Η επαναφορά εργοστασιακών ρυθμίσεων θα αφαιρέσει τους περισσότερους κοινούς ιούς και άλλες μορφές κακόβουλου λογισμικού. Υπάρχουν όμως εξειδικευμένοι ιοί και κακόβουλο λογισμικό που μπορούν να επιβιώσουν από την επαναφορά εργοστασιακών ρυθμίσεων, αλλά είναι αρκετά σπάνιοι.
Εάν το τηλέφωνο ή ο υπολογιστής σας έχει πέσει θύμα κάποιου ιού, μία από τις συνιστώμενες λύσεις είναι η πραγματοποίηση επαναφοράς εργοστασιακών ρυθμίσεων. Θα κάνει όμως τη συσκευή σας και πάλι ασφαλή;
Πριν συζητήσουμε αν η επαναφορά εργοστασιακών ρυθμίσεων είναι χρήσιμη σε περίπτωση μόλυνσης από κακόβουλο λογισμικό, καλό είναι να κατανοήσουμε τι συνεπάγεται για την συσκευή με την επαναφορά εργοστασιακών ρυθμίσεων.
Τι είναι η επαναφορά εργοστασιακών ρυθμίσεων;
Η επαναφορά εργοστασιακών ρυθμίσεων είναι μια επιλογή που βρίσκεται σε πολλές σύγχρονες ηλεκτρονικές συσκευές, συμπεριλαμβανομένων των υπολογιστών και των smartphones, η οποία σας επιτρέπει να επαναφέρετε το λειτουργικό σύστημα (OS) και τα προγράμματα οδήγησης της συσκευής στην αρχική τους κατάσταση.
Επίσης, επαναφέρει όλες τις ρυθμίσεις στην προεπιλεγμένη κατάστασή τους και αφαιρεί τυχόν προγράμματα ή αρχεία που δεν συνοδεύουν τη συσκευή. Στην περίπτωση των υπολογιστών, έχετε τη δυνατότητα να διατηρήσετε τα αρχεία. Αλλά αν επαναφέρετε το σύστημά σας για να αφαιρέσετε ιούς, θα πρέπει να διαγράψετε τα πάντα αφού δημιουργήσετε αντίγραφα ασφαλείας όλων των κρίσιμων αρχείων.
Είναι ενδιαφέρον ότι η ονομασία “επαναφορά εργοστασιακών ρυθμίσεων” υποδηλώνει ότι η συσκευή σας θα επανέλθει στην ίδια κατάσταση στην οποία την παραλάβατε όταν την αγοράσατε. Αυτό όμως δεν είναι πάντα τεχνικά αληθές, ιδίως στην περίπτωση των τηλεφώνων και των tablet που έχουν λάβει αναβαθμισμένο λειτουργικό σύστημα.
Για παράδειγμα, ας υποθέσουμε ότι επιχειρείτε να χρησιμοποιήσετε την επιλογή επαναφοράς εργοστασιακών ρυθμίσεων σε ένα τηλέφωνο ή tablet που έχει λάβει αναβαθμισμένο λειτουργικό σύστημα. Σε αυτή την περίπτωση, η συσκευή σας θα επιστρέψει σε μια νέα εγκατάσταση του τρέχοντος λειτουργικού συστήματος στη συσκευή και όχι στο αρχικό λειτουργικό της σύστημα. Αλλά θα λειτουργήσει με τον ίδιο τρόπο για οποιαδήποτε μόλυνση από κακόβουλο λογισμικό, όπως θα λειτουργούσε σε μια πραγματική επαναφορά εργοστασιακών ρυθμίσεων.
Είναι η επαναφορά εργοστασιακών ρυθμίσεων χρήσιμη για την αφαίρεση ιών;
Μπορείτε να απαλλαγείτε από σχεδόν όλους τους ιούς και άλλα κακόβουλα προγράμματα κάνοντας επαναφορά εργοστασιακών ρυθμίσεων. Επιστρέφοντας το λειτουργικό σύστημα στην αρχική του κατάσταση, η επιλογή επαναφοράς εργοστασιακών ρυθμίσεων αφαιρεί άθελά της και τυχόν μολυσμένα προγράμματα ή αρχεία στη συσκευή σας. Είναι η καλύτερη επιλογή που λειτουργεί, εκτός από ορισμένες πολύ σπάνιες περιπτώσεις.
