Έχετε το λειτουργικό σας σύστημα σε SSD δίσκο και ανησυχείτε ότι κάποια στιγμή θα δυσλειτουργήσει και θα χαλάσει, παίρνοντας μαζί του όλα τα δεδομένα σας; Αναζητήστε αυτά τα πέντε προειδοποιητικά σημάδια.
Οι μονάδες στερεάς κατάστασης (SSD) είναι ταχύτερες, σταθερότερες και καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια σε σχέση με τις παραδοσιακές μονάδες σκληρών δίσκων (HDD). Αλλά οι SSD παρόλο που είναι ακριβότεροι και εν γένη αποδοτικά καλύτεροι, δεν είναι άψογοι και μπορεί να αποτύχουν πριν από την αναμενόμενη διάρκεια ζωής τους, η οποία είναι από επτά έως δέκα χρόνια.
Γιαυτό είναι καλύτερο να είστε προετοιμασμένοι για μια ενδεχόμενη αποτυχία. Εάν γνωρίζετε τα προειδοποιητικά σημάδια που προμηνύουν ότι ένας SSD δίσκος πρόκειται σύντομα να αποτύχει, μπορείτε να προστατεύσετε τον εαυτό σας και τα δεδομένα σας.
Table of Contents
Πώς αποτυγχάνουν οι SSD;
Σε αντίθεση με τους σκληρούς δίσκους, στους SSD δεν υπάρχουν φυσικές κινούμενες πλάκες, επομένως είναι απρόσβλητοι από τα παλιά μηχανικά προβλήματα των σκληρών δίσκων. Ωστόσο, ενώ το σύστημα αποθήκευσης δεν είναι επιρρεπές σε μηχανικές βλάβες, έχει άλλα εξαρτήματα που είναι.
Οι SSD εμπεριέχουν πυκνωτές και έχουν απαίτηση ύπαρξης τροφοδοτικού, τα οποία είναι ευάλωτα σε δυσλειτουργίες, ειδικά σε περίπτωση αύξησης ρεύματος ή διακοπής ρεύματος. Στην πραγματικότητα, σε περίπτωση διακοπής ρεύματος, οι SSD μπορούν να καταστρέψουν τα υπάρχοντα δεδομένα, ακόμα κι αν η ίδια η μονάδα δεν έχει αποτύχει εντελώς.
Ένα άλλο πιθανό πρόβλημα με τους SSD είναι ότι έχουν περιορισμένους κύκλους ανάγνωσης/εγγραφής, ένα πρόβλημα που υπάρχει με όλα τα είδη μνήμης flash.
Ωστόσο η τεχνολογία αναπτύσσεται και οι SSD διαρκούν κατά μέσο όρο περισσότερα χρόνια σε σχέση με τα πρώτα SSD κομμάτια που είχαν βγει στην αφορά, πιθανότατα πολύ περισσότερο από ό,τι θα τους χρειαστείτε, επομένως δεν πρέπει να ανησυχείτε ή να είστε παρανοϊκοί. Στην πραγματικότητα, εάν αγοράσατε έναν SSD τα τελευταία δύο χρόνια, η ποιότητά τους είναι υψηλή και γενικά είναι λιγότερο ευαίσθητοι σε αυτά τα προβλήματα ανάγνωσης/εγγραφής.
Πώς να ελέγξετε την υγεία ενός SSD
Στους παραδοσιακούς σκληρούς δίσκους ο ήχος είναι πάτα το πρώτο προειδοποιητικό σημάδι. Το αδιάκοπο στριφογύρισμα ή το ρυθμικό χτύπημα ενός σκληρού δίσκου είναι ένας εύκολος τρόπος για να καταλάβετε ότι σύντομα θα τον χάσετε. Ωστόσο, σε αντίθεση με τους σκληρούς δίσκους, οι SSD δεν θα κάνουν θόρυβο για να σας πουν ότι κάτι δεν πάει καλά.
Ο πιο απροβλημάτιστος και αξιόπιστος τρόπος για να διαπιστώσετε εάν η μονάδα σας λειτουργεί ομαλά είναι να εγκαταστήσετε ένα λογισμικό ελέγχου που θα την παρακολουθεί σιωπηλά για ελαττώματα. Οι χρήστες των Windows μπορεί να θέλουν να δοκιμάσουν το CrystalDiskMark, οι χρήστες macOS μπορούν να ρίξουν μια ματιά στο Smart Reporter Lite, ενώ το Hard Disk Sentinel είναι καλό για Linux.
