Δουλεύει για περισσότερα από 20 χρόνια στον ψηφιακό κόσμο και είναι επικεφαλής του Creative Lab της Google, στο οποίο «γεννιούνται» κάποιες από τις πιο ενδιαφέρουσες ιδέες. Ο Steve Vranakis, ελληνικής καταγωγής, γεννημένος στον Καναδά, δουλεύει στο Λονδίνο, αλλά παρακολουθεί στενά την ελληνική Startup σκηνή. Βρέθηκε στην Ελλάδα στα πλαίσια του Cosmote Startup και μίλησε στο in.gr για τις νεοφυείς επιχειρήσεις, το «μυστικό της επιτυχίας τους» αλλά και το πώς βλέπει την κατάσταση στην Ελλάδα:
Το τελευταίο διάστημα στην Ελλάδα οι Startups πολλαπλασιάζονται με φρενήρεις ρυθμούς. Είναι απλώς μια νέα τάση ή κάτι βαθύτερο;
Δεν είναι μόνο μια τάση, την οποία ακολουθούμε επειδή το κάνουν και άλλοι, σε διαφορετικά σημεία του κόσμου. Είναι περισσότερο ένα κίνημα. Οι νέοι κατανοούν ότι οι μόνοι υπεύθυνοι για το μέλλον, το πεπρωμένο τους και το τι θα καταφέρουν στον κόσμο είναι οι ίδιοι. Και όταν καταλάβεις ότι δεν υπάρχουν πλέον άπειρες δουλειές όπως στο παρελθόν, μπαίνεις σε μια άλλη νοοτροπία, πολύ πιο καινοτόμα και επιχειρηματική. Και η τεχνολογία μπορεί να επιταχύνει αυτή τη νοοτροπία.
Υπήρχε μια εποχή που οι νέοι επιδίωκαν να δουλέψουν στο δημόσιο τομέα. Η πραγματικότητα τώρα είναι ότι τα πράγματα έχουν αλλάξει και οι νέοι εξετάζουν όλες τις εναλλακτικές που έχουν στη διάθεσή τους. Και όταν έχεις περιορισμένες εναλλακτικές, γίνεσαι πολύ πιο πολυμήχανος. Πιστεύω πολύ στη δημιουργική διαμάχη. Αν προσφέρεις άπειρα εργαλεία, χρόνο και ανθρώπινο δυναμικό, πολύ δύσκολα θα δημιουργήσεις κάτι αξιόλογο. Από τη στιγμή όμως που βάσεις περιορισμούς, στο χρόνο, στο χρήμα και στο ανθρώπινο κεφάλαιο, τότε βλέπεις καινοτομία. Βλέπεις τους ανθρώπους να κάνουν πράγματα που θεωρούσες ότι είναι ανέφικτο. Είναι ατυχές το γεγονός ότι συνέβη η οικονομική κρίση, όμως οι πιέσεις που δεχόμαστε μας αναγκάζουν να κάνουμε κάτι, τόσο για τη χώρα μας όσο και για τους εαυτούς μας. Έτσι, μας μαθαίνουν να δημιουργούμε εταιρείες, μας μαθαίνουν πώς να εξάγουμε τις ιδέες μας.
Ο κόσμος των Startups είναι φτιαγμένος για λίγους και εκλεκτούς προνομιούχους ή μπορούν όλοι να επωφεληθούν;
Όταν μπήκα στο Internet το 1993 κατάλαβα ότι όταν ξεπεράσεις το αρχικό εμπόδιο, δεν κάνει διακρίσεις. Είσαι πλέον «μέσα» και έχει όλη αυτή την υποδομή και τις ικανότητες να κάνεις κάτι. Άρα, δεν πρόκειται για ένα κοινικοπολιτικό ή οικονομικό ζήτημα. Το κόστος των υπολογιστών και της πρόσβασης στο Διαδίκτυο έχει πέσει πάρα πολύ και εξαρτάται από εσένα το να κάνεις κάτι. Δεν πιστεύω λοιπόν ότι κερδίζουν μόνο οι λίγοι και προνομιούχοι. Στην Ελλάδα τα πράγματα είναι διαφορετικά σε σχέση με το εξωτερικό. Δεν βλέπουμε τις τρελές αποτιμήσεις που υπάρχουν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Εδώ ξεκινούν εταιρείες που μπορεί να μην απευθύνονται στην τοπική αγορά, αλλά αξιοποιούν τη νεανική αγορά εργασίας, προκειμένου να κάνουν τις ιδέες τους πράξη. Ένα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα της Ελλάδος είναι ότι έχει πλεόνασμα σε διαθέσιμους επιστήμονες και μηχανικούς. Αυτή σημαίνει ότι υπάρχουν πολλοί έξυπνοι και ταλαντούχοι άνθρωποι που μπορούν να «λάμψουν» αν έχουν το κατάλληλο περιβάλλον.
Η μετανάστευση εκτός Ελλάδος είναι μονόδρομος για μια επιτυχημένη Startup;
Μπορείς να ξεκινήσεις μια ιδέα στην Ελλάδα, μια και η χώρα μπορεί να λειτουργήσει ως πρώτης τάξεως εφαλτήριο, και στη συνέχεια να την εξάγεις στις Ηνωμένες Πολιτείες, στην Ευρώπη ή οπουδήποτε αλλού. Και ταυτόχρονα να αξιοποιήσεις το ανθρώπινο κεφάλαιο που υπάρχει στην Ελλάδα για να κάνεις όλο το σχεδιασμό και την ανάπτυξη που χρειάζεσαι. Ακόμα και αν η εταιρεία φύγει από τη χωρά, μπορεί να δημιουργήσει θέσεις εργασίας στην Ελλάδα. Και το μοντέλο αυτό είναι πολύ διαφορετικό σε σχέση με χώρες όπως η Ινδία. Το ζήτημα δεν είναι να έρθεις στην Ελλάδα μόνο για τους χαμηλότερους μισθούς και οι Έλληνες εργαζόμενοι δεν θα πρέπει να αμείβονται χαμηλότερα σε σχέση με το εξωτερικό. Υπάρχει μια τεράστια δεξαμενή ταλέντου που μπορούν να αξιοποιήσουν οι εταιρείας και αυτοί οι άνθρωποι που θέλουν να μείνουν στην Ελλάδα. Έτσι, και όσοι φύγουν από την Ελλάδα θα μπορούν να διατηρήσουν σχέση με τη χώρα, αξιοποιώντας το εργατικό δυναμικό.
Πίσω από κάθε μία επιτυχημένη εταιρεία κρύβονται δεκάδες ή και εκατοντάδες ιδέες που απέτυχαν. Υπάρχει τελικά μαγική συνταγή και «μυστικό επιτυχίας»;
Αν δεν αποτυγχάνεις, κατά πάσα πιθανότητα δεν μαθαίνεις. Στη Silicon Valley αναπτύσσονται νέες εταιρείες και οι δημιουργοί τους αποτυγχάνουν τρεις ή τέσσερις φορές πριν καταφέρουν να πετύχουν. Και αυτό δεν είναι θέμα τύχης, αλλά συμβαίνει γιατί κάθε αποτυχία τους μαθαίνει και κάτι. Πρέπει να αγκαλιάσουμε την αποτυχία και εφόσον δεν είναι καταστροφική, δεν θεωρώ ότι είναι κάτι κακό. Οι άνθρωποι στη Silicon Valley φορούν την αποτυχία σαν παράσημο. Από την άλλη, υπάρχει ένα οικονομικό κόστος σε κάθε αποτυχία, ουσιαστικά όμως δεν χρειάζεται πλέον πάρα πολλά χρήματα για να ξεκινήσεις μια νεοφυή επιχείρηση, ούτε δεσμεύεσαι με μακροχρόνια συμβόλαια. Πλέον το μόνο που χρειάζεσαι είναι μια απόδειξη της ιδέας σου, δεν απαιτούνται εκατομμύρια δολάρια ή ευρώ για να προχωρήσεις. Και ακόμη και αν μια ιδέα δεν πετύχει σήμερα, μπορεί σε ένα ή δύο χρόνια, σε μια διαφορετική αγορά μπορεί να έχει καλύτερη τύχη.
Θα επενδύατε σε κάποια ελληνική startup;
Αν μπορούσα, σίγουρα. Λόγω της θέσης μου στην εταιρεία, δεν μου επιτρέπεται. Αλλά βοηθάω πάρα πολλές ελληνικές εταιρείες Και δεν χρειάζεται να επενδύσω άμεσα, βγάζοντας χρήματα από την τσέπη μου, αρκεί να τους βοηθήσω να βελτιώσουν την εταιρεία τους και από τη στιγμή που το κάνω αυτό είναι σαν να επενδύω. Δεν χρειάζεται να κερδίσουν 10 εκατομμύρια ευρώ για να είμαι χαρούμενος, αρκεί κάποιος να μάθει κάτι από αυτά που λέω και να τον βοηθήσουν να ξεκινήσει την επιχείρησή του.
Βρεθήκατε στην Ελλάδα πριν δύο χρόνια, ως ομιλητής στο TEDx Athens. Τι έχει αλλάξει από τότε μέχρι σήμερα;
Όταν ήμουν στο TEDx πριν δύο χρόνια, τους έλεγα ότι αν μπορούσε κανείς να βιντεοσκοπήσει εκείνη την ημέρα και να την κόψει σε βίντεο των 30 δευτερολέπτων, ήταν η καλύτερη διαφήμιση για την Ελλάδα. Έβλεπες ό,τι καλύτερο είχε να προσφέρει η χώρα, καλλιτέχνες, επιστήμονες, μουσικούς, όχι μόνο τεχνολογία. Ήταν μια «Αναγέννηση» για την Ελλάδα. Τότε όμως αυτό ήταν μια μικρή «νησίδα» και ότι η υπόλοιπη χώρα δεν ήταν έτσι. Τώρα όμως, αυτή η μικρή ομάδα έχει «μπολιάσει» πολλούς ακόμα και τους έχει οδηγήσει στο να σκέφτονται διαφορετικά. Το μόνο που χρειάζεται είναι να έχεις περισσότερους! Ακόμα είμαστε στα αρχικά στάδια, αλλά υπάρχει μεγάλη δυναμική.
Συνέντευξη: Δημήτρης Πεφάνης
