Το internet (διαδίκτυο) αποτελεί χωρίς αμφιβολία το πιο εξελιγμένο μέσο ανθρώπινης επικοινωνίας. Η αρχή της δικτυακής ουδετερότητας ή Net Neutrality που ακούμε συχνά τις τελευταίες μέρες, ειδικά μετά τα πρόσφατα γεγονότα στις Ηνωμένες Πολιτείες, αποτελεί μία από τις θεμελιώδεις αρχές της αρχιτεκτονικής του διαδικτύου.
Net Neutrality Ιστορικό
Στο διαδίκτυο, όπως τουλάχιστον ξεκίνησε να λειτουργεί, κάθε διακινούμενη πληροφορία τυγχάνει ισότιμης και μη διακριτής διαχείρισης.
Η συγκεκριμένη αρχή είναι αυτή που εμπόδιζε μέχρι σήμερα τη συγκέντρωση ελέγχου του διαδικτύου σε κρατικά ή ιδιωτικά κέντρα αποφάσεων. Έτσι διασφαλιζόταν ο ανοιχτός χαρακτήρας του μέσου επικοινωνίας ως προς την απρόσκοπτη άσκηση της ελευθερίας έκφρασης και πληροφόρησης αλλά και ως προς την καινοτομία.
Όπως έχει γράψει ο Tim Berners Lee, η αρχή της δικτυακής ουδετερότητας αποτρέπει κάθε σοβαρή απειλή ελέγχου της διακινούμενης πληροφορίας από κάθε εταιρείες που έχουν σαν στόχο την κερδοφορία.
Net Neutrality: Διαμάχη
Τα τελευταία χρόνια όμως, είμαστε μάρτυρες μιας διαμάχης για τη διατήρηση ή την αναίρεση του ανοικτού χαρακτήρα του διαδικτύου. Οι συγκρούσεις συμφερόντων και ανοιχτότητας μαίνονται και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.
Απέναντι στην αρχή της δικτυακής ουδετερότητας, στέκονται οι υπέρμαχοι της ελεύθερης αγοράς, που υποστηρίζουν ότι μόνο με την κατάργηση της ουδετερότητας θα μεγιστοποιηθούν τα κοινωνικά οφέλη και η καινοτομία.
Στους υποστηρικτές της δικτυακής ουδετερότητας περιλαμβάνονται διάφοροι υποστηρικτές των καταναλωτών, οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων όπως το Άρθρο 19 (Article 19), και ορισμένες εταιρείες τεχνολογίας. Πολλές μεγάλες εταιρείες εφαρμογών στο διαδίκτυο υποστηρίζουν την ουδετερότητα: το eBay, η Amazon, και η IAC / InterActiveCorp. Η Microsoft, το Twitter, το Tumblr, το Etsy, η Daily Kos, η Greenpeace, μαζί με πολλές άλλες εταιρείες και οργανώσεις, έχουν υιοθετήσει επίσης μια στάση υπέρ της ουδετερότητας του δικτύου. Η Cogent Communications, ένας διεθνής πάροχος υπηρεσιών διαδικτύου, έκανε μια ανακοίνωση υπέρ ορισμένων πολιτικών ουδετερότητας του διαδικτύου.
Το 2008, η Google δημοσίευσε μια δήλωση που στρεφόταν εναντίον των παρόχων ευρυζωνικών υπηρεσιών που σκοπεύουν να καταχραστούν την ισχύ της αγοράς τους για να επηρεάσουν την πρόσβαση σε ανταγωνιστικές εφαρμογές ή περιεχόμενο. Ωστόσο, η υποστήριξη της Google για την ουδετερότητα δικτύου αμφισβητήθηκε το 2014 σαν μια πολύ υποκριτική δήλωση, λόγω των συμπεριφορών της εταιρείας.
Πολλές ομάδες πολιτικών δικαιωμάτων, όπως η ACLU, το Electronic Frontier Foundation, το Free Press και το Fight for the Future, υποστηρίζουν την ουδετερότητα του διαδικτύου.
