Το Android και η σχέση του με τον ανοικτό κώδικα

Ένας λόγος που επιλέγετε να αγοράσετε ένα Android κινητό τηλέφωνο είναι ότι το λειτουργικό σου σύστημα θεωρείται ανοικτού κώδικα που βασίζεται στο linux. Είναι πράγματι έτσι και πόσο σημασία έχει αυτό; Ας το αναλύσουμε.

Το Android san λειτουργικό για κινητά τηλέφωνα έχει κατακτήσει την αγορά και ένας βασικός λόγος για αυτό είναι επειδή θεωρείται ανοικτού κώδικα, άρα ασφαλές. Επιπρόσθετα είναι βασισμένο σε ένα άλλο λειτουργικό ανοικτού κώδικα, το linux, γεγονός που το καθιστά ακόμη περισσότερο δημοφιλές αφού για πολλούς το linux είναι το ασφαλέστερο λειτουργικό που υπάρχει σήμερα.

Ωραίο το ποιηματάκι έως εδώ αλλά η αλήθεια είναι ότι κάθε τηλέφωνο Android που αγοράζετε από τα καταστήματα είναι κλειδωμένο και εκτελεί αρκετό κλειστό πηγαίο κώδικα.

Ως αποτέλεσμα, οι άνθρωποι που πραγματικά εκτιμούν τα ιδανικά του ανοιχτού κώδικα, είναι πολύ επιφυλακτικοί με το Android και κοιτάζουν προς άλλα πραγματικά ανοικτού κώδικα συστήματα, όπως το Ubuntu Touch ή το Sailfish OS. Αν και έχουν απογοητευτεί καθώς όλα αυτά έχουν αποτύχει μέχρι στιγμής να σταθούν στην εμπορική αγορά.

Το Android παραμένει ως την κύρια επιλογή για όσους χρήστες θέλουν να έχουν ένα κινητό τηλέφωνο που να χρησιμοποιεί linux. Αλλά τελικά πόσο ανοικτού κώδικα είναι πραγματικά το Android;

ΔΙΑΒΑΣΤΕ: Τι είναι οι άδειες ανοιχτού κώδικα και τι οι ιδιοκτησίας

Η ιστορία πίσω από το Android

Το Android έχει ρίζες ανοιχτού κώδικα. Το εγχείρημα ξεκίνησε υπό την Android Inc. το 2005, το οποίο αγόρασε η Google δύο χρόνια αργότερα. Την ίδια χρονιά, η Google και πολλές άλλες εταιρείες σχημάτισαν την Open Handset Alliance, με το Android να είναι το κύριο δομικό στοιχείο αυτής της κοινοπραξίας.

Το Android βασίζεται στον πυρήνα του Linux και έτσι τα περισσότερα μέρη είναι ανοιχτού κώδικα, με μερικές προσθήκες επιπρόσθετου κώδικα ώστε να μπορεί να δουλεύει σε συγκεκριμένα υλικά. Η βασική πλατφόρμα Android, γνωστή ως Android Open Source Project (AOSP), είναι διαθέσιμη για όποιον θέλει να την κατεβάσει και να κάνει ό,τι θέλει με αυτήν.

Η OnePlus, η Samsung, η Xiaomi, η Oppo και πολλοί άλλοι κατασκευαστές έχουν κάνει ακριβώς αυτό στα τηλέφωνα και στα tablet τους.

Η Amazon έβαλε το Android στο Kindle, η LG το είχε βάλει σε smartwatches και η NVIDIA το έβαλε σε μια κονσόλα παιχνιδιών. Εν τω μεταξύ, οι εταιρείες αποστέλλουν το λειτουργικό σύστημα στις έξυπνες τηλεοράσεις τους. Μπορείτε να δείτε το Android σχεδόν σε οτιδήποτε, από κάμερες point-and-shoot μέχρι ψυγεία.

Και το βασικό πλεονέκτημα είναι ότι είναι δωρεάν. Σε αντίθεση με το iOS, οι άνθρωποι δεν χρειάζεται να πληρώσουν χρήματα σε κανέναν για να χρησιμοποιήσουν το Android στο προϊόν τους. Και επειδή ο κώδικας είναι ανοιχτός, είναι ελεύθεροι να πειραματιστούν και να προσαρμόσουν το λογισμικό όπως τους αρέσει.