Κάθε χρόνο, οι ιοί γίνονται όλο και πιο εξελιγμένοι και οι χάκερς βρίσκουν νέους τρόπους για να μολύνουν ανυποψίαστες συσκευές. Έτσι, μπορεί να συναντήσετε trojans και rootkits που μπορούν να επιβιώσουν από μια επαναφορά εργοστασιακών ρυθμίσεων, αλλά αυτό είναι σχετικά σπάνιο.
Ένα τέτοιο trojan – το xHelper – εμφανίστηκε το 2019. Στόχευε συσκευές Android και κατάφερε να επιβιώσει από την επαναφορά εργοστασιακών ρυθμίσεων.
Τι γίνεται αν ο ιός επιστρέψει μετά την επαναφορά των εργοστασιακών ρυθμίσεων;
Εάν η συσκευή σας έχει μολυνθεί με κακόβουλο λογισμικό που επανέρχεται ακόμα και μετά από επαναφορά των εργοστασιακών ρυθμίσεων, υπάρχει πιθανότητα να έχετε να κάνετε με ένα από τα ακόλουθα σενάρια:
- Το αντίγραφο ασφαλείας σας έχει μολυνθεί και μόλις προσπαθήσετε να το επαναφέρετε στη συσκευή σας με την πρόσφατη επαναφορά, το κακόβουλο λογισμικό μεταπηδά στη συσκευή σας και την επαναμολύνει.
- Μια άλλη πιθανότητα είναι ότι το κακόβουλο λογισμικό έχει εισβάλει στο διαμέρισμα ανάκτησης της συσκευής σας. Πρόκειται για έναν χώρο στον αποθηκευτικό χώρο της συσκευής σας που διατηρεί μια καθαρή εικόνα συστήματος για την επιλογή επαναφοράς εργοστασιακών ρυθμίσεων. Έτσι, αν το ίδιο το διαμέρισμα ανάκτησης έχει μολυνθεί, η επαναφορά εργοστασιακών ρυθμίσεων δεν θα σας ωφελήσει ιδιαίτερα.
- Rootkits και bootkits θα μπορούσαν επίσης να είναι υπεύθυνα για τη μόλυνση στη συσκευή σας. Δυστυχώς, αυτά είναι διαβόητα περίπλοκα και μπορούν να αποφύγουν την ανίχνευση και την αφαίρεση με επαναφορά εργοστασιακών ρυθμίσεων.
- Ορισμένα κακόβουλα προγράμματα τελευταίας τεχνολογίας μπορούν επίσης μερικές φορές να καταφύγουν στα περιφερειακά του συστήματός σας, όπως προσαρμογείς Wi-Fi και κάμερες web. Πολλά σύγχρονα περιφερειακά διαθέτουν ενσωματωμένο αποθηκευτικό χώρο για την αποθήκευση των ρυθμίσεων του χρήστη και το κακόβουλο λογισμικό μπορεί να τον χρησιμοποιήσει για να κρατήσει ένα αντίγραφο του εαυτού του. Έτσι, ακόμη και αν επαναφέρετε τη συσκευή σας, μπορεί να μεταπηδήσει ξανά από το περιφερειακό στη συσκευή σας.
Ευτυχώς, όλα αυτά είναι σχετικά σπάνια. Αλλά αν έχετε να κάνετε με ένα τέτοιο κακόβουλο λογισμικό, υπάρχουν μερικά πράγματα που μπορείτε να δοκιμάσετε ή, αν δεν είστε πολύ τεχνικά καταρτισμένοι, μπορείτε να απευθυνθείτε σε έναν ειδικό, όπως ένας τεχνικός υπολογιστών.
