Τα τροφοδοτικά αποτελούν βασικό εξάρτημα για υπολογιστές, καθώς παρέχουν την απαραίτητη ισχύ για να διατηρούν την ομαλή λειτουργία όλων των εξαρτημάτων. Τι θα συμβεί όμως όταν θα έχει πρόβλημα;
Τα τροφοδοτικά όπως όλα τα ηλεκτρονικά εξαρτήματα, μπορεί να χαλάσουν, με αποτέλεσμα μια σειρά προβλημάτων για τις συσκευές που συνδέονται.
Η κατανόηση των συμπτωμάτων μιας βλάβης του τροφοδοτικού μπορεί να σας βοηθήσει να λύσετε το πρόβλημα έγκαιρα, να το αποτρέψετε από το να προκαλέσει περαιτέρω ζημιά στον εξοπλισμό σας και να αποφύγετε να προβείτε σε άστοχες αντικαταστάσεις.
Είναι απαραίτητο να γνωρίζετε τα συμπτώματα μίας κακής τροφοδοσίας. Ας ρίξουμε μια ματιά σε μερικά από τα πιο κοινά σημάδια όταν ένα τροφοδοτικό δεν λειτουργεί σωστά, καθώς και τι μπορείτε να κάνετε για την λύση του προβλήματος.
Γενικά περί PSU
Λάβετε υπόψη σας μερικά στοιχειώδη σημεία σχετικά με το PSU (Power Supply Unit). Το τροφοδοτικό δέχεται το ρεύμα του σπιτιού σας και το μετατρέπει από εναλλασσόμενο σε συνεχές, το υποβιβάζει από 230 Volts σε διάφορα Volts όπως 3.3V, 5V, 12V και τροφοδοτεί:
- Την μητρική πλακέτα με την CPU,
- Τους ανεμιστήρες
- Την GPU (αν απαιτείται) και γενικά τις PCI-e θύρες
- Τα μοτέρ των σκληρών δίσκων και του dvd player
- Τον φωτισμό
Eίναι υπεύθυνο για την τροφοδοσία και φόρτιση της CMOS Battery, του κυκλώματος εκκίνησης της μητρικής, της CMOS RAM, και του BIOS ROM. Όταν εκκινεί, όσο καλή σταθεροποίηση και να έχει για κάποια χιλιοστά του δευτερολέπτου (κάτω από 500ms) δημιουργεί υπέρταση που όμως όσο είναι εντός των κατασκευαστικών ορίων δεν υπάρχει πρόβλημα.
Διαθέτει προστασίες υπέρτασης και υπότασης του ΔΕΔΔΗΕ (OVP= Over Voltage Protection), προστασία από υπέρταση στις εξόδους του (OCP= Over Current Protection), προστασία υπερβολικής ισχύος κατανάλωσης (OPP= Over Power Protection), προστασία υπερθέρμανσης (OTP= Over Temperature Protection), προστασία βραχυκυκλώματος (SCP= Short Circuit Protection). Παρόλα αυτά όπως κάθε ηλεκτρονική συσκευή, χαλάει.
Ένα ελαττωματικό PSU μπορεί να προκαλέσει βλάβη στη μητρική πλακέτα ή στα εξαρτήματα που είναι εγκατεστημένα σε μια μητρική πλακέτα. Επομένως, είναι σημαντικό να το αντικαταστήσετε αμέσως.
Αν δεν δουλεύει σωστά καλύτερα να το αντικαταστήσετε με ένα καινούργιο και να μην επιχειρήσετε να το επισκευάσετε. Η αξίας αντικατάστασης είναι πολύ πιο μικρή από την ζημιά που μπορεί να προκαλέσει.
Όμως εξίσου σημαντικό είναι να αναγνωρίσετε τα σημάδια που μπορεί να υποδεικνύουν ότι έχει πρόβλημα στην τροφοδοσία. Σημάδια όπως τα παρακάτω.
Σημείωση: Υποθέτουμε ότι ο ρευματοδότης σας (πρίζα) έχει σωστό ρεύμα, τα εξωτερικά καλώδια σύνδεσης και ο ρευματολήπτης είναι όλα εντάξει. Και ο γενικός διακόπτης του pc είναι στο ON!.
Ο υπολογιστής δεν εκκινεί
Αυτό είναι το πιο κοινό σημάδι ενός ελαττωματικού PSU. Εάν το PSU που είναι εγκατεστημένο στον υπολογιστή σας έχει πρόβλημα, ο υπολογιστής σας δεν θα εκκινήσει.
