Τα κουτιά των υπολογιστών και οι motherboards θα πρέπει να έχουν πλήρη συμβατότητα ως προς το μέγεθος και τις θέσεις στερέωσης, γιατί διαφορετικά θα βρεθείτε προ εκπλήξεως.
Αν επιχειρήσετε να τοποθετήσετε μία μητρική πλακέτα σε ένα κουτί υπολογιστή που δεν έχουν μεταξύ τους πλήρη συμβατότητα και επιμείνετε στην προσαρμογή τους τότε το πιθανότερο να οδηγηθείτε σε ζημιά της πλακέτας. Κάθε motherboard απαιτεί ένα συγκεκριμένο κουτί υπολογιστή ώστε να ταιριάζει απόλυτα μαζί του.
Οι κατασκευαστές τόσο των motherboards όσο και των κουτιών έχουν πρότυπα (form factor). Κατά την αγορά αυτών θα πρέπει να τα ελέγξετε ώστε να βεβαιωθείτε ότι η μορφή της μητρικής πλακέτας ταιριάζει με τις προδιαγραφές του κατασκευαστή του κουτιού. Για παράδειγμα, μια μητρική πλακέτα ATX χωράει μόνο σε ένα κουτί ATX.
Και δεν είναι μόνο να ταιριάζουν οι θέσεις των βιδών στερέωσης της μητρικής αλλά οι θύρες της να ταιριάζουν με τις οπές εισόδων και τις εξόδων του κουτιού.
Όμως πόσα είδη Motherboards και κουτιών υπάρχουν; Πως θα τα ξεχωρίσετε; Και ποια είναι η δική σας; Πάμε να δούμε.
Table of Contents
Πρότυπα μορφών μητρικής πλακέτας
Καθώς αναπτύχθηκαν νέες γενιές εξαρτημάτων, άλλαξαν και τα πρότυπα των μητρικών πλακετών. Για παράδειγμα, η εισαγωγή του AGP και, πιο πρόσφατα, του PCI Express επηρέασαν τον σχεδιασμό της μητρικής πλακέτας. Ωστόσο, το τυποποιημένο μέγεθος και η διάταξη των motherboard έχουν αλλάξει πολύ πιο αργά και ελέγχονται από τα δικά τους πρότυπα.
Αν και υπάρχει μια σειρά από πρότυπα μορφής των μητρικών που διατίθενται σήμερα, οι πιο συνηθισμένοι τύποι είναι οι E-ATX, ATX, Micro-ATX και Mini-ITX. Το μακροχρόνιο πρότυπο της IBM, AT (Advanced Technology), αντικαταστάθηκε το 1995 από το τρέχον βιομηχανικό πρότυπο ATX (Advanced Technology Extended), το οποίο εξακολουθεί να διέπει το μέγεθος και το σχεδιασμό της μητρικής πλακέτας στους περισσότερους σύγχρονους υπολογιστές.
Ακολουθεί μια γρήγορη επισκόπηση όλων των παραγόντων μορφής της μητρικής πλακέτας που θα σας βοηθήσουν να καταλάβετε καλύτερα.