Γιατί το Android δεν είναι ανοικτού κώδικα

Γιατί οι φανατικοί και γνώστες των linux θεωρούν ότι το Android δεν είναι ανοιχτού κώδικα, όσο τουλάχιστον είναι το linux; Ποια είναι τα σημεία που ενοχλούν και που ίσως και οι απλοί χρήστες θα έπρεπε κάποια στιγμή να λάβουν υπόψη τους;

Χωρίς να μπούμε στην βαθιά δομή του Android και σε δύσκολες ορολογίες και έννοιές, ας δούμε που χολώνει το χαρακτηριστικό “ανοικτού κώδικα”.

α. Επιτρέπεται στους κατασκευαστές να κλειδώνουν τον κώδικα
Το Android είναι στην βάση του ανοιχτού κώδικα, αλλά το μεγαλύτερο μέρος του λογισμικού που τρέχει στην κορυφή της πλατφόρμας δυστυχώς δεν είναι. Αυτό ισχύει είτε παίρνετε μια συσκευή Pixel, είτε κάτι από τη Samsung. Σε αντίθεση με τις πρώτες μέρες κυκλοφορίας του Android, πλέον μέρος του λειτουργικού και οι περισσότερες εφαρμογές της Google έχουν γίνει κλειστού κώδικα.

Το ίδιο ισχύει και για τον κώδικα που αποστέλλεται στα προσαρμοσμένα λειτουργικά της Samsung, Xiaomi, OnePlus και άλλων κατασκευαστών. Οι περισσότερες από τις εφαρμογές που λαμβάνετε στο Google Play, ανεξάρτητα από το αν είναι δωρεάν για λήψη, δεν είναι ανοιχτού κώδικα.

Δεδομένου ότι το λογισμικό ιδιωτικού (κλειστού) κώδικα αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος αυτού που βλέπουμε και χρησιμοποιούμε, η κατάσταση κάνει το Android να μοιάζει τελικά σαν μια πλατφόρμα κλειστού κώδικα.

Αλλά και οι τρίτοι κατασκευαστές επιτρέπεται να δημιουργούν λογισμικό κλειστού κώδικα που τρέχει σε linux και Android. Εκτός από αυτούς τους δημιουργούς που αρέσκονται να διανέμουν λογισμικό με άδεια Copyleft, οι υπόλοιποι μπορούν να πάρουν τον κώδικα και να τον χρησιμοποιήσουν για να δημιουργήσουν ιδιόκτητες εφαρμογές.

Και τελικά ποιο μέρος της πλατφόρμας Android είναι ανοιχτού κώδικα; Όπως φαίνεται μόνο ο πυρήνας του. Η Google δημοσιεύει μεγάλο μέρος του Android υπό την άδεια Apache έκδοση 2.0, αποτρέποντας τους χρήστες από τη χρήση του πυρήνα για τη δημιουργία κλειδωμένων προϊόντων.

Αν και πολλοί δημιουργοί εφαρμογών εναρμονίζονται με την άδεια χρήσης, το αστείο είναι ότι το ίδιο το Android στο υπόλοιπο λογισμικό και εφαρμογές του δεν ακολουθεί τις οδηγίες του.

β. Η βασική ανάπτυξη του Android δεν καθοδηγείται από την κοινότητα
Ως επί το πλείστον, η Google αναπτύσσει το Android. Μία ή δύο φορές το χρόνο, η εταιρεία βγάζει ένα σωρό νέες ρουτίνες και κώδικα που βασίζεται στις νέες τεχνολογίες κατασκευής υλικού.

Και επιπλέον η Google δημοσιεύει ενημερώσεις συντήρησης και ασφάλειας κάθε μήνα, ενώ προετοιμάζεται για την επόμενη μεγάλη έκδοση.

Συνήθως τα έργα ανοιχτού κώδικα αναζητούν μία περισσότερη συμμετοχή από την ευρύτερη κοινότητα. Η Red Hat μπορεί να χρηματοδοτήσει ένα μεγάλο μέρος της εργασίας που πηγαίνει στο GNOME, αλλά προγραμματιστές από όλο τον κόσμο συνεισφέρουν στον κώδικα του GNOME.

Η Canonical, η εταιρεία πίσω από το Ubuntu, ασκεί μεν μεγάλο έλεγχο σχετικά με την εμφάνιση και την αίσθηση αυτής της διανομής Linux, ωστόσο, τα μέλη της κοινότητας εξακολουθούν να έχουν λόγο για το ποια προγράμματα εισέρχονται στα αποθετήρια εφαρμογών ή σε ορισμένους ιστότοπους.