Εκτός από τον συνεχή έλεγχο μέσω ενός βοηθητικού προγράμματος, δείτε πέντε προειδοποιητικά σημάδια που πρέπει να γνωρίζετε, καθώς και τι μπορείτε να κάνετε για αυτά.
1. Σφάλματα που αφορούν κατεστραμμένα μπλοκ
Όπως υπάρχουν οι κατεστραμμένες περιοχές (κακοί τομείς – bad block) στους σκληρούς δίσκους, υπάρχουν κακοί τομείς και στους SSD. Αυτό συμβαίνει όταν ο υπολογιστής επιχειρεί να διαβάσει ή να αποθηκεύσει ένα αρχείο, αλλά η διαδικασία διαρκεί ασυνήθιστα μεγάλο χρονικό διάστημα και καταλήγει σε αποτυχία, οπότε το σύστημα τελικά εγκαταλείπει με ένα μήνυμα σφάλματος.
Τα κοινά συμπτώματα των κατεστραμμένων μπλοκ είναι:
- Δεν είναι δυνατή η ανάγνωση ή η εγγραφή ενός αρχείου στον σκληρό δίσκο.
- Ο υπολογιστής/το σύστημα αρχείων σας ζητάει επισκευή (repair).
- Οι ενεργές εφαρμογές συχνά παγώνουν και διακόπτονται.
- Συχνά σφάλματα κατά τη μετακίνηση αρχείων.
- Γενικά λειτουργεί αργά, ειδικά κατά την πρόσβαση σε μεγάλα αρχεία.
Σε περίπτωση που δείτε κάποιο από αυτά τα συμπτώματα, η καλύτερη ιδέα είναι να εκτελέσετε το λογισμικό παρακολούθησης της μονάδας δίσκου και να ελέγξετε εάν υπάρχουν φυσικά προβλήματα με τη μονάδα σας. Εάν υπάρχουν, τότε δημιουργήστε άμεσα αντίγραφα ασφαλείας των αρχείων σας και βγείτε στην αγορά να αγοράζετε έναν νέο SSD.
2. Τα αρχεία δεν μπορούν να διαβαστούν ή να γραφτούν
Ένα σύμπτωμα της αποτυχίας του SSD είναι όταν τα αρχεία δεν μπορούν να γραφτούν ή να διαβαστούν. Υπάρχουν δύο σενάρια με τα οποία μία κατεστραμμένη περιοχή (bad block) μπορεί να επηρεάσει τα αρχεία σας:
- Το σύστημα εντοπίζει το bad block κατά την εγγραφή δεδομένων στη μονάδα δίσκου και έτσι αρνείται να γράψει δεδομένα.
- Το σύστημα εντοπίζει το bad block αφού εγγραφούν τα δεδομένα και έτσι αρνείται να διαβάσει αυτά τα δεδομένα.
Στο πρώτο σενάριο, τα δεδομένα σας δεν έχουν γραφτεί ποτέ, επομένως δεν είναι κατεστραμμένα. Συνήθως, το σύστημα θα το επιλύσει αυτόματα. Σε περίπτωση που δεν το κάνει, μπορείτε πιθανώς να το διορθώσετε επιχειρώντας να αποθηκεύσετε το αρχείο σε διαφορετική τοποθεσία ή αντιγράφοντας το στο cloud, επανεκκινώντας τον υπολογιστή σας και, στη συνέχεια, αποθηκεύοντάς το πίσω στη μονάδα δίσκου σας.
Στο δεύτερο σενάριο, δυστυχώς, τα δεδομένα σας δεν μπορούν να ανακτηθούν εύκολα. Μπορείτε να δοκιμάσετε ορισμένες μεθόδους για να ανακτήσετε δεδομένα από έναν αποτυχημένο SSD, αλλά μην τρέφετε πολλές ελπίδες. Τα bad blocks συνήθως σημαίνουν ότι όσα δεδομένα περιέχονται σε αυτές τις περιοχές χάνονται οριστικά.
3. Το σύστημα αρχείων χρειάζεται επισκευή
Έχετε δει ποτέ ένα μήνυμα σφάλματος, όπως το παραπάνω, να εμφανίζεται στην οθόνη σας; Μερικές φορές αυτό μπορεί να συμβεί απλώς και μόνο επειδή δεν τερματίσατε σωστά τον υπολογιστή σας. Ωστόσο, άλλες φορές, μπορεί να είναι σημάδι ότι ο SSD σας αναπτύσσει bad blocks ή υπάρχει κάποιο πρόβλημα στη θύρα σύνδεσης.