| Πρότυπο | Κατασκευαστής | Έτος | Παρατηρήσεις |
|---|---|---|---|
| XT | IBM | 1983 | Απαρχαιωμένο. Ο IBM Personal Computer XT ήταν ο διάδοχος του αρχικού IBM PC , του πρώτου οικιακού υπολογιστή της. Καθώς οι προδιαγραφές ήταν ανοιχτές, κατασκευάστηκαν πολλές μητρικές πλακέτες κλώνοι και έγινε de facto πρότυπο. |
| AT (Advanced Technology) | IBM | 1984 | Απαρχαιωμένο. Δημιουργήθηκε από την IBM για τον Προσωπικό Υπολογιστή IBM/AT , μια μηχανή Intel 80286. Αντικαταστάθηκε από την Baby-AT και μετά από την ATX. |
| Baby-AT | IBM | 1985 | Ο διάδοχος της μητρικής πλακέτας AT της IBM το 1985. Ισοδύναμη με το AT, έγινε δημοφιλές λόγω του σημαντικά μικρότερου μεγέθους του. |
| ATX | Intel | 1995 | Δημιουργήθηκε από την Intel το 1995 και έκτοτε παραμένει το πιο δημοφιλές πρότυπο |
| SSI CEB | SSI | ? | Η Compact Electronics Bay δημιουργήθηκε από το SSI forum και αφορά servers και workstations. |
| SSI EEB | SSI | ? | Δημιουργήθηκε από το SSI forum και αφορά servers και workstations. |
| SSI MEB | SSI | ? | Δημιουργήθηκε από το SSI forum και αφορά servers και workstations. |
| microATX | Intel | 1996 | Μια μικρότερη παραλλαγή της μορφής ATX κατά περίπου 25% μικρότερη. Συμβατή με τις περισσότερες θήκες ATX, αλλά με λιγότερες υποδοχές από το ATX. Πολύ δημοφιλής για επιτραπέζιους και μικρού μεγέθους υπολογιστές από το 2017.[update] |
| Mini-ATX | AOpen | 2005 | Το Mini-ATX είναι σημαντικά μικρότερο από το Micro-ATX. Οι μητρικές πλακέτες Mini-ATX σχεδιάστηκαν με MoDT (Mobile on Desktop Technology) για να δέχονται mobile επεξεργαστές για χαμηλότερη απαίτηση ενέργειας, λιγότερη παραγωγή θερμότητας και καλύτερη δυνατότητα εφαρμογής. Για υπολογιστές αυτοκινήτου, οικιακού κινηματογράφου, βιομηχανικής χρήσης. |
| FlexATX | Intel | 1999 | Ένα υποσύνολο της microATX. Επιτρέπει πιο ευέλικτο σχεδιασμό μητρικής πλακέτας, τοποθέτηση εξαρτημάτων και σχήμα. |
| Mini-ITX | VIA Technologies | 2001 | Ένας εξαιρετικά μικρό πρότυπο μορφής, σχεδιασμένος για μικρές συσκευές όπως thin clients και set-top boxes. |
| Nano-ITX | VIA | 2003 | Απευθύνεται σε έξυπνες συσκευές ψηφιακής ψυχαγωγίας, όπως PVR, αποκωδικοποιητές, κέντρα πολυμέσων, υπολογιστές αυτοκινήτου και λεπτές συσκευές. |
| Pico-ITX | VIA | 2007 | |
| Mobile-ITX | VIA | 2007 | |
| Neo-ITX | VIA | 2012 | Χρησιμοποιείται στο VIA Android PC |
| Deep Mini-ITX | ASRock Rack | ? | Ιδιόκτητη παραλλαγή του Mini-ITX με περισσότερες από δύο υποδοχές μνήμης. |
| Mini-STX | Intel | 2015 | Χρησιμοποιείται σε υπολογιστές μικρού μεγέθους, και φιλοξενεί έναν επεξεργαστή intel με υποδοχή και SO-DIMMS. |
| BTX (Balanced Technology Extended) | Intel | 2004 | Ένα πρότυπο που προτάθηκε από την Intel ως διάδοχος του ATX στις αρχές της δεκαετίας του 2000, όπου σύμφωνα με την Intel η διάταξη έχει καλύτερη ψύξη. |
| MicroBTX (or uBTX) | Intel | 2004 | Το MicroBTX (ονομάζεται επίσης uBTX) είναι διάστασης 264 × 267 mm και μπορεί να υποστηρίξει έως και τέσσερις υποδοχές επέκτασης. |
| DTX | AMD | 2007 | Το DTX είναι συμβατό με θήκες ATX με διαστάσεις 203 × 170 mm. |