Αυτό συμβαίνει επειδή το ελαττωματικό PSU δεν είναι σε θέση να παρέχει την απαιτούμενη τάση στη μητρική πλακέτα. Ωστόσο, υπάρχουν και άλλες αιτίες αυτού του προβλήματος.
Ο υπολογιστής τερματίζεται τυχαία και επανεκκινεί
Ένα ελαττωματικό PSU μπορεί επίσης να προκαλέσει επανειλημμένη ενεργοποίηση και απενεργοποίηση ενός υπολογιστή. Εάν αντιμετωπίσετε ένα τέτοιο πρόβλημα στον υπολογιστή σας, η μονάδα τροφοδοσίας μπορεί να είναι ελαττωματική.
Ωστόσο, και μια ελαττωματική μνήμη RAM μπορεί επίσης να προκαλέσει το ίδιο πρόβλημα.
Η σκόνη επίσης μπορεί να φέρει τα ίδια συμπτώματα. Λόγω κακού αερισμού το PSU υπερθερμαίνεται και μειώνει την απόδοσή του ή απλά σταματάει λόγω της προστασίας που έχει στην υπερθέρμανση. Σε αυτή την περίπτωση καθαρίστε το μηχάνημά σας από την σκόνη.
Ο υπολογιστής τερματίζεται όταν εκτελεί βαριές εργασίες
Όταν εκτελείτε βαριές εργασίες, το αντίστοιχο υλικό όπως η GPU αντλεί περισσότερη ισχύ. Εάν το τροφοδοτικό σας είναι ελαττωματικό, ο υπολογιστής σας συνήθως απενεργοποιείται κατά την εκτέλεση βαριών εργασιών, όπως η αναπαραγωγή βιντεοπαιχνιδιών με βαριά γραφικά, η επεξεργασία βίντεο κλπ.
Υπάρχει πάντα η πιθανότητα το τροφοδοτικό να μην πληροί τις συνολικές απαιτήσεις ισχύος του συστήματος, καθώς όταν το αγοράσατε ήταν μια χαρά αλλά με την πάροδο του χρόνου έχετε προσθέσει πολλές ηλεκτροβόρες συσκευές και το έχετε φτάσει στα όριά του.
Η θήκη του υπολογιστή προκαλεί ηλεκτροπληξία
Εάν ενώ αγγίζετε τη θήκη του υπολογιστή σας, νιώσετε ηλεκτροπληξία, η μονάδα τροφοδοσίας μπορεί να είναι ελαττωματική. Ταυτόχρονα ελέγξτε και τον ρελέ διαρροής της οικίας σας.
Ο ανεμιστήρας PSU δεν περιστρέφεται
Οι ανεμιστήρες των περισσότερων μονάδων τροφοδοσίας είναι προγραμματισμένοι να περιστρέφονται μόνο εάν το PSU ξεκινήσει να θερμαίνεται. Η θερμότητα μπορεί να προκαλέσει φυσική βλάβη σε ένα PSU.
Επομένως, όταν η θερμοκρασία ενός PSU υπερβεί την προγραμματισμένη, οι ανεμιστήρες αρχίζουν να περιστρέφονται. Όμως οι ανεμιστήρες ενός PSU περιστρέφονται κατά την εκκίνηση του υπολογιστή και μετά σταματούν αυτόματα. Μετά από αυτό, περιστρέφονται μόνο όταν το PSU αρχίσει να θερμαίνεται.
Εάν ο ανεμιστήρας PSU σας δεν περιστρέφεται κατά την εκκίνηση του υπολογιστή, το πρόβλημα μπορεί να είναι είτε στον ανεμιστήρα PSU, είτε στο ίδιο το PSU.
Νεκρή μητρική πλακέτα
Εάν δεν ανάβει καμία ένδειξη LED στη μητρική σας πλακέτα, ακόμα κι αν υπάρχει πρόβλημα με ένα στοιχείο υλικού, όπως RAM, CPU, κ.λπ., το πρόβλημα μπορεί να οφείλεται στο PSU σας.
Καπνός ή μυρωδιά καψίματος
Όπως εξηγήθηκε προηγουμένως, το έργο ενός PSU είναι να παρέχει την τάση DC στη μητρική πλακέτα. Ένα ελαττωματικό PSU δεν μπορεί να κάνει αυτή τη δουλειά σωστά.
Επομένως, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα η μητρική πλακέτα του υπολογιστή σας να λάβει τη λανθασμένη τάση DC. Η υψηλή τάση DC μπορεί να κάψει τα επιμέρους εξαρτήματα της μητρικής πλακέτας.
