Ένα νέο ελπιδοφόρο εμβόλιο ετοιμάζεται από Σχολή Μοριακής Μηχανικής Pritzker του Πανεπιστημίου του Σικάγο όπου θα λειτουργεί αντίστροφα και έχει σαν σκοπό την θεραπεία των αυτοάνοσων νοσημάτων.
Μία ανακοίνωση από τη Σχολή Μοριακής Μηχανικής Pritzker του Πανεπιστημίου του Σικάγο, αναφέρει ότι δοκιμάζεται ένας νέος τύπος εμβολίου με πολλές ελπίδες αφού «έχει δείξει στο εργαστηριακό περιβάλλον ότι μπορεί να αναστρέψει πλήρως αυτοάνοσες ασθένειες όπως την σκλήρυνση κατά πλάκας και τον διαβήτης τύπου 1, και όλα αυτά χωρίς να σταματήσει το υπόλοιπο ανοσοποιητικό σύστημα».
Ένα τυπικό εμβόλιο διδάσκει στο ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα να αναγνωρίζει έναν ιό ή ένα βακτήριο ως εχθρό και να του επιτεθεί. Το νέο «αντίστροφο εμβόλιο» κάνει ακριβώς το αντίθετο: αφαιρεί από το ανοσοποιητικό σύστημα τη μνήμη ότι ένα συγκεκριμένο μόριο είναι εχθρός.
Ενώ μια τέτοια διαγραφή της ανοσολογικής μνήμης θα ήταν ανεπιθύμητη για μολυσματικές ασθένειες, μπορεί να σταματήσει αυτοάνοσες αντιδράσεις όπως αυτές που εμφανίζονται στη σκλήρυνση κατά πλάκας, στον διαβήτη τύπου Ι ή στη ρευματοειδή αρθρίτιδα, όπου το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στους υγιείς ιστούς ενός ατόμου.
Το αντίστροφο εμβόλιο, που περιγράφεται στο Nature Biomedical Engineering, εκμεταλλεύεται τον τρόπο με τον οποίο το ήπαρ μαρκάρει φυσικά μόρια από διασπασμένα κύτταρα με σημαίες «μην επιτίθεσαι» για να αποτρέψει τις αυτοάνοσες αντιδράσεις σε κύτταρα που πεθαίνουν από φυσικές διεργασίες.
Οι ερευνητές της Σχολής Μοριακής Μηχανικής του Pritzker συνέδεσαν ένα αντιγόνο, δηλαδή ένα μόριο που δέχεται επίθεση από το ανοσοποιητικό σύστημα, με ένα μόριο που μοιάζει με ένα θραύσμα ενός ηλικιωμένου κυττάρου που το ήπαρ θα αναγνώριζε ως φίλο και όχι ως εχθρό. Η ομάδα έδειξε πώς το εμβόλιο θα μπορούσε να σταματήσει με επιτυχία την αυτοάνοση αντίδραση που σχετίζεται με μια ασθένεια που μοιάζει με σκλήρυνση κατά πλάκας.
Ο Jeffrey Hubbell [επικεφαλής συγγραφέας της νέας εργασίας] και οι συνάδελφοί του γνώριζαν ότι το σώμα διαθέτει έναν μηχανισμό για να διασφαλίζει ότι οι ανοσολογικές αντιδράσεις δεν λαμβάνουν χώρα ως απόκριση σε κάθε κατεστραμμένο κύτταρο του σώματος, ένα φαινόμενο γνωστό ως περιφερειακή ανοσολογική ανοχή, το οποίο μεταφέρεται έξω στο συκώτι.
Ανακάλυψαν τα τελευταία χρόνια ότι η επισήμανση μορίων με ένα σάκχαρο γνωστό ως Ν-ακετυλογαλακτοζαμίνη (pGal) θα μπορούσε να μιμηθεί αυτή τη διαδικασία, στέλνοντας τα μόρια στο ήπαρ όπου αναπτύσσεται η ανοχή σε αυτά. «Η ιδέα είναι ότι μπορούμε να συνδέσουμε οποιοδήποτε μόριο θέλουμε στο pGal και αυτό θα διδάξει στο ανοσοποιητικό σύστημα να το ανέχεται», εξήγησε ο Hubbell. «Αντί να αυξήσουμε την ανοσία όπως με ένα εμβόλιο, μπορούμε να το μειώσουμε με πολύ συγκεκριμένο τρόπο με ένα αντίστροφο εμβόλιο».
Στη νέα μελέτη, οι ερευνητές εστίασαν σε μια ασθένεια που μοιάζει με σκλήρυνση κατά πλάκας στην οποία το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στη μυελίνη, οδηγώντας σε αδυναμία και μούδιασμα, απώλεια όρασης και, τελικά, προβλήματα κινητικότητας και παράλυση. Η ομάδα συνέδεσε τις πρωτεΐνες μυελίνης με το pGal και εξέτασε την επίδραση του νέου αντίστροφου εμβολίου. Το ανοσοποιητικό σύστημα, διαπίστωσαν, σταμάτησε να επιτίθεται στη μυελίνη, επιτρέποντας στα νεύρα να λειτουργήσουν ξανά σωστά και αναστρέφοντας τα συμπτώματα της νόσου στα ζώα. Σε μια σειρά άλλων πειραμάτων, οι επιστήμονες έδειξαν ότι η ίδια προσέγγιση λειτούργησε για να ελαχιστοποιήσει άλλες ανοσολογικές αντιδράσεις.
Έχουν ήδη πραγματοποιηθεί σε άτομα με κοιλιοκάκη, μια αυτοάνοση νόσο που σχετίζεται με την κατανάλωση σίτου, κριθαριού και σίκαλης οι αρχικές δοκιμές μιας θεραπείας με τροποποιημένη γλυκοζυλίωση, ένα αντιγόνο που βασίζεται σε αυτήν την προκλινική εργασία, και βρίσκονται σε εξέλιξη δοκιμές για την στη σκλήρυνση κατά πλάκας.
Αυτές οι δοκιμές διεξάγονται από τη φαρμακευτική εταιρεία Anokion SA, η οποία βοήθησε στη χρηματοδότηση της νέας εργασίας. Ο Hubbell πάντως αναφέρει ότι “δεν υπάρχουν ακόμη κλινικά εγκεκριμένα αντίστροφα εμβόλια, αλλά είμαστε απίστευτα ενθουσιασμένοι για την προώθηση αυτής της τεχνολογίας”.
