Πώς προέκυψε το σύμπαν; Η επικρατούσα θεωρία είναι όλα όσα ξεκίνησαν με τη Μεγάλη Έκρηξη (Big Bang). Με λίγα λόγια, η θεωρία αναφέρει ότι τα πάντα ζωντάνεψαν, παντού, και ξαφνικά.
Η θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης είναι αυτή τη στιγμή το καλύτερο μοντέλο που έχουμε για τη γέννηση του σύμπαντος μας. Οι αστροφυσικοί έχουν δείξει ότι η θεωρία εξηγεί, αρκετά περιεκτικά, φαινόμενα που έχουμε παρατηρούμε στο διάστημα εδώ και δεκαετίες. Είναι ένα ισχυρό πλαίσιο που μας δίνει μια πολύ καλή ιδέα για το πώς δημιουργήθηκε ο Κόσμος πριν από περίπου 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια.
Αλλά με τον καταιγισμό των draft papers και των δημοφιλών επιστημονικών άρθρων για τις πρώτες εικόνες του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb, παλιοί, εσφαλμένοι ισχυρισμοί ότι το Big Bang δεν συνέβη ποτέ, κυκλοφορούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στον Τύπο τις τελευταίες εβδομάδες. Ένας επιστήμονας ισχυρίστηκε ότι οι εικόνες του JWST προκαλούν “πανικό μεταξύ των κοσμολόγων” – δηλαδή των επιστημόνων που μελετούν την προέλευση του σύμπαντος.
Αυτό δεν είναι αλήθεια. Το JWST (James Webb Space Telescope) δεν έχει δώσει στοιχεία που να καταρρίπτουν τη θεωρία του Big Bang και οι κοσμολόγοι δεν δεν έχουν πανικοβληθεί. Γιατί, λοιπόν, βλέπουμε viral αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τίτλους που υποδηλώνουν ότι το Big Bang δεν συνέβη ποτέ;
Για να απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα και για να δείξουμε γιατί πρέπει να είμαστε δύσπιστοι σε ισχυρισμούς όπως αυτός, θα πρέπει να καταλάβουμε από πού προήλθε η ιδέα.
Όλα ξεκίνησαν με ένα άρθρο στο The Institute of Art and Ideas, έναν βρετανικό φιλοσοφικό οργανισμό, στις 11 Αυγούστου. Το κομμάτι γράφτηκε από τον Eric Lerner, ο οποίος έχει υποστηρίξει εδώ και καιρό αυτή τη θεωρία για το Big Bang. Έγραψε μάλιστα ένα βιβλίο με τίτλο The Big Bang Never Happened το 1991.
Το προκλητικά άρθρο στο IAI σχετίζεται επίσης με μια επερχόμενη συζήτηση στην οποία συμμετέχει ο Lerner, με την ονομασία “Cosmology and the Big Bust”.
Το άρθρο του Lerner έγινε viral στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και κοινοποιήθηκε ευρέως στο Twitter και στο Facebook, την τελευταία εβδομάδα. Είναι λογικό το γιατί:
Είναι μια αμφιλεγόμενη ιδέα που ανατρέπει όσα πιστεύουμε και ότι γνωρίζουμε για τον κόσμο. Επιπλέον, είναι συνδεδεμένο με μια νέα τεχνολογία το τηλεσκόπιο James Webb, το οποίο βλέπει μέρη του σύμπαντος που δεν μπορούσαμε να δούμε ποτέ πριν.
Η συμπερίληψη του James Webb Space Telescope ως ειδησεογραφικό στοιχείο υποδηλώνει ότι υπάρχουν νέα δεδομένα που ανατρέπουν μια μακροχρόνια θεωρία.
Φυσικά υπάρχουν νέα και ενδιαφέροντα δεδομένα που προκύπτουν από το JWST. Απλώς όχι το είδος που θα ανέτρεπε τη θεωρία του Big Bang. Τα περισσότερα από αυτά τα νέα δεδομένα έρχονται στο κοινό με τη μορφή επιστημονικών drafts, άρθρων που δεν έχουν ακόμη υποβληθεί σε αξιολόγηση από ομοτίμους επιστήμονες και προσγειώνονται σε αποθετήρια όπως το arXiv.
Το άρθρο του Lerner χρησιμοποιεί μερικές από τις πρώτες μελέτες του JWST και προσπαθεί να απορρίψει τη θεωρία του Big Bang. Αυτό που προκαλεί ανησυχία είναι πώς παρερμηνεύει τα πρώιμα δεδομένα του JWST για να υποδηλώσει ότι οι αστρονόμοι και οι κοσμολόγοι ανησυχούν ότι η καθιερωμένη θεωρία είναι εσφαλμένη. Υπάρχουν δύο σημεία στο άρθρο του Lerner που το δείχνουν αυτό:
- Εμφανίζει ένα draft με τη λέξη “Πανικός!” στον τίτλο του, και το αποκαλεί “ειλικρινές επιφώνημα”.
- Χρησιμοποιεί καταχρηστικά ένα απόσπασμα από την Allison Kirkpatrick, αστρονόμο στο Πανεπιστήμιο του Κάνσας.
Το πρώτο σημείο είναι απλώς μια περίπτωση που ο Lerner δεν ορίζει το “πανικός” σαν λογοπαίγνιο. Ο πλήρης τίτλος της εργασίας είναι “Panic! At the Disks: First Rest-frame Optical Observations of Galaxy Structure at z>3 with JWST in the SMACS 0723 Field.”