Συγκριτικά, το Android εμφανίζεται ως εξ ολοκλήρου ένα προϊόν της Google.

γ. Δεν έχετε τον πλήρη έλεγχο

Μέρος αυτού που προσελκύει τους ανθρώπους στο Linux και σε άλλα λειτουργικά συστήματα ανοιχτού κώδικα, είναι η διαθέσιμη ελευθερία και έλεγχος. Δεν μπορείτε να δείτε τι υπάρχει στην καρδιά ενός συστήματος Windows ή macOS και να δείτε τι το κάνει να ξεχωρίζει ή που χολώνει.

Με το Linux, μπορεί να μην καταλαβαίνετε το μεγαλύτερο μέρος του κώδικα, αλλά είστε ελεύθεροι να τον επεξεργαστείτε λίγο-πολύ.

Επί του πρακτέου όμως, ένα τηλέφωνο Android πωλείται με ελάχιστα περισσότερες ελευθερίες από ένα iPhone. Μπορείτε πάντα να αλλάξετε τη λειτουργία εκκίνησης, να εφαρμόσετε ορισμένα εκτεταμένα θέματα και να προσαρμόσετε κάποια λειτουργικότητα σύμφωνα με τα γούστα σας, αλλά δεν μπορείτε να ασχοληθείτε με το υποκείμενο λειτουργικό σύστημα χωρίς να αποκτήσετε πρόσβαση στο root και ταυτόχρονα να ακυρώσετε την εγγύησή σας.

Οι πιο εκτενείς τροποποιήσεις απαιτούν rooting της συσκευής σας ή να του βάλετε μια προσαρμοσμένη ROM.

Πως το Android μπορεί να γίνει πραγματικά ανοιχτού κώδικα

Το επίσημο Android είναι απλά ανοιχτού κώδικα μόνο στο όνομα. Υπάρχουν όμως πολλά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να μετατρέψετε το Android σε πραγματικά ανοιχτού κώδικα αποκομίζοντας απτά οφέλη.

α. Υπάρχουν custom ROM
Οι ROM που διαθέτουν οι κοινότητες (custom ROM) βασίζονται στο AOSP και παρέχουν στους χρήστες Android εναλλακτικές λύσεις για τις συσκευές τους.

Το CyanogenMod, το οποίο έχει πλέον διαχωριστεί από το LineageOS, λειτουργεί σε εκατομμύρια smartphone Android. Και δεν είναι τόσο διαφορετικό από το επίσημο Android της Google. Αυτός είναι ο λόγος που πολλοί άνθρωποι επιλέγουν να “φλασάρουν” μια ROM εξαρχής.

Το LineageOS δεν είναι επίσης η μόνη επιλογή εκεί έξω. Πολλοί κατασκευαστές ROMs ανέβηκαν και έπεσαν όλα αυτά τα χρόνια, όπως το Paranoid Android και το AOKP.

Κατά κάποιο τρόπο, το προσαρμοσμένο οικοσύστημα ROM μοιάζει με το μοντέλο διανομής Linux. Αυτές οι ROM είναι ως επί το πλείστον ίδιες, σε κάθε έργο λαμβάνουν τον ίδιο κώδικα αλλά τον τροποποιούν με διαφορετικούς τρόπους. Αυτό φυσικά δεν θα ήταν δυνατό αν το ίδιο το Android δεν ήταν ανοιχτού κώδικα.

β. Ακόμη και οι ανταγωνιστές ανοιχτού κώδικα εξαρτώνται από το Android
Στην αρχή αυτής της ανάρτησης, αναφέραμε το Sailfish OS και το Ubuntu Touch ως εναλλακτικά λειτουργικά συστήματα πραγματικού ανοιχτού κώδικα για κινητά.

Και  οι ομάδες πίσω από αυτά τα έργα έχουν χρησιμοποιήσει κώδικα Android με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Το Sailfish OS σάς επιτρέπει να εγκαταστήσετε απευθείας εφαρμογές Android, παρόλο που δεν βασίζεται στο Android αλλά στο linux.

Πριν από το Ubuntu Touch, υπήρχε το Ubuntu για Android. Είναι απίστευτο το ότι το Android είναι σχεδόν κλειστού κώδικα, αλλά τα έργα που βασίζονται σε αυτό είναι ως επί το πλείστον ανοιχτά.