Ευτυχώς, η επίλυση είναι εύκολη. Τα Windows, το macOS και το Linux διαθέτουν ενσωματωμένα εργαλεία επιδιόρθωσης για ένα κατεστραμμένο σύστημα αρχείων. Σε ένα τέτοιο σφάλμα, κάθε λειτουργικό σύστημα θα σας ζητήσει να εκτελέσετε το αντίστοιχο εργαλείο του, επομένως ακολουθήστε τα βήματα και επιδιορθώστε το σύστημα αρχείων.
Υπάρχει πιθανότητα να χαθούν ορισμένα δεδομένα σε αυτή τη διαδικασία και η ανάκτησή τους μπορεί να είναι δύσκολη. Είναι ένας ακόμη καλός λόγος για να δημιουργείτε περιοδικά αντίγραφα ασφαλείας όλων των αρχείων σας.
4. Συχνά σφάλματα κατά την εκκίνηση
Εάν ο υπολογιστής σας κολλάει κατά τη διάρκεια της διαδικασίας εκκίνησης αλλά τελικά λειτουργεί καλά αφού πατήσετε το κουμπί επαναφοράς μερικές φορές, τότε είναι πιθανό να φταίει ο δίσκος σας. Μπορεί να είναι ένα bad block ή το σημάδι μιας μονάδας δίσκου που αργοπεθαίνει, επομένως είναι καλύτερο να δημιουργήσετε αντίγραφα ασφαλείας των δεδομένων σας προτού χάσετε κάποια από αυτά.
Για να ελέγξετε αν πρόκειται για τη μονάδα δίσκου, κατεβάστε και εκτελέστε ένα από τα προαναφερθέντα διαγνωστικά εργαλεία. Εάν έχετε δημιουργήσει αντίγραφα ασφαλείας των δεδομένων σας, μπορείτε επίσης να δοκιμάσετε να μορφοποιήσετε τη μονάδα δίσκου σας και να εγκαταστήσετε ξανά το λειτουργικό σύστημα.
5. Η μονάδα δίσκου σας έγινε read-only
Εάν ο δίσκος σας λέει ότι είναι μόνο για ανάγνωση (read-only), αυτό σημαίνει ότι ο SSD έχει πολλά bad blocks. Δημιουργήστε αντίγραφα ασφαλείας των δεδομένων σας αμέσως.
Δεν είναι τόσο συνηθισμένη βλάβη, αλλά ορισμένοι χρήστες το έχουν βιώσει.
Ο SSD σας ενδέχεται να αρνηθεί να σας επιτρέψει να εκτελέσετε οποιεσδήποτε λειτουργίες απαιτούν την εγγραφή δεδομένων στο δίσκο. Ωστόσο, μπορεί να λειτουργήσει μόνο για ανάγνωση. Η μονάδα δίσκου φαίνεται νεκρή, αλλά έκπληξη, τα δεδομένα σας μπορούν ακόμα να ανακτηθούν!
Πριν πετάξετε έναν SSD που πιστεύετε ότι έχει αποτύχει, δοκιμάστε να τον συνδέσετε ως εξωτερικό σκληρό δίσκο ή δευτερεύοντα σκληρό δίσκο σε άλλον υπολογιστή. Βεβαιωθείτε ότι δεν κάνετε εκκίνηση του λειτουργικού συστήματος από τον SSD. Χρησιμοποιήστε την κύρια μονάδα δίσκου του υπολογιστή για αυτό.
Σε περίπτωση που ο SSD εξακολουθεί να λειτουργεί μόνο για ανάγνωση, μπορείτε να ανακτήσετε όλα τα αρχεία σας πριν διαγράψετε με ασφάλεια τον SSD.
Πώς να παρατείνετε τη διάρκεια ζωής των SSD σας
Εάν ο SSD σας βρίσκεται στα πρόθυρα της αποτυχίας ή εάν διαθέτετε έναν για περισσότερα από πέντε χρόνια, τότε το πιο ασφαλές πράγμα που πρέπει να κάνετε είναι να αρχίσετε να ψάχνετε να τον αντικαταστήσετε. Εν τω μεταξύ, μπορείτε να κάνετε μερικά πράγματα για να παρατείνετε τη διάρκεια ζωής του:
- Αποφύγετε τις ακραίες θερμοκρασίες να επηρεάσουν τη μονάδα δίσκου. Εξασφαλίστε καλή ψύξη στον υπολογιστή σας.
- Αποφύγετε διακοπές ρεύματος και τυχόν ηλεκτρικές διακυμάνσεις. Αγοράστε ένα UPS
- Απελευθερώστε