Σύμφωνα με έρευνα της Kaspersky Lab και της B2B International, σε ποσοστό 21% οι χρήστες καλύπτουν τις webcam τους, καθώς φοβούνται το ενδεχόμενο να τους παρακολουθούν online κατάσκοποι μέσω του υπολογιστή τους. Σε ορισμένες χώρες, το ποσοστό αυτό είναι ακόμη υψηλότερο. Για παράδειγμα, το 40% των ερωτηθέντων στην Κίνα εφαρμόζει αυτήν την τακτική, προκειμένου να νιώθει μεγαλύτερη ασφάλεια. Οι ανησυχίες αυτές δεν είναι αβάσιμες, καθώς οι webcams μπορούν να αποτελέσουν αποτελεσματικά εργαλεία για τους ψηφιακούς εγκληματίες.
Η έρευνα διαπίστωσε ότι σχεδόν το ένα τέταρτο των χρηστών (24%) στην Ευρώπη αγνοεί εντελώς τον κίνδυνο παρακολούθησης μέσω webcam. Σε ποσοστό μόλις 42%, οι ερωτηθέντες έχουν πλήρη επίγνωση αυτής της απειλής και παραδέχονται ότι η πιθανότητα να παρακολουθούνται τους κάνει να αισθάνονται άβολα. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι οι hackers δεν στοχοποιούν αποκλειστικά δημόσια πρόσωπα – ο καθένας θα μπορούσε να τους ενδιαφέρει.
Οι ψηφιακοί εγκληματίες μπορούν να παραβιάσουν μία webcam για διάφορους λόγους. Πρώτον, μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν για να αποσπάσουν εταιρικά μυστικά ή για να αποκτήσουν πρόσβαση σε χρηματοοικονομικές υπηρεσίες. Μερικές φορές, απρόσεκτοι χρήστες κάνουν το έργο των ψηφιακών εγκληματιών ακόμα πιο εύκολο. Για παράδειγμα, ένας στους δέκα ερωτηθέντες παραδέχτηκε ότι έχει γράψει σε χαρτί τα στοιχεία σύνδεσής του και τα έχει αφήσει ακριβώς δίπλα στον υπολογιστή. Μια σύγχρονη webcam μπορεί εύκολα να απαθανατίσει τέτοιες πληροφορίες.
Δεύτερον, οι απατεώνες μπορούν να τραβήξουν φωτογραφίες που εκθέτουν ένα ανυποψίαστο θύμα και να τις χρησιμοποιήσουν είτε για εκβιασμό, είτε απλά για διασκέδαση – και φυσικά για να διασύρουν το θύμα. Για παράδειγμα, τον Μάιο του 2014, η Europol αποκάλυψε τη λειτουργία ενός δικτύου προγραμματιστών, διανομέων και χρηστών κακόβουλων προγραμμάτων, τα οποία είχαν αναπτυχθεί για να εκτελούν – μεταξύ άλλων – κατασκοπευτικές λειτουργίες μέσω webcam. Το έναυσμα για την έρευνα έδωσε η σύλληψη ενός Ολλανδού χάκερ που είχε «μολύνει» τους υπολογιστές 2.000 γυναίκων, με την ελπίδα να τις απαθανατίσει σε προσωπικές τους στιγμές.
Με αυτά τα δεδομένα, δεν αποτελεί έκπληξη ότι 1 στους 5 χρήστες επιλέγει να καλύψει τη webcam του. Ωστόσο, το πρόβλημα δεν αφορά μόνο τους υπολογιστές. Σύμφωνα με την έρευνα, ένα σημαντικό ποσοστό χρηστών (5%) στην Ευρώπη καλύπτει και τις κάμερες των φορητών συσκευών. Η έρευνα, ωστόσο, δεν διευκρινίζει αν οι ερωτηθέντες καλύπτουν και τις δύο κάμερες ή μόνο αυτή που βρίσκεται στο μπροστινό μέρος της συσκευής.
Όμως, η κάλυψη της κάμερας δεν αποτελεί την πιο αποτελεσματική μέθοδο προστασίας. Θα εμποδίσει προσωρινά την οπτική παρακολούθηση, αλλά δεν έχει τη δυνατότητα να εξουδετερώσει το ενσωματωμένο μικρόφωνο μιας webcam, ούτε να αποτρέψει την υποκλοπή φωτογραφιών όταν οι χρήστες τις ανοίγουν οι ίδιοι. Υπάρχουν πολλές λύσεις ασφάλειας που παρέχουν προστασία από κακόβουλο λογισμικό που μπορεί να «κατασκοπεύει» μέσω webcam. Ωστόσο, οι περισσότερες δεν λειτουργούν, αν το πρόγραμμα δεν είναι εξ ορισμού κακόβουλο ή αν ο χάκερ χρησιμοποιεί νόμιμο λογισμικό για αυτό το σκοπό.
Για να διασφαλίσει ότι οι χρήστες γνωρίζουν πάντα ποιες εφαρμογές και διαδικασίες έχουν πρόσβαση στη webcam και να μπορούν, συνεπώς, να προστατεύουν την ιδιωτική τους ζωή, η Kaspersky Lab έχει αναπτύξει την ειδική λειτουργία Webcam Protection[1], η οποία διατίθεται στη λύση Kaspersky Internet Security – Multi-Device. Η λύση αυτή παρακολουθεί συνεχώς την πρόσβαση σε ενσωματωμένες ή συνδεδεμένες webcams και ενημερώνει τους χρήστες σχετικά με οποιεσδήποτε απόπειρες πρόσβασης. Επιπλέον, οι χρήστες μπορούν να επιλέξουν αν θα επιτρέψουν τη μετάδοση βίντεο ή όχι. Τέλος, η λύση προσφέρει επίσης τη δυνατότητα προεπιλογής της παρεμπόδισης πρόσβασης στη webcam.
[1]Προς το παρόν διατίθεται μόνο για λειτουργικά συστήματα Windows