γ. Μπορείτε να πάρετε τον έλεγχο της συσκευής σας
Αν κάνετε μία κίνηση από τις πιο πάνω τότε θα ακυρώσετε την εγγύησή του μηχανήματός σας, αλλά έχετε την επιλογή να κάνετε ό,τι θέλετε με την συσκευή σας. Μπορείτε να την κάνετε root για να αποκτήσετε πρόσβαση διαχειριστή, να ξεκλειδώσετε το bootloader ή να τις δώσετε ένα εναλλακτικό λειτουργικό σύστημα.

Αυτές μπορεί να μην είναι οι πλέον διαφημιζόμενες λειτουργίες για συσκευές Android, αλλά υπάρχουν. Και ενώ η συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων με συσκευές Android δεν τις πειράζει με τέτοιο τρόπο, υπάρχει μία τεράστια κοινότητα που ασχολείται με αυτά τα θέματα και που τροποποιεί τις συσκευές τους.

Εκατομμύρια άνθρωποι εκεί έξω λατρεύουν να έχουν την ελευθερία να χρησιμοποιούν τα τηλέφωνα και τα tablet τους με αυτόν τον τρόπο.

Γιατί έχει σημασία ο ανοικτός κώδικας

Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν λειτουργικά συστήματα ανοιχτού κώδικα για πολλούς διαφορετικούς λόγους. Μερικοί δεν εμπιστεύονται να εγκαταλείψουν τον έλεγχο των δεδομένων τους στα χέρια της κάθε εταιρείας ή κυβέρνησης. Άλλοι γιατί θέλουν να μπορούν να παίξουν με τα μηχανήματα τους.

Ένας ακόμη λόγος είναι ότι οι ιδιόκτητες εφαρμογές και υπηρεσίες έρχονται και παρέρχονται, αλλά το λογισμικό ανοιχτού κώδικα παραμένει σταθερό, ακόμη και όταν δεν υποστηρίζεται. Τα δωρεάν λειτουργικά συστήματα μπορούν επίσης να δώσουν ζωή σε ένα υλικό που λειτουργεί μια χαρά, αλλά οι εταιρείες αποφάσισαν να το εγκαταλείψουν.

Και δεν λείπουν και οι ηθικοί λόγοι, από τον καθορισμό του ποιος πρέπει να έχει λόγο για το τι τρέχει σε ποιο υλικό, μέχρι τις συζητήσεις για τον πλούτο, την ιδιωτικότητα και την ελευθερία.

Σήμερα, το Android παραμένει η καλύτερη επιλογή για κινητά και για άτομα που εκτιμούν τον ανοιχτό κώδικα. Αν μείνετε στην επίσημη γραμμή της Google θα έχετε ένα υπερβολικά εμπορευματοποιημένο και με τεράστια γκάμα λειτουργικό σύστημα, αλλά με κρυφά σημεία. Μπορείτε να το αλλάξετε αυτό.

Δοκιμάστε στην Android συσκευή σας μια αίσθηση ανοιχτού κώδικα

Όλοι λίγο – πολύ έχουμε μία παλιά συσκευή Android ξεχασμένη στο συρτάρι μας, αφού μόλις αγοράσουμε την καινούργια η παλιά πάει στα αζήτητα.

Μπορείτε σε αυτήν να χρησιμοποιήσετε το LineageOS και να λαμβάνετε εφαρμογές σας από το F-Droid. Αυτός ο συνδυασμός μπορεί να φαίνεται περιορισμένος σε σύγκριση με αυτό που παρέχεται από το Google Play. Είναι όμως μια από τις πιο πλούσιες σε χαρακτηριστικά πλατφόρμες από τα υπόλοιπα ανταγωνιστικά λειτουργικά συστήματα ανοιχτού κώδικα.

Θα μπορέσετε να κάνετε τις πλέον συνηθισμένες εργασίες σας, όπως να ακούτε podcast, να χρησιμοποιείτε πλοήγηση GPS, να διαχειρίζεστε την τοπική μουσική βιβλιοθήκη σας και να μείνετε σε επαφή με άτομα που χρησιμοποιούν μια αξιόπιστη και γρήγορη κινητή συσκευή που τρέχει κυρίως λογισμικό ανοιχτού κώδικα.