Ο Ελβετός καλλιτέχνης και φωτογράφος Fabian Oefner έχει μια αποστολή. Να κάνει εντυπωσιακά έργα τέχνης από την καθημερινότητα επιστήμη. Στη παρακάτω γοητευτική ομιλία, (από το TED Talks) παρουσιάζει κάποιες πρόσφατες ψυχεδελικές δημιουργίες, απο φωτογραφίες κρυστάλλων καθώς αλληλεπιδρούν με ηχητικά κύματα. Σε ένα live demo, θα δείτε τι μπορεί συμβαίνει όταν αναμίξετε χρώμα με μαγνητικό υγρό ή όταν βάλετε φωτιά σε ουίσκι.
Μετάφραση από τη Chryssa Rapessi
Επιμέλεια από την Aphrodite Constantinou
Μια εικόνα αξίζει περισσότερο από χίλιες λέξεις, έτσι θα ξεκινήσω την ομιλία μου σταματώντας να μιλάω και δείχνοντάς σας μερικές φωτογραφίες που τράβηξα πρόσφατα. Έτσι, τώρα, η ομιλία μου έχει ήδη 6.000 λέξεις και νομίζω πως πρέπει να σταματήσω εδώ. (Γέλια) Ταυτόχρονα, μάλλον σας χρωστάω μία εξήγηση για τις εικόνες που μόλις είδατε. Αυτό που προσπαθώ να κάνω ως φωτογράφος, ως καλλιτέχνης, είναι να ενώσω τον κόσμο της τέχνης και της επιστήμης. Είτε είναι η εικόνα μίας σαπουνόφουσκας που φωτογράφισα τη στιγμή που έσκαγε, όπως μπορείτε να δείτε σε αυτή την φωτογραφία, είτε είναι ένα σύμπαν από μικροσκοπικές χάντρες από λαδομπογιά, περίεργα υγρά που συμπεριφέρονται με παράξενους τρόπους, ή μπογιά που διαμορφώνεται από φυγόκεντρες δυνάμεις, πάντα προσπαθώ να συνδέσω αυτά τα δύο πεδία. Αυτό που βρίσκω πολύ ενδιαφέρον σε αυτά τα δύο είναι ότι και τα δύο κοιτάνε το ίδιο πράγμα: Είναι μία αντίδραση στο περιβάλλον τους. Και όμως, το κάνουν με έναν πολύ διαφορετικό τρόπο. Αν κοιτάξετε από τη μία πλευρά την επιστήμη, η επιστήμη είναι μια πολύ λογική προσέγγιση του περιβάλλοντός της, ενώ από την άλλη, η τέχνη είναι μία συναισθηματική προσέγγιση του περιβάλλοντός της. Αυτό που προσπαθώ να κάνω είναι να φέρω αυτές τις δύο απόψεις σε μία έτσι ώστε οι εικόνες μου να μιλάνε και στην καρδιά αυτού που τις βλέπει αλλά και στον εγκέφαλό του. Επιτρέψτε μου να κάνω μία επίδειξη βασισμένη σε τρία έργα. Η πρώτη έχει να κάνει με την απεικόνιση του ήχου. Τώρα, όπως ίσως γνωρίζετε, ο ήχος ταξιδεύει σε κύματα, έτσι αν έχετε ένα ηχείο, το ηχείο δεν κάνει τίποτα άλλο από το να πάρει το ηχητικό σήμα, να το μετατρέψει σε μία δόνηση, η οποία μετά μεταφέρεται μέσω του αέρα, συλλαμβάνεται από το αυτί μας και μετατρέπεται πάλι σε ένα ηχητικό σήμα. Τώρα σκεφτόμουν, πώς μπορώ να κάνω αυτούς τους ήχους ορατούς; Έτσι έκανα το παρακάτω σκηνικό. Πήρα ένα ηχείο, τοποθέτησα μία λεπτή μεμβράνη από πλαστικό πάνω σε αυτό το ηχείο και μετά πρόσθεσα μικροσκοπικούς κρυστάλλους πάνω από το ηχείο. Και τώρα, αν παίξω έναν ήχο μέσω αυτού του ηχείου, θα κάνει τους κρυστάλλους να κινούνται πάνω κάτω. Αυτό συμβαίνει πολύ γρήγορα, εν ριπή