| smartModule | Digital-Logic | ? | Χρησιμοποιείται σε υπολογιστές single-board (όπως το Raspberry Pi). Απαιτεί μία baseboard. |
| ETX | Kontron | 1999 | Χρησιμοποιείται σε υπολογιστές single-board. Απαιτεί μία baseboard. |
| COM Express Basic | PICMG | 2005 | Χρησιμοποιείται σε υπολογιστές single-board. Απαιτεί μία baseboard. |
| COM Express Compact | PICMG | 2005 | Χρησιμοποιείται σε υπολογιστές single-board. Απαιτεί μία baseboard. |
| COM Express Mini | PICMG | 2005 | Χρησιμοποιείται σε υπολογιστές single-board. Απαιτεί μία carrier board. |
| COM-HPC Size A | PICMG | 2020 | Χρησιμοποιείται σε υπολογιστές single-board. Απαιτεί μία carrier board. |
| COM-HPC Size B | PICMG | 2020 | Χρησιμοποιείται σε υπολογιστές single-board. Απαιτεί μία carrier board. |
| COM-HPC Size C | PICMG | 2020 | Χρησιμοποιείται σε υπολογιστές συστήματα embedded. Απαιτεί μία carrier board. |
| COM-HPC Size D | PICMG | 2020 | Χρησιμοποιείται σε υπολογιστές συστήματα embedded. Απαιτεί μία carrier board. |
| COM-HPC Size E | PICMG | 2020 | Χρησιμοποιείται σε υπολογιστές συστήματα embedded. Απαιτεί μία carrier board. |
| CoreExpress | SFF-SIG | ? | Χρησιμοποιείται σε υπολογιστές single-board. Απαιτεί μία carrier board. |
| Extended ATX (EATX) | Unknown | ? | Χρησιμοποιείται σε συστήματα διακομιστών rackmount. |
| Enhanced Extended ATX (EEATX) | Supermicro | ? | Χρησιμοποιείται σε συστήματα διακομιστών rackmount. |
| LPX | Western Digital | ? | Βασισμένο σε σχέδιο της Western Digital, επέτρεψε μικρότερες θήκες από το πρότυπο AT. Χρησιμοποιείται σε έτοιμους λεπτούς υπολογιστές. Το LPX δεν τυποποιήθηκε ποτέ και γενικά χρησιμοποιήθηκε μόνο από μεγάλους κατασκευαστές. |
| Mini-LPX | Western Digital | ? | Χρησιμοποιείται σε έτοιμους λεπτούς υπολογιστές. |
| PC/104 | PC/104 Consortium | 1992 | Χρησιμοποιείται σε συστήματα embedded. Αρχιτεκτονική AT Bus (ISA). |
| PC/104-Plus | PC/104 Consortium | 1997 | Χρησιμοποιείται σε συστήματα embedded. Αρχιτεκτονική PCI Bus. |
| PCI/104-Express | PC/104 Consortium | 2008 | Χρησιμοποιείται σε συστήματα embedded. Αρχιτεκτονική PCI Express. |
| PCIe/104 | PC/104 Consortium | 2008 | Χρησιμοποιείται σε συστήματα embedded. Αρχιτεκτονική PCI/104-Express χωρίς τον παλιό δίαυλο PCI. |
| NLX | Intel | 1999 | Ένα σχέδιο χαμηλού προφίλ που δεν έγινε ποτέ δημοφιλές. |
| UTX | TQ-Components | 2001 | Χρησιμοποιείται σε υπολογιστές συστήματα embedded και IPCs. Απαιτεί μία baseboard. |
| WTX | Intel | 1998 | Για διακομιστές και σταθμούς εργασίας προηγμένης τεχνολογίας που διαθέτουν πολλαπλούς CPU και σκληρούς δίσκους . |
| SWTX | Supermicro | ? | Μια ιδιόκτητη σχεδίαση για διακομιστές και σταθμούς εργασίας προηγμένης τεχνολογίας που διαθέτουν πολλαπλούς CPU . |
| HPTX | EVGA | 2008 | Ένα σχέδιο από την EVGA που εμφανίζεται αυτή τη στιγμή σε δύο μητρικές πλακέτες. Στα eVGA SR2 και SRX. Προορίζεται για χρήση με πολλαπλούς CPU. |
| XTX | Ampro / Congatec | 2005 | Χρησιμοποιείται σε συστήματα embedded. Απαιτεί μια πλακέτα base. |
Λάβετε υπόψη ότι τα μεγαλύτερα κουτιά μπορεί επίσης να φιλοξενήσουν μικρότερες πλακέτες αν διαθέτουν συμβατές οπές και βάσεις στήριξης.
