Open access: Με πρόσφατη ανακοίνωσή τους, οι μεγαλύτεροι χρηματοδότες της έρευνας στο Ην. Βασίλειο, όπως το Συμβούλιο Χρηματοδότησης της Ανώτατης Εκπαίδευσης της Αγγλίας (Higher Education Funding Council for England-HEFCE), της Ουαλίας και της Σκωτίας υιοθετούν υποχρεωτική πολιτική Ανοικτής Πρόσβασης για όλα τα άρθρα τα οποία θα χρηματοδοτούνται από το Πλαίσιο Έρευνητικής Αριστείας (Research Excellence Framework) από το 2016 και έπειτα.
Το Πλαίσιο ‘Ερευνητικής Αριστείας αποτελεί το βασικό εθνικό σύστημα για την αξιολόγηση της έρευνας, το οποίο χρησιμοποιείται από τους χρηματοδότες έρευνας για την επιλεκτική χρηματοδότηση των ανώτατων ιδρυμάτων. ‘Ο,τι ορίζει το Πλαίσιο Αριστείας, τα πανεπιστήμια είναι υποχρεωμένα να το ακολουθούν κατά γράμμα. Η πολιτική διασυνδέει την κατάθεση των δημοσιεύσεων σε αποθετήρια με το Πλαίσιο Αριστείας, με την αξιολόγηση και χρηματοδότηση των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, δηλαδή, και αυτή η απλή απαίτηση, αναμένεται να αλλάξει την κουλτούρα των επιστημονικών δημοσιεύσεων στα Βρετανικά πανεπιστήμια.
Τα νέα κριτήρια αφορούν όλες τις δημοσιεύσεις σε περιοδικά και πρακτικά συνεδρίων τα οποία έχουν γίνει δεκτά για δημοσίευση μετά την 1η Απριλίου. Δεν αφορούν μονογραφίες ή δεδομένα σε αυτή τη φάση. Η πολιτική ορίζει ότι τα χειρόγραφα τα οποία έχουν υποστεί αξιολόγηση πρέπει να κατατίθενται σε ένα ιδρυματικό ή θεματικό αποθετήριο ταυτόχρονα με την αποδοχή τους για δημοσίευση. Τα μεταδεδομένα τα οποία περιγράφουν τη δημοσίευση όπως ο τίτλος, ο δημιουργός, κλπ, πρέπει να είναι ευρέσιμα αμέσως από οποιονδήποτε μέσα από τις διαδεδομένες μηχανές αναζήτησης. Εφόσον έχει επιβληθεί κάποιο χρονικό εμπάργκο από τον εκδότη, τα χειρόγραφα πρέπει να είναι διαθέσιμα σε οποιονδήποτε ακόμη και για μεταφόρτωση, αμέσως μόλις λήξει.
Στο νέο Πλαίσιο Αριστείας ορίζεται, ακόμη, ότι κάθε πανεπιστήμιο το οποίο υποβάλλει αίτηση για χρηματοδότηση θα πρέπει να καταδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο υποστηρίζει την ανοικτή πρόσβαση. Η πολιτική υιοθετήθηκε μετά από μία εκτενή διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους φορείς κατά την οποία υποβλήθηκαν 460 απαντήσεις.
Η Alma Swan, διευθύντρια του SPARC, υποστηρίζει ότι η σημασία της νέας υιοθετούμενης πολιτικής έγκειται αφενός στην αναγνώριση της σημασίας και την υποστήριξη των αποθετηρίων στην έμπρακτη και με χαμηλό κόστος εφαρμογή της ανοικτής πρόσβασης και στο γεγονός ότι εντάσσει την ανοικτή πρόσβαση μέσα στη ροή εργασίας της δημοσίευσης, απαιτώντας από τους συγγραφείς να καταθέσουν σε αποθετήριο τη δημοσίευσή τους ενώ βρίσκονται ακόμη ενεργά μέσα στη διαδικασία της δημοσίευσης.
Περισσότερες πληροφορίες:
http://www.hefce.ac.uk/news/newsarchive/2014/news86805.html
http://blogs.lse.ac.uk/impactofsocialsciences/2014/04/01/hefce-open-access-ref-gamechanger/