Εάν αισθανθείτε μια μυρωδιά καμένου, απενεργοποιήστε αμέσως τον υπολογιστή σας και αναζητήστε τη φυσική ζημιά. Ήρθε η ώρα να επισκευάσετε τον υπολογιστή σας.
Πόσα χρόνια ζει ένα PSU;
Δεν υπάρχει σταθερός χρόνος ζωής για ένα PSU. Εξαρτάται από τη ποιότητα κατασκευής (ποιητική μάρκα) και τον τρόπο χρήσης του υπολογιστή σας. Εάν το ηλεκτρικό ρεύμα δεν είναι σταθερό στο σπίτι σας ή αντιμετωπίζετε ξαφνικές υπερτάσεις ρεύματος, σας συνιστούμε να εγκαταστήσετε ένα UPS.
Υπάρχει ένα μετρούμενο χαρακτηριστικό των τροφοδοτικών που είναι η αναμενόμενη διάρκεια ζωής τους (Life Span), η οποία συνήθως αναφέρεται και με τον όρο MTBF (Mean Time Between Failure – Χρόνος μέχρι την παρουσία βλάβης). Το MTBF δίνεται σε ώρες λειτουργίας και σε συνθήκες θερμοκρασίας 25οC.
Για παράδειγμα όταν ο κατασκευαστής τροφοδοτικού δίνει MTBF 100.000, τότε περιμένουμε από το τροφοδοτικό να λειτουργήσει απροβλημάτιστα σε συνεχή λειτουργία περίπου 11 χρόνια. Στην πράξη όμως μόνο το 37% των τροφοδοτικών επαληθεύουν τον χρόνο αυτό και ο κύριος λόγος είναι η θερμοκρασία λειτουργίας τους, αφού έχει παρατηρηθεί εργαστηριακά ότι μια αύξηση 10οC, μειώνει στο μισό την διάρκεια ζωής των πυκνωτών.
Αποδοτικότητα ενός PSU
Όταν αγοράζετε ένα PSU φροντίστε να μην είναι στα ενεργειακά όρια του υπολογιστή σας καθώς τα KW που αναγράφει δεν γίνονται όλα ηλεκτρική ενέργεια.
Η αποδοτικότητα του τροφοδοτικού είναι ο τρόπος μέτρησης στο πόσα Watt από αυτά που τραβάει από την πρίζα του σπιτιού σας, φτάνουν στον υπολογιστή σας. Tα υπόλοιπα μετατρέπονται σε θερμότητα.
Έτσι ένα PSU 400W με efficiency 80% τραβάει 400Watt από την πρίζα και το 80% από τα 400W θα φτάσει στο PC. Δηλαδή τα 320Watt. Τα υπόλοιπα μετατρέπεται σε θερμότητα.
Υπάρχουν έξι διαβαθμίσεις αποδοτικότητας: 80+, 80+ Bronze, 80+ Silver, 80+ Gold, 80+ Platinum και 80+ Titanium.
Ισχύς ενός PSU
Ένα μεγάλο θέμα είναι η μέγιστη παρεχόμενη ισχύς του τροφοδοτικού. Αρχικά θα πρέπει να γνωρίζετε ότι σε κάθε παροχή DC τάσης από το τροφοδοτικό υπάρχει ένα όριο ισχύος που ο κατασκευαστής του το δίνει σε συνδυασμό με όριο ρεύματος.
Έτσι για παράδειγμα σε ένα τροφοδοτικό 320 Watt μπορεί σε μια παροχή 3,3 Volt ο κατασκευαστής να δίνει όριο ρεύματος 30 Ampere (όριο ισχύος 99 Watt), ενώ σε μια παροχή 5 Volt να δίνει όριο ρεύματος 55 Ampere (όριο ισχύος 275 Watt). Αυτό δεν σημαίνει ότι ταυτόχρονα μπορούν να καταναλωθούν αυτές οι ποσότητες ισχύος, αφού μοιράζονται την παροχή συνολικής ισχύος τα 320 Watt.
Αν η παροχή των 3,3 Volt έχει απορροφήσει ήδη την μέγιστη ισχύ (99 Watt) τότε ταυτόχρονα για την παροχή των 5 Volt, είναι διαθέσιμα μόνο τα 221 Watt και όχι 275 Watt. Όμοια ισχύουν για τις παροχές των 12 Volt.
Τα παραπάνω επισημαίνονται από τους κατασκευαστές τροφοδοτικών με την ένδειξη «compined» όπου θα πρέπει να την αναζητήσετε στο ταμπελάκι του. Αν δεν την γράφει καλύτερα να επιλέξετε ένα άλλο PSU.
