλογές”.
Από την πλευρά του, ο επικεφαλής του προγράμματος “Ποιοτική Δημοσιογραφία και Νέες Τεχνολογίες”, Μάριος Νόττας εστιάζει στο ζήτημα της παθητικής αποδοχής των όρων χρήσης των διαφόρων ψηφιακών εφαρμογών: “Όσοι νομίζουν πως εγκαθιστούν “ασφαλή” προγράμματα στους υπολογιστές τους, ας το σκεφθούν ξανά. Η έννοια είναι απλώς ανύπαρκτη. Και το χειρότερο: Συναινούμε εμείς οι ίδιοι. Τα νομικά τμήματα εκείνων που αναπτύσσουν λογισμικό, για εύλογους, αλλά και καταχρηστικούς λόγους, φροντίζουν δύο πράγματα: α) Να “συμφωνούμε’ στους συνήθως δυσανάγνωστους, σχοινοτενείς και σε ξένη γλώσσα όρους ως προϋπόθεση χρήσης του προγράμματος, και β) να συμφωνούμε ακόμη και …προληπτικώς, σε όρους που θα διατυπώσουν στο μέλλον.
Η παγκόσμια κατάσταση που επικρατεί το 2014, θυμίζει μια απέραντη ψηφιακή μπανανία, και -κατά τα φαινόμενα- “δεν ιδρώνει το αυτί ουδενός”. Φυσικά υπάρχουν και τα χειρότερα. Οι ‘σκοτεινές’ διαδικασίες που υποκρύπτονται πίσω από τα “αθώα” στοιχεία που συλλέγει για τον χρήστη και τις συνήθειές του το εν λόγω λογισμικό, καθώς και το “αθώο” δίκτυο συνεργατών της “κατασκευάστριας” εταιρείας, που αποκτά πρόσβαση σε αυτά τα ίδια στοιχεία. Και δεν μιλάμε για τους τρέχοντες (άγνωστους σε εμάς) συνεργάτες της, αλλά ακόμη και τους ..μελλοντικούς.
Ας ελπίσουμε πως τόσο τα πανεπιστήμια, όσο και οι επιφορτισμένοι φορείς, ειδικότερα η αρμόδια Ανεξάρτητη Αρχή, και πολύ περισσότερο οι ενεργοί πολίτες, θα κινητοποιηθούν για ένα ασφαλέστερο και δικαιότερο ψηφιακό μέλλον, ή όπως θα συζητήσουμε την Δευτέρα στην Τεχνόπολη, θα υπάρξει συναντίληψη για την αναγκαιότητα μιας νέα Ψηφιακής Magna Carta. Ενός Χάρτη δηλαδή, που θα επαναπροσδιορίσει την Ψηφιακή Πολιτειότητα, την νέα μας συνύπαρξη σε κοινωνικές ομάδες που η ζωή τους καθορίζεται (ευτυχώς ή δυστυχώς) από τις Νέες Τεχνολογίες”.
Η ημερίδα ξεκινά στις 10.00 το πρωί της Δευτέρας, 2 Ιουνίου και θα μεταδοθεί διαδικτυακά από το kathimerini.gr. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στο δικτυακό τόπο www,pressfreedomday.com.