Ο συγγραφέας αυτού του draft, ο αστρονόμος Leonardo Ferreira, ερμηνεύει ξεκάθαρα το δημοφιλές emo band Panic! της δεκαετίας του 2000 με τον τίτλο του. Είναι μια γλωσσική αναφορά, και όχι μια κοσμολογική κρίση.
Όσο για το δεύτερο σημείο, ο Lerner παίρνει αυτό το απόσπασμα από την Allison Kirkpatrick, το οποίο προέρχεται από ένα άρθρο ειδήσεων Nature που δημοσιεύτηκε στις 27 Ιουλίου:
“Αυτή τη στιγμή μένω ξύπνια ως στις τρεις το πρωί και αναρωτιέμαι αν όλα όσα έχω κάνει είναι λάθος”.
Αυτό το επιλεκτικό απόσπασμα δεν αναφέρεται απευθείας στη θεωρία του Big Bang. Αντίθετα, η Kirkpatrick σκέφτεται τα πρώτα δεδομένα που θα έρθουν από το JWST για την πρώιμη εξέλιξη του σύμπαντος. Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν μερικοί γρίφοι που πρέπει να λύσουν οι αστρονόμοι, αλλά, μέχρι στιγμής, δεν πρόκειται να ξαναγράψουν την αρχή του σύμπαντος. Η Kirkpatrick έχει δηλώσει ότι τα αποσπάσματα της χρησιμοποιήθηκαν καταχρηστικά και μάλιστα άλλαξε το όνομά της στο Twitter σε “Allison the Big Bang happened Kirkpatrick”.
“Εμείς ως επιστήμονες έχουμε ευθύνη να εκπαιδεύσουμε το κοινό και παίρνω αυτή την ευθύνη πολύ σοβαρά”, δήλωσε η Kirkpatrick στο CNET. “Η σκόπιμη παραπλάνηση του κοινού καθιστά δύσκολο για αυτούς να εμπιστεύονται πραγματικούς επιστήμονες να ξεχωρίσουν πραγματικά γεγονότα από τη μυθοπλασία”.
Επιπλέον, το άρθρο του Lerner ισχυρίζεται ότι οι ιδέες του λογοκρίνονται από το επιστημονικό κατεστημένο και επισημαίνει επίσης ότι η θεωρία του είναι σημαντική για την ανάπτυξη της ενέργειας σύντηξης στη Γη. Δεν είναι τυχαίο ότι η ίδια παράγραφος συνδέεται με την LPPFusion, μια εταιρεία που διευθύνεται από τον Lerner με στόχο την ανάπτυξη ηλεκτρονικών ενεργειακών τεχνολογιών.
Γιατί έχει σημασία αυτό;
Ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους η θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης υποστηρίζεται είναι λόγω του κοσμικού υποβάθρου των μικροκυμάτων. Αυτό ανακαλύφθηκε το 1964. Εν ολίγοις, το CMB είναι η ακτινοβολία που έχει μείνει από τη Μεγάλη Έκρηξη, όταν ξεκίνησε το σύμπαν και οι επιστήμονες μπόρεσαν να τη “δουν” με δορυφόρους που μπορούν να ανιχνεύσουν αυτήν την παρατεταμένη ακτινοβολία.
Έτσι, για να ενισχύσετε τα στοιχεία ότι η θεωρία του Big Bang είναι εσφαλμένη, θα πρέπει να εξηγήσετε το CMB με κάποιον άλλο τρόπο. Η απόρριψη του Lerner για το CMB έχει διαψευσθεί και στο παρελθόν.
Είναι επίσης σημαντικό να αναφέρουμε ότι το Webb δεν είναι κατασκευασμένο για να βλέπει και να αναλύει το CMB. Το τηλεσκόπιο δεν μπορεί να “δει” τόσο πολύ πίσω στο χρόνο. Ωστόσο, θα εξετάσει μια εποχή μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Αυτό που θα βρει εκεί θα αλλάξει σχεδόν σίγουρα τις απόψεις μας για το πρώιμο σύμπαν, τους γαλαξίες και την εξέλιξη του σύμπαντος. Είναι όμως ανειλικρινές να ισχυρίζεται κανείς ότι οι πρώτες εικόνες και τα αποτελέσματα της μελέτης έρχονται σε αντίθεση με τη θεωρία του Big Bang.
Η Kirkpatrick αναφέρει ότι οι εικόνες του JWST κάνουν στην πραγματικότητα το αντίθετο. Είπε ότι “υποστηρίζουν το μοντέλο της Μεγάλης Έκρηξης επειδή μας δείχνουν ότι οι πρώτοι γαλαξίες ήταν διαφορετικοί από τους γαλαξίες που βλέπουμε σήμερα – είναι πολύ μικρότεροι!”
Οι επιστημονικές θεωρίες μπορούν – και πρέπει – να αμφισβητούνται από επιστήμονες με εξαιρετικά λεπτομερή και στοχαστικά επιχειρήματα.
Ευχαριστούμε τον αναγνώστη μας ABCD για την υπόδειξη του άρθρου στο CNET
Παρακαλώ!
Κι εγώ ευχαριστώ για την ”διόρθωση”.