Οι επιστήμονες κατάφερα για πρώτη φορά να μετρήσουν τους ανέμους στην στρατόσφαιρα του πλανήτη Δία, και ανακάλυψαν ότι είναι εξαιρετικά ισχυροί σαν jet.
Οι αστρονόμοι χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο Atacama Large Millimeter / submillimeter Array (ALMA) στη Χιλή, ανακάλυψαν στους πόλους του πλανήτη Δία ταχύτητες ανέμων της τάξης των 1.440 χιλιόμετρα ανά ώρα, δηλαδή περίπου πέντε φορές πιο γρήγοροι από τους ισχυρότερους τυφώνες της Γης και δύο φορές πιο γρήγοροι από το μεγάλο κόκκινο σημείο που βρίσκεται στη μέση του πλανήτη.
Ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε στην Αστρονομία και την Αστροφυσική δίνει νέο νόημα στον όρο «πολική δίνη». Ο Thibault Cavalié, επικεφαλής της ομάδας που δημοσίευσε το άρθρο και επιστήμονας στο Laboratoire d’Astrophysique de Bordeaux (του Μπορντώ) στη Γαλλία, σημείωσε ότι αυτοί οι άνεμοι βρέθηκαν κάτω από πολικό σέλας του Δία (ναι, ο Δίας έχει πολικό σέλας και είναι εκπληκτικό). Τα ρεύματα αυτά θα μπορούσαν να σχηματίσουν έναν τεράστιο αντίκυκλο με διάμετρο 3 έως 4 φορές την διάμετρο της Γης και σε κάθετη διάσταση να έχουν έκταση 900 km. Πρόκειται για κάτι το μοναδικό στο ηλιακό μας σύστημα.
Σε αντίθεση με το ανώτερο στρώμα του Δία, το οποίο διαθέτει τις διάσημες κόκκινες και άσπρες ζώνες από αέριο, το μεγάλο κόκκινο σημείο και το πολικό σέλας, οι άνεμοι στους πόλους ήταν πολύ πιο δύσκολο να μετρηθούν και να μελετηθούν. Όμως οι επιστήμονες κατάφεραν να τους καταγράψουν χάρη σε έναν διάσημο κομήτη και το ισχυρό τηλεσκόπιο της Χιλής.
Ο κομήτης Shoemaker-Levy 9 έπεσε στον Δία το 1994 και η επίδρασή του άφησε μοναδικά μόρια κυανιούχου υδρογόνου στην ατμόσφαιρα του πλανήτη. Αυτά τα μόρια επέτρεψαν στον Cavalié και τους συναδέλφους του χρησιμοποιώντας τις 42 από τις 66 κεραίες υψηλής ακρίβειας του τηλεσκοπίου ALMA, να ανιχνεύσουν τα μόρια και να μετρήσουν τις μεταβολές της συχνότητάς τους καθώς εκρήγνυται, δηλαδή να μετρήσουν τη μετατόπιση Doppler.
Ο Vincent Hue, συν-συγγραφέας της μελέτης και επιστήμονας στο Southwest Research Institute δήλωσε σχετικά: “Εστιάζοντας σε αυτήν τη μέτρηση, καταφέραμε να συμπεράνουμε την ταχύτητα των ανέμων όπως θα μπορούσε κανείς να συμπεράνει την ταχύτητα μιας διερχόμενης αμαξοστοιχίας από την αλλαγή στη συχνότητα του σφυρίγματος του τρένου”.
Η μελέτη αποκάλυψε ότι οι στρατοσφαιρικοί άνεμοι κάτω από το πολικό σέλας του Δία κινούνταν γύρω στα 1.440 χιλιόμετρα την ώρα. Προς τον ισημερινό του πλανήτη, αυτοί οι ίδιοι άνεμοι κινούνται λίγο πιο αργά, με ταχύτητα μόλις 600 χιλιόμετρα ανά ώρα. Οι επιστήμονες γνώριζαν ήδη για τους γρήγορους ανέμους στα ανώτερα στρώματα του Δία και προηγουμένως πίστευαν ότι καθώς θα προχωρούσαν στα άκρα του πλανήτη, τόσο πιο αργοί θα ήταν οι άνεμοι. Αυτά τα νέα δεδομένα μετατρέπουν αυτή τη θεωρία και εξέπληξαν εντελώς την ομάδα του Cavalié.
Αυτό που είναι πραγματικά συναρπαστικό είναι ότι, ενώ οι στρατοσφαιρικοί άνεμοι του Δία είναι γρήγοροι, απέχουν πολύ από τον ταχύτερο άνεμο στο ηλιακό μας σύστημα ή ακόμα και από τον υπόλοιπο πλανήτη. Στην ιονόσφαιρα του Δία, ένα στρώμα της ατμόσφαιρας πιο κοντά στο εξωτερικό του πλανήτη, υπάρχουν υπερηχητικοί άνεμοι που φτάνουν στα 1-2 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο (ή 3.600-7.200 χιλιόμετρα την ώρα) .
Ο Ποσειδώνας κατέχει το ρεκόρ του ηλιακού συστήματος, με ανέμους που είναι 25% ταχύτεροι από εκείνους που μετρήθηκαν κάτω από το πολικό σέλας του Δία.