Ένα από τα πρώτα πράγματα που μπορείτε να δοκιμάσετε, ενώ έχετε να κάνετε με κακόβουλο λογισμικό που συνεχίζει να επιβιώνει από την επαναφορά εργοστασιακών ρυθμίσεων, είναι να σαρώσετε τον δίσκο που περιέχει το αντίγραφο ασφαλείας σας. Μπορείτε να τον συνδέσετε σε ένα άλλο μηχάνημα με καλό λογισμικό προστασίας από ιούς και να τον σαρώσετε. Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε έναν rescue δίσκο για να ελέγξετε διεξοδικά τη συσκευή σας, συμπεριλαμβανομένου του διαμερίσματος ανάκτησης, για να βεβαιωθείτε ότι δεν κρύβεται εκεί τίποτα κακόβουλο.
Αν και τα δύο δεν αποδώσουν, μπορείτε να σβήσετε εντελώς τον SSD ή τον HDD του υπολογιστή σας και να κάνετε μια καθαρή εγκατάσταση αφού σβήσετε όλες τις κατατμήσεις.
Ενώ αυτές οι μέθοδοι είναι χρήσιμες για τους υπολογιστές, είναι καλύτερο να απευθυνθείτε στον κατασκευαστή της συσκευής σας εάν το κακόβουλο λογισμικό βρίσκεται στο κινητό σας και η επαναφορά εργοστασιακών ρυθμίσεων δεν βοηθάει.
Η έλλειψη πρόσβασης root στα κινητά καθιστά δύσκολο να κάνετε οτιδήποτε πέρα από την επαναφορά εργοστασιακών ρυθμίσεων. Ο κατασκευαστής της συσκευής σας πιθανότατα θα είναι σε θέση να σβήσει εντελώς τον αποθηκευτικό χώρο και να εκκινήσει μια νέα εικόνα λειτουργικού συστήματος για να εξαλείψει τη μόλυνση.
Πώς να αποφύγετε ξανά τους ιούς
Όπως λένε, η πρόληψη είναι καλύτερη από τη θεραπεία. Έτσι, αν καταφέρατε να αποτρέψετε τη μόλυνση από κακόβουλο λογισμικό κάνοντας επαναφορά εργοστασιακών ρυθμίσεων, είναι καλή ιδέα να ασφαλίσετε τη συσκευή σας για να αποφύγετε τη μόλυνση από ιούς στο μέλλον. Ένας από τους καλύτερους και ευκολότερους τρόπους για να το πετύχετε αυτό είναι να διατηρείτε το λειτουργικό σύστημα και τις εφαρμογές της συσκευής σας ενημερωμένες με τις τελευταίες ενημερώσεις.
Είναι επίσης καλή ιδέα να εγκαθιστάτε εφαρμογές και προγράμματα μόνο από αξιόπιστες πηγές, κατά προτίμηση από τα επίσημα καταστήματα εφαρμογών. Μην πέσετε στην παγίδα των δωρεάν παιχνιδιών ή των δωρεάν εφαρμογών και μην εγκαταστήσετε κάτι από μη επαληθευμένη πηγή.
Παραμένετε πάντοτε σε επιφυλακή, ωστόσο, επειδή ακόμη και εφαρμογές από επαληθευμένες πηγές είναι γνωστό ότι “φορτώνουν” ιούς “sideload”, προτρέποντας τους χρήστες να κατεβάσουν κακόβουλες ενημερώσεις από εξωτερικές πηγές.
Κατά κανόνα, αποφύγετε να κάνετε κλικ σε άγνωστους συνδέσμους ή να ανοίγετε ύποπτα συνημμένα αρχεία σε μηνύματα συνομιλίας ή ηλεκτρονικά μηνύματα.
Επίλογος
Η επαναφορά εργοστασιακών ρυθμίσεων είναι ένα ισχυρό εργαλείο και μπορεί να είναι χρήσιμη ως τελευταία επιλογή εάν ο υπολογιστής ή το smartphone σας έχει μολυνθεί από κακόβουλο λογισμικό.
Θα πρέπει όμως να χρησιμοποιείται μόνο ως έσχατη λύση, επειδή θα πρέπει να ρυθμίσετε ξανά τα πάντα, κάτι που είναι χρονοβόρο. Εν τέλη, οι βασικοί κανόνες ασφαλείας μπορούν να συμβάλουν σε μεγάλο βαθμό στο να κρατάτε τις συσκευές σας μακρυά από κακόβουλα λογισμικά.