Στους αντιπάλους των κανόνων δικτυακής ουδετερότητας συμπεριλαμβάνονται οικονομολόγοι, πάροχοι Διαδικτύου και τεχνολόγοι. Μεταξύ των εταιρειών, στους αντιπάλους περιλαμβάνονται οι: Comcast, AT&T, Verizon, IBM, Intel, Cisco, Nokia, Qualcomm, Broadcom, Juniper,D-Link, Wintel, Alcatel-Lucent, Corning, Panasonic, Ericsson και άλλοι. Στους αξιοσημείωτους τεχνολόγους που αντιτίθενται στην ουδετερότητα του δικτύου περιλαμβάνουν οι Marc Andreessen, Scott McNealy, Peter Thiel, David Farber, Nicholas Negroponte, Rajeev Suri, Jeff Pulver, John Perry Barlow και Bob Kahn.
Ανοιχτό διαδίκτυο
Σύμφωνα με ένα σχήμα “ανοιχτού Διαδικτύου”, όλοι οι πόροι του Διαδικτύου και τα μέσα για τη λειτουργία του πρέπει να είναι εύκολα προσβάσιμα σε όλα τα άτομα, τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς. Οι ισχύουσες έννοιες περιλαμβάνουν: την ουδετερότητα του δικτύου, τα ανοιχτά πρότυπα, τη διαφάνεια, την έλλειψη λογοκρισίας στο Διαδίκτυο και τα χαμηλά εμπόδια για είσοδο σε αυτό. Η έννοια του ανοιχτού Διαδικτύου εκφράζεται μερικές φορές ως προσδοκία αποκεντρωμένης τεχνολογικής εξουσίας και θεωρείται από ορισμένους παρατηρητές ως στενά συνδεδεμένη με το λογισμικό ανοιχτού κώδικα.
Μη Ανοιχτό Διαδίκτυο
Τα προβλήματα κατάργησης της ουδετερότητας του Διαδικτύου είναι πολλά. Ο πάροχός σας θα μπορεί να εγκρίνει ποιες υπηρεσίες θα μπορείτε να χρησιμοποιείτε (Skype, WhatsApp, Messenger), ποιο περιεχόμενο θα βλέπετε (ΕΡΤ Digital, YouTube ή Netflix), ποιους ιστότοπους θα επισκέπτεστε (Facebook, Twitter ή Pinterest αλλά και τι εξοπλισμό θα αγοράζετε.
Όλες αυτές οι πρακτικές καταργούν κάθε ψηφιακές ελευθερίες και δικαιώματα, και δίνουν υπερβολική ισχύ στους παρόχους του Διαδικτύου, που θα μπορούν να νοθεύουν τον ανταγωνισμό και τις υπηρεσίες.
Net Neutrality: Τι συμβαίνει στην Ελλάδα
Η ουδετερότητα του Διαδικτύου (Net Neutrality) μπορεί να προστατευθεί νομικά, αν και στις ΗΠΑ, προς το παρόν και με την κυβέρνηση Trump το Νet Neutrality είναι ιστορία.
Τον Οκτώβριο του 2015, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υιοθέτησε τις βασικές αρχές της ουδετερότητας του Διαδικτύου (Net Neutrality) στον κανονισμό 2015/2120, που είναι δεσμευτικός για όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση και συνεπώς και για την Ελλάδα.
Ο κανονισμός δυστυχώς, έχει ορισμένα «παραθυράκια», και οι λεπτομέρειες της εφαρμογής του έπρεπε να καθοριστούν από κάθε εθνική κυβέρνηση αλλά και από τις κατά τόπους ρυθμιστικές αρχές μέχρι τον Απρίλιο του 2016.
Έτσι ο Κανονισμός της ΕΕ 2015/2120 είναι ο τρέχον κανονισμός για την «Ουδετερότητα του Διαδικτύου», ή Νet Neutrality στην Ε.Ε.
H EETT, από την άλλη είναι η εθνική ρυθμιστική αρχή που εποπτεύει την αγορά ηλεκτρονικών επικοινωνιών στην Ελλάδα, και θα συντάσσει ετήσιες εκθέσεις, που θα κοινοποιούνται στην Επιτροπή και στο Σώμα Ευρωπαίων Ρυθμιστών BEREC.
