Όλοι ξέρουμε ότι υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες και όλοι έχουμε ακούσει στερεότυπα όπως: «οι γυναίκες δεν οδηγούν καλά» και «οι άνδρες δεν μιλούν για τα συναισθήματα τους». Τι ισχύει όμως στον ψηφιακό κόσμο; Παίζει ρόλο το φύλο στην ασφαλή περιήγηση στο Διαδίκτυο; Μήπως οι online εγκληματίες έχουν ήδη προσαρμόσει τις τακτικές τους με βάση τις προτιμήσεις κάθε φύλου; Έρευνες διεθνών οργανισμών, εξειδικευμένων επιστημόνων, αλλά και της Kaspersky Lab, αναδεικνύουν τους κινδύνους ασφάλειας που αντιμετωπίζουν άντρες και γυναίκες στο Διαδίκτυο [1].
Σύμφωνα με τη βάση δεδομένων των Ηνωμένων Εθνών και τη Eurostat [2], δεν υπάρχουν σημαντικές διαφορές ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες ως προς τη χρήση του Διαδικτύου. Το 2003, το 19% των ανδρών στην Ελλάδα χρησιμοποιούσε το Internet, με το αντίστοιχο ποσοστό για τις γυναίκες να ανέρχεται σε 13%. Κατ’ αναλογία, η κατάσταση δεν άλλαξε ιδιαίτερα με την πάροδο του χρόνου, με το 64% των Ελλήνων και το 56% των Ελληνίδων να «σερφάρουν» online το 2013.
Διαφορές, όμως, υπάρχουν στον τρόπο που τα δύο φύλα χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο. Οι διαφορές αυτές είναι ιδιαίτερα εμφανείς όταν μιλάμε για ηλεκτρονικά παιχνίδια, βίντεο και μουσική, τομείς όπου οι άνδρες είναι πιο δραστήριοι σε σχέση με τις γυναίκες. Από την άλλη, οι γυναίκες που χρησιμοποιούν ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης είναι περισσότερες σε σχέση με τους άνδρες [3].
«Έρευνες στο χώρο της κυβερνοψυχολογίας δείχνουν διαφορές μεταξύ των φύλων στη χρήση του Διαδικτύου, αλλά και στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται τους κινδύνους στο Διαδίκτυο. Οι γυναίκες χρησιμοποιούν περισσότερο μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Facebook και το Twitter, για κοινωνική αλληλεπίδραση, ενώ οι άντρες εστιάζονται περισσότερο σε διαδικτυακά παιχνίδια, ηλεκτρονικές αγορές, αναζήτηση πληροφοριών και κοινωνικής υποστήριξης. Αν και κάθε διαδικτυακό περιβάλλον παρουσιάζει τους δικούς του κινδύνους, οι άντρες φαίνεται να είναι πιο ευάλωτοι διαδικτυακά γιατί φαίνεται να παίρνουν – όπως και στον πραγματικό κόσμο – περισσότερα ρίσκα από τις γυναίκες, υποβαθμίζοντας την πιθανότητα να «πέσουν» θύματα, καθώς και τη σοβαρότητα των συνεπειών», εξηγεί η Κυριακή Γ. Γιώτα, MSc., Υποψήφια Διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Συνολικά, μπορούμε να πούμε ότι και τα δύο φύλα είναι ενεργά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οι άνθρωποι είναι κοινωνικά όντα και επιδιώκουν την επαφή με τους άλλους, τόσο στην πραγματική ζωή όσο και online. Ωστόσο, οι γυναίκες είναι πιο ενεργές σε αυτούς τους ιστότοπους. Γι’ αυτές, η επικοινωνία με τους άλλους είναι πιο σημαντική από τις ευκαιρίες για άμεσο ανταγωνισμό. Τα sites κοινωνικής δικτύωσης ικανοποιούν τέλεια αυτή τους την ανάγκη [3].
Πρόσφατη έρευνα της Kaspersky Lab σε χρήστες απ’ όλη την Ευρώπη [4], επιβεβαιώνει ότι υπάρχουν διαφορές μεταξύ των δύο φύλων σε ό,τι αφορά στις συνέπειες της «μόλυνσης» από κακόβουλο λογισμικό. Σε ποσοστό 17%, οι άνδρες παραδέχτηκαν ότι έχουν υποστεί οικονομικές απώλειες που οφείλονται σε malware, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τις γυναίκες φτάνει στο 14%.
Επιπλέον, το 16% των ανδρών δήλωσε ότι εγκαταστάθηκε ανεπιθύμητο λογισμικό στον υπολογιστή του, όταν «κατέβαζε» αρχεία μουσικής, λογισμικού, βίντεο κ.ά. Παρόμοιες καταστάσεις έχει αντιμετωπίσει το 11% των γυναικών. Ταυτόχρονα, το 19% των ανδρών πιστεύει ότι η online κλοπή χρημάτων είναι ένα σπάνιο φαινόμενο και ότι είναι μάλλον απίθανο να το αντιμετωπίσει. Αντιθέτως, μόλις το 13% των γυναικών συμφώνησε με αυτόν τον ισχυρισμό.
«Τόσο οι άνδρες, όσο και οι γυναίκες, πρέπει να καταλαβαίνουν τι κάνουν στο Διαδίκτυο και τι πρέπει να προσέχουν για την ψηφιακή ασφάλεια τους», δήλωσε ο Dragan Martinovic, Managing Director για την περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης στην Kaspersky Lab. «Εφόσον οι γυναίκες χρησιμοποιούν τα social media περισσότερο, θα πρέπει, για παράδειγμα, να δώσουν μεγαλύτερη προσοχή στις επιθέσεις phishing με στόχο τους χρήστες του Facebook. Οι άνδρες που επισκέπτονται συχνά sites με παιχνίδια, μουσική ή βίντεο θα πρέπει να γνωρίζουν τους κινδύνους των drive-by downloads», συμπλήρωσε.
Σύμφωνα με αναλύσεις της Kaspersky Lab, πέρυσι, 7 από τα 20 πιο διαδεδομένα «παράσιτα» του Διαδικτύου απείλησαν τους χρήστες μέσα από επιθέσεις με drive-by-download [5]. Τα drive-by-downloads αποτελούν σήμερα τη μεγαλύτερη απειλή για τους χρήστες, καθώς οι συσκευές τους μπορούν να «μολυνθούν» απλά και μόνο με την επίσκεψη σε μια παραβιασμένη ιστοσελίδα.
Σχετικά με το phishing σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η ανάλυση της Kaspersky Lab [6] δείχνει ότι, κατά το πρώτο τρίμηνο του 2014, σχεδόν κάθε 11η απόπειρα phishing που εντόπισε η εταιρεία είχε ως στόχο την υποκλοπή των στοιχείων σύνδεσης σε λογαριασμούς στο Facebook.
Περισσότερες πληροφορίες και τρόποι για την προστασία των προσωπικών στοιχείων των χρηστών περιλαμβάνονται στην έρευνα “Social Network Frauds” της Kaspersky Lab, η οποία είναι διαθέσιμη στο Securelist.com.
[1] www.kaspersky.com/cyberpsychology
[3] http://online.liebertpub.com/doi/abs/10.1089/cyber.2012.0033 / Richard Joiner, Jeff Gavin, Mark Brosnan, John Cromby, Helen Gregory, Jane Guiller, Pam Maras, and Amy Moon. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking. July 2012, 15(7): 370-372. doi:10.1089/cyber.2012.0033
[4] Η έρευνα πραγματοποιήθηκε to 2014 από τη B2B International για λογαριασμό της Kaspersky Lab. Συνολικά, συμμετείχαν 11.135 χρήστες από 23 χώρες, 2.821 από τους οποίους βρίσκονταν στην Ευρώπη.
[6] http://www.kaspersky.com/about/news/virus/2014/Facebook-users-most-likely-targets-of-account-theft
