Ο κορυφαίος επιστημονικός εκδότης Springer Nature ανέφερε ότι απέσυρε μια μελέτη που παρουσίαζε παραπλανητικά συμπεράσματα για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής μετά από έρευνα που προκλήθηκε από δημοσιεύσεις του Agence France-Presse (AFP).
Το Γαλλικό Πρακτορείο ανέφερε τον Σεπτέμβριο του 2022 τις ανησυχίες του σχετικά με τη μελέτη τεσσάρων Ιταλών επιστημόνων που δημοσιεύτηκε νωρίτερα εκείνο το έτος στο European Physical Journal Plus, αλλά και από την Springer Nature.
Η εργασία, με τίτλο “Μια κριτική αξιολόγηση των τάσεων ακραίων γεγονότων σε περιόδους υπερθέρμανσης του πλανήτη” ή “A critical assessment of extreme events trends in times of global warming”, υποτίθεται ότι εξετάζει δεδομένα σχετικά με πιθανές αλλαγές στη συχνότητα ή την ένταση των βροχοπτώσεων, κυκλώνων, ανεμοστρόβιλων, ξηρασιών και άλλων ακραίων καιρικών φαινομένων.
Αρκετοί επιστήμονες του κλίματος με τους οποίους επικοινώνησε το Γαλλικό Πρακτορείο ανέφεραν ότι η μελέτη χειραγωγούσε τα δεδομένα, διάλεγαν γεγονότα και αγνοούσαν άλλα που έρχονταν σε αντίθεση με τους ισχυρισμούς τους. Έτσι ο εκδότης ξεκίνησε μια εσωτερική αναθεώρηση της μελέτης.
“Οι συντάκτες και οι εκδότες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι δεν είχαν πλέον εμπιστοσύνη στα αποτελέσματα και τα συμπεράσματα του άρθρου”, δήλωσε η Springer Nature στο Γαλλικό Πρακτορείο σε ένα email αργά την Τετάρτη.
Οι συντάκτες του περιοδικού δημοσίευσαν ένα διαδικτυακό σημείωμα δηλώνοντας ότι η εργασία ανακλήθηκε λόγω ανησυχιών για “την επιλογή των δεδομένων, την ανάλυση και τα συμπεράσματα που προέκυψαν”.
Αξιολόγηση από ομοτίμους
Ανέφεραν δε ότι το έγγραφο είχε αναθεωρηθεί πρόσφατα από ειδικούς και οι συγγραφείς κλήθηκαν να υποβάλουν κάποια προσθήκη σαν απάντηση στις επικρίσεις.
Ωστόσο, μια ανασκόπηση βρήκε ότι αυτό “δεν είναι κατάλληλο για δημοσίευση και ότι τα συμπεράσματα του άρθρου δεν υποστηρίζονταν από τα διαθέσιμα στοιχεία ή τα δεδομένα που παρείχαν οι συγγραφείς”.
Η Springer Nature ανέφερε στο email της ότι η έρευνα διεξήχθη από την Ομάδα Ακεραιότητας Έρευνας (Research Integrity Group) σύμφωνα με τις οδηγίες της Επιτροπής Δεοντολογίας της Δημοσίευσης (COPE από το Committee on Publication Ethics).
Οι συγγραφείς της εργασίας είναι κατά σειρά οι Gianluca Alimonti, φυσικός σε ινστιτούτο πυρηνικής φυσικής, ο Luigi Mariani, ένας αγροτικός μετεωρολόγος, και οι φυσικοί Franco Prodi και Renato Angelo Ricci.
Οι δύο τελευταίοι είναι υπογράφοντες στην Παγκόσμια Διακήρυξη για το Κλίμα, ένα κείμενο που επαναλάμβανε διάφορους απορριπτέους ισχυρισμούς σχετικά με την κλιματική αλλαγή, σύμφωνα με άρθρο του Γαλλικού Πρακτορείου.
Η μελέτη τους “δεν δημοσιεύτηκε σε περιοδικό για το κλίμα”, δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο εκείνη την εποχή ο Stefan Rahmstorf, Επικεφαλής των Συστημάτων Γης στο Ινστιτούτο του Potsdam για την Έρευνα Κλιματικών Επιπτώσεων.
“Είναι μια κοινή οδός που ακολουθούν οι “σκεπτικιστές για το κλίμα” προκειμένου να αποφευχθεί η αξιολόγηση από πραγματικούς ειδικούς στον τομέα”.
Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι η παραπληροφόρηση για το κλίμα ανθίζει στο διαδίκτυο καθώς οι κυβερνήσεις πιέζουν μεταρρυθμίσεις για να περιορίσουν τη χρήση των ορυκτών καυσίμων που προκαλούν εκπομπές άνθρακα που θερμαίνουν τον πλανήτη.
Μια περαιτέρω έρευνα που δημοσιεύθηκε από το AFP τον Απρίλιο του 2023 έδειξε ότι οι σκεπτικιστές που αντιτίθενται στην επιστημονική συναίνεση για την κλιματική αλλαγή που προκαλείται από τον άνθρωπο έχουν δημοσιεύσει πολλές άλλες παραπλανητικές μελέτες σε περιοδικά.
Οι ειδικοί αναφέρουν τις εκτεταμένες ανησυχίες τους για τα πρότυπα αξιολόγησης από ομοτίμους στον επικερδή ακαδημαϊκό εκδοτικό κλάδο.
Το Retraction Watch, ένα ιστολόγιο που παρακολουθεί τις αποσύρσεις των ακαδημαϊκών εργασιών, μέτρησε 5.000 τέτοιες περιπτώσεις το 2022 — περίπου το ένα δέκατο τοις εκατό του συνολικού αριθμού μελετών που δημοσιεύθηκαν, δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο συνιδρυτής του Ivan Oransky.
Περισσότερες πληροφορίες: Gianluca Alimonti et al, RETRACTED ARTICLE: A critical assessment of extreme events trends in times of global warming, The European Physical Journal Plus (2022).
DOI: 10.1140/epjp/s13360-021-02243-9