Πως να ελέγξετε τη συμβατότητα
Όταν αγοράζετε μία μητρική πλακέτα δείτε στα χαρακτηριστικά της το πρότυπο μορφής σχεδιασμού που έχει. Αυτός θα είναι ένα και μοναδικό.
Για να αγοράσετε ένα κουτί υπολογιστή δείτε με την σειρά του ποιες μορφές μητρικής πλακέτας υποστηρίζει. Φροντίστε να αναφέρεται ξεκάθαρα η μορφή της μητρικής σας.
Δηλαδή, αν αγοράσετε μία motherboard με μορφή ATX τότε θα πρέπει να προμηθευτείτε και ένα κουτί που μπορεί να υποστηρίξει ATX.
Όταν όλα τα παραπάνω τα φέρετε στο σπίτι σας και αρχίσετε το μοντάρισμα κάντε τους παρακάτω ελέγχους:
Για αρχή, ελέγξτε τις οπές στερέωσης στη μητρική πλακέτα και δείτε εάν το κουτί του υπολογιστή έχει αντίστοιχες οπές για να στερεωθεί η πλακέτα. Ανάλογα με τις μορφές που υποστηρίζει το κουτί, ενδέχεται να δείτε έναν διαφορετικό αριθμό τρύπες σε αυτό.
Υπάρχει επίσης η πιθανότητα να χρειαστεί να μετακινήσετε τους μεταλλικούς αποστάτες του κουτιού από τις τωρινές θέσεις τους σε διαφορετικές, ώστε να ταιριάζουν με τις οπές της μητρικής σας.
Αυτοί οι αποστάτες βοηθούν στη διατήρηση της απόστασης της μητρικής πλακέτας από το μεταλλικό κουτί, αποφεύγοντας πιθανά βραχυκυκλώματα.
Στη συνέχεια, βεβαιωθείτε ότι η θήκη έχει αρκετές υποδοχές για να υποστηρίξει τις κάρτες επέκτασης PCIe στη μητρική πλακέτα.
Μετά ελέγξτε τις θύρες εξόδου – εισόδου της πλακέτας (πίνακας I/O) για να δείτε ότι όλες είναι προσβάσιμες από τον χρήστη, όταν θα κλείσετε πλήρως το κουτί του υπολογιστή.
Ελέγξτε την μπροστινή πλευρά. Οι υποδοχές πάνελ, οι επιλογές διαχείρισης καλωδίων και η ενσωμάτωση φωτισμού RGB είναι επίσης ορισμένοι βασικοί παράγοντες που πρέπει να λάβετε υπόψη.
Τέλος αφαιρέστε όλους τους αποστάτες που υπάρχουν στο κουτί και δεν θα χρησιμοποιηθούν, αφού υπάρχουν για άλλες μορφές mortherboard!. Μπορεί να προκαλέσουν βραχυκυκλώματα και να καταλήξουν να καταστρέψουν ολόκληρη την μητρική σας.
Πως θα βρείτε την δική σας
Δεν έχετε παρά να δείτε τα τεχνικά χαρακτηριστικά της motherboard σας και του κουτιού σας. Τόσο απλά.