Στην πρώτη έκθεση της, 2016-2017, καταγράφονται οι δράσεις και τα μετρητικά εργαλεία που διατίθενται για την παρακολούθηση της απόδοσης των Ελληνικών δικτύων, καθώς και στοιχεία που προκύπτουν από απαντήσεις σε ειδικά ερωτηματολόγια που απηύθυνε στους παρόχους, αλλά και από τις καταγγελίες που έχει δεχτεί από τους καταναλωτές.
Τα πρώτα συμπεράσματα της ΕΕΤΤ
Σύμφωνα με την ΕΕΤΤ, στον τομέα παρακολούθησης της απόδοσης των δικτύων, χρειάζεται να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στο πολύ χαμηλό ποσοστό της ονομαστικής ταχύτητας που επιτυγχάνεται στα σταθερά δίκτυα, το οποίο δημιουργεί την εικόνα ασυνέπειας μεταξύ της διαφημιζόμενης και της πραγματικής ταχύτητας.
Η ΕΕΤΤ διέκρινε επίσης «ορισμένες περιπτώσεις εσκεμμένης υποβάθμισης κίνησης επιλεγμένων εφαρμογών» που χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης, καθώς σύμφωνα με τον Κανονισμό πρέπει να υπάρχει ίση μεταχείριση της κίνησης και η οποιαδήποτε διαφοροποίηση πρέπει να βασίζεται σε αντικειμενικές απαιτήσεις των διαφόρων τύπων κίνησης.
Ενημέρωση από την ΕΕΤΤ για τις αποφάσεις της 32ης Ολομέλειας του BEREC
Από τα παραπάνω διακρίνεται ότι αν και οι αρχές ουδετερότητας του διαδικτύου είναι νομικά αποδεχτές στο σύνολό τους από την ΕΕ, και κατά συνέπεια από την Ελλάδα, το έργο της διασφάλισης δεν είναι και τόσο εφικτό, λόγω ελλείψεων υποδομών (εργαλείων μέτρησης) ή και από αντιφάσεις και παραθυράκια στον ίδιο το Νόμο.
Το Ελληνικό Σύνταγμα προβλέπει ότι καθένας έχει δικαίωμα συμμετοχής στην κοινωνία της πληροφορίας, και η διευκόλυνση της πρόσβασης στις πληροφορίες που διακινούνται ηλεκτρονικά, καθώς και της παραγωγής, ανταλλαγής και διάδοσής τους αποτελεί υποχρέωση του Κράτους (5Α § 2 Σ).
Σε περίπτωση που ο πάροχος διαδικτυακών υπηρεσιών που χρησιμοποιείτε, σας προσφέρει ποσοτικά ή ποιοτικά υποδεέστερη υπηρεσία πρόσβασης στο internet από αυτή που αναφέρεται στην μεταξύ σας σύμβαση, ή αν περιορίζει την πρόσβαση σε διαδικτυακές υπηρεσίες, εφαρμογές ή περιεχόμενο, έχετε το δικαίωμα να προβείτε σε καταγγελία στην ΕΕΤΤ και σε δικαστική επιδίωξη αποζημίωσης.
ΥΓ.: Προσωπικά έχω απευθυνθεί δύο φορές στην ΕΕΤΤ, χωρίς κάποιο εντυπωσιακό αποτέλεσμα.
Φυσικά θα πρέπει να αναφέρουμε, αν θέλουμε να είμαστε δίκαιοι, ότι το σημερινό διαδίκτυο αν και ονομάζεται ανοιχτό διαδίκτυο, δεν φαίνεται να πληροί τις προϋποθέσεις που καθορίζουν την ουδετερότητα. Από τη μία οι πάροχοι και από την άλλη οι μεγάλες διαδικτυακές εταιρείες αλλά και οι μυστικές υπηρεσίες κάθε χρώματος, καθιστούν ουτοπία το ανοιχτό και ουδέτερο διαδίκτυο.
Τουλάχιστον κρατούν τα προσχήματα, μέχρι τον επόμενο Snowden…