οφθαλμού, έτσι, μαζί με την LG, καταγράψαμε αυτή την κίνηση με μία κάμερα που μπορεί να καταγράψει πάνω από 3.000 καρέ το δευτερόλεπτο. Επιτρέψτε μου να σας δείξω πώς φαίνεται. (Μουσική: «Teardrop» από τους Massive Attack) (Χειροκρότημα) Σας ευχαριστώ πολύ. Συμφωνώ, φαίνεται εκπληκτικό. Αλλά πρέπει να σας πω μια αστεία ιστορία. Έπαθα έγκαυμα σε εσωτερικό χώρο όταν έκανα φωτογράφιση στο Λος Άντζελες. Στο Λος Άντζελες μπορείς να πάθεις ένα καλό έγκαυμα από τον ήλιο σε οποιαδήποτε από τις παραλίες, αλλά το δικό μου το έπαθα μέσα και αυτό που έγινε, όταν φωτογραφίζεις σε 3.000 καρέ το δευτερόλεπτο, χρειάζεσαι απίστευτο φως, πάρα πολλά φώτα. Έτσι στήσαμε αυτό το ηχείο και βάλαμε την κάμερα να το βλέπει και πολύ φως να στοχεύει στο ηχείο και έστηνα το ηχείο, έβαζα τα μικροσκοπικά κρυσταλλάκια πάνω σε αυτό το ηχείο και το κάναμε ξανά και ξανά και πήγε μεσημέρι για να συνειδητοποιήσω ότι το πρόσωπο μου είχε γίνει κατακόκκινο λόγω του φωτισμού που στόχευε στο ηχείο. Το αστείο είναι ότι το ηχείο ήταν μόνο στη δεξιά πλευρά, έτσι η δεξιά πλευρά του προσώπου μου ήταν κατακόκκινη και έμοιαζα με το Φάντασμα της Όπερας για το υπόλοιπο της εβδομάδας. Ας πάμε σε ένα άλλο έργο που έχει να κάνει με λιγότερο βλαβερές ουσίες. Έχετε ακουστά τον υδροσίδηρο; Αα, μερικοί από σας τον γνωρίζουν. Υπέροχα. Να το προσπεράσω αυτό το κομμάτι; (Γέλια) Ο υδροσίδηρος έχει πολύ περίεργη συμπεριφορά. Είναι ένα υγρό που είναι τελείως μαύρο. Έχει ελαιώδη υφή. Και έχει μέσα του μικροσκοπικά σωματίδια μετάλλου που το κάνουν μαγνητικό. Έτσι αν βάλω αυτό το υγρό σε ένα μαγνητικό πεδίο, θα αλλάξει η εμφάνιση του. Έχω μία ζωντανή παρουσίαση εδώ για να σας το δείξω. Έχω μία κάμερα που κοιτάει σε αυτό το πιάτο και κάτω από αυτό το πιάτο έχω ένα μαγνήτη. Τώρα θα προσθέσω λίγο υδροσίδηρο σε αυτόν το μαγνήτη. Ας το μετακινήσουμε λίγο προς τα δεξιά και ίσως να εστιάσουμε λίγο ακόμη. Υπέροχα. Αυτό που βλέπετε είναι ο υδροσίδηρος που έχει δημιουργήσει ακίδες. Αυτό οφείλεται στην έλξη και την άπωση των μεμονωμένων σωματιδίων εντός του υγρού. Τώρα ήδη φαίνεται αρκετά ενδιαφέρον, αλλά επιτρέψτε μου να του προσθέσω λίγη νερομπογιά. Αυτές είναι απλές νερομπογιές με τις οποίες θα ζωγραφίζατε. Δεν θα ζωγραφίζατε με σύριγγες, αλλά λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο. Τώρα αυτό που έγινε, όταν οι νερομπογιές έτρεξαν στην κατασκευή, οι νερομπογιές δεν ανακατεύθηκαν με τον υδροσίδηρο. Και αυτό έγινε επειδή ο υδροσίδηρος είναι υδρόφοβο. Αυτό σημαίνει ότι δεν ανακατεύεται με το νερό. Και ταυτόχρονα προσπαθεί να κρατήσει τη θέση του πάνω από το μαγνήτη και γι’αυτό το λόγο, δημιουργεί αυτές τις εκπληκτικές δομές από κανάλια