“Το να υποστηρίζεις ότι δεν σε νοιάζει το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή επειδή δεν έχεις τίποτα να κρύψεις, δεν διαφέρει από το να λες ότι δεν σε νοιάζει η ελευθερία του λόγου επειδή δεν έχεις τίποτα να πεις.”
– Edward Snowden
Ζούμε στην εποχή της Πληροφορίας. Και σήμερα η πληροφορία είναι το νέο πετρέλαιο. Κάθε Big Tech εταιρεία επιζητεί τα δεδομένα μας χωρίς τη συγκατάθεσή μας. Οι πιο πολύτιμες εταιρείες στον κόσμο, η Apple, η Google, η Microsoft, η Amazon και το Facebook, συλλέγουν δεδομένα για τις στοχευμένες διαφημίσεις τους. Όλες αυτές οι εταιρείες κερδίζουν πολλά δισεκατομμύρια δολάρια πουλώντας απλώς τα δεδομένα μας σε άπειρους διαφημιστές.
Πολλοί είναι αυτοί που γνωρίζουν την στοχευμένη διαφήμιση, αλλά δεν δίνουν ιδιαίτερη σημασία. Πιστεύουν ότι είναι καλό να βλέπουν διαφημίσεις που είναι σχετικές με αυτούς. Ωστόσο, δεν συνειδητοποιούν τον αρνητικό αντίκτυπο των μεθόδων που χρησιμοποιούν οι εταιρείες για τη συλλογή δεδομένων και πώς μπορεί να τους βλάψει.
Ακούγεται περίεργο, ε;
Οι μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας (και οι μυστικές υπηρεσίες) συγκεντρώνουν τα δεδομένα μας και χτίζουν προφίλ που ξεπερνούν τη φαντασία μας. Παρακολουθούν κάθε κίνηση και δραστηριότητά μας και τα χρησιμοποιούν για να δημιουργήσουν μια λεπτομερή εικόνα του ποιοι είμαστε, τι κάνουμε και τι μας αρέσει. Στη συνέχεια, αυτές οι πληροφορίες πωλούνται σε εταιρείες για διάφορους σκοπούς, όπως στοχευμένη διαφήμιση, έρευνα αγοράς και άλλα.
Η Cambridge Analytica, η οποία φέρεται να χρησιμοποίησε εκατομμύρια δεδομένα χρηστών του Facebook για να δημιουργήσει ψυχολογικά προφίλ, είναι ένα παράδειγμα του τρόπου κατάχρησης των δεδομένων και δεν είναι το μόνο.
Ο καρδινάλιος Richelieu είχε καταλάβει την αξία της παρακολούθησης όταν είπε το περίφημο:
“Αν κάποιος μου έδινε έξι γραμμές γραμμένες από το χέρι του πιο έντιμου ανθρώπου, θα έβρισκα κάτι σε αυτές για να τον κρεμάσουν”.
Παρακολουθήστε κάποιον για αρκετό καιρό και θα βρείτε κάτι για να τον συλλάβετε ή απλώς να τον εκβιάσετε. Τρομακτικό, αλλά είναι όντως αλήθεια. Δείτε αυτό.
Επιτηρητικός καπιταλισμός:
“Οι προσωπικές πληροφορίες χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο για την επιβολή προτύπων συμπεριφοράς. Η επεξεργασία πληροφοριών εξελίσσεται σε ένα ουσιαστικό στοιχείο μακροπρόθεσμων στρατηγικών χειραγώγησης που αποσκοπούν στη διαμόρφωση και προσαρμογή της ατομικής συμπεριφοράς”.
Ο καπιταλισμός εποπτείας ή Επιτηρητικός καπιταλισμός από το Surveillance capitalism είναι μια νέα οικονομική λογική που έχει εξαπλωθεί πέρα από τις εταιρείες τεχνολογίας και σε διάφορους άλλους τομείς, όπως οι ασφάλειες, τα αυτοκίνητα, η υγεία, η εκπαίδευση, τα οικονομικά και τα “έξυπνα” και “εξατομικευμένα” προϊόντα για να μην αναφέρουμε την πολιτική.
Αυτή η νέα λογική εκμεταλλεύεται την ανθρώπινη συμπεριφορά για κέρδος συλλέγοντας και αναλύοντας τεράστιες ποσότητες δεδομένων για να προβλέψει και να επηρεάσει τη συμπεριφορά.
Οι συνέπειες αυτής της εκμετάλλευσης είναι δύσκολο να φανούν και να προβλεφθούν, καθώς τα δικαιώματα λήψης αποφάσεων εξαφανίζονται και τα άτομα εξαρτώνται όλο και περισσότερο από μεγάλες εταιρείες για την ιδιωτική ζωή και την ασφάλειά τους.
Η πραγματικότητα είναι ότι μας παρακολουθούν συνεχώς στο διαδίκτυο σχεδόν όλοι, από τις μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας, τις διαφημιστικές εταιρείες, τους hackers μέχρι τις μυστικές υπηρεσίες.
Το πείραμα Kaspersky
Η Kaspersky Lab, μια εταιρεία κυβερνοασφάλειας, διεξήγαγε ένα κοινωνικό πείραμα στο οποίο πρόσφερε ρούχα σε αντάλλαγμα για προσωπικά δεδομένα. Ωστόσο, η πλειοψηφία των συμμετοχόνταν αρνήθηκε να δώσει τις προσωπικές τους πληροφορίες λόγω ανησυχιών για το απόρρητό τους.
Συμπερασματικά, το πείραμα Kaspersky υπογραμμίζει το γεγονός ότι οι άνθρωποι γενικά εκτιμούν τα προσωπικά τους δεδομένα και διστάζουν να τα μοιραστούν, ειδικά όταν η διαδικασία είναι τόσο ξεκάθαρη.
Όταν όμως η διαδικασία ήταν αόρατη το κάνουν χωρίς πρόβλημα, για παράδειγμα στο διαδίκτυο. Η κανονικοποίηση των κοινωνικών δικτύων και των διαδικτυακών υπηρεσιών έχει διευκολύνει τις μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας να συλλέγουν και να δημιουργούν έσοδα από τα δεδομένα μας χωρίς τη ρητή συγκατάθεσή μας.
Τελικά, έχει σημασία το απόρρητο; Έχει σταματήσει να είναι ένα θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα;