και μικροσκοπικές λίμνες από χρωματιστές νερομπογιές. Αυτό ήταν το δεύτερο έργο. Τώρα θα παώ στο τελευταίο έργο, που έχει να κάνει με το εθνικό ποτό της Σκωτίας. (Γέλια) Αυτές οι φωτογραφίες έγιναν χρησιμοποιώντας ουίσκι. Ίσως να αναρωτηθείτε, πώς το έκανε αυτό; Ήπιε μισό μπουκάλι ουίσκι και μετά ζωγράφισε τις παραισθήσεις του από το μεθύσι σε χαρτί; Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι είχα απόλυτη επίγνωση όταν τραβούσα αυτές τις φωτογραφίες. Τώρα, το ουίσκι περιέχει 40 τοις εκατό οινόπνευμα και το οινόπνευμα έχει μερικές πολύ ενδιαφέρουσες ιδιότητες. Ίσως να έχετε βιώσει ορισμένες από αυτές τις ιδιότητες, αλλά μιλάμε για τις φυσικές ιδιότητες, όχι τις άλλες. Έτσι όταν ανοίγω το μπουκάλι, τα μόρια του οινοπνεύματος εξαπλώνονται στον αέρα και αυτό είναι επειδή το οινόπνευμα είναι μια πολύ πτητική ουσία. Ταυτόχρονα, το οινόπνευμα είναι ιδιαίτερα εύφλεκτο. Και με αυτές τις δύο ιδιότητες μπόρεσα να δημιουργήσω τις εικόνες που βλέπετε αυτή τη στιγμή. Επιτρέψτε μου να κάνω εδώ μία επίδειξη. Αυτό που έχουμε εδώ είναι ένα άδειο γυάλινο δοχείο. Δεν έχει τίποτα μέσα. Και θα το γεμίσω με οξυγόνο και ουίσκι. Λίγο ακόμη. Τώρα απλώς περιμένουμε λιγάκι και τα μόρια εξαπλώνονται μέσα στο μπουκάλι. Και τώρα, ας του βάλουμε φωτιά. (Γέλια) Αυτό είναι όλο. Είναι πολύ γρήγορο και δεν είναι και τόσο εντυπωσιακό. Θα μπορούσα να το ξανακάνω για να το δείτε άλλη μια φορά, αλλά μερικοί θα έλεγαν ότι πάει χαμένο το ουίσκι και ότι θα ήταν καλύτερα να το πιω. Ας σας δείξω όμως σε αργή κίνηση σε ένα τελείως σκοτεινό δωμάτιο τι σας έδειξα τώρα μόλις σε αυτή τη ζωντανή επίδειξη. Αυτό που συνέβει ήταν ότι η φλόγα ταξίδεψε μέσα στο γυάλινο δοχείο από το πάνω μέρος στο κάτω, καίγοντας το μείγμα των μορίων του αέρα και του οινοπνεύματος. Έτσι οι εικόνες που είδατε στην αρχή, είναι στην πραγματικότητα μία φλόγα σταματημένη στο χρόνο καθώς ταξιδεύει μέσα στο μπουκάλι, και πρέπει να φανταστείτε πως γύρισε κατά 180 μοίρες. Έτσι δημιουργήθηκαν αυτές οι εικόνες. (Χειροκρότημα) Σας ευχαριστώ. Λοιπόν, σας έδειξα τρία έργα, και ίσως να αναρωτηθείτε, πού αποσκοπούν; Ποια είναι η ιδέα που το υποκίνησε; Απλώς χαλάσαμε ουίσκι; Είναι απλώς μερικά περίεργα υλικά; Αυτά τα τρία έργα, βασίζονται σε πολύ απλά επιστημονικά φαινόμενα, όπως το μαγνητισμό, τα ηχητικά κύματα, ή εδώ πέρα, τις φυσικές ιδιότητες μίας ουσίας και αυτό που προσπαθώ να κάνω είναι να χρησιμοποιήσω αυτά τα φαινόμενα και να τα παρουσιάσω με έναν ποιητικό τρόπο που δεν έχουμε ξαναδεί και έτσι να προσκαλέσω τον θεατή να σταματήσει για μία στιγμή και να σκεφτεί όλη την ομορφιά που μας περιβάλλει συνεχώς. Σας ευχαριστώ πολύ. (Χειροκρότημα)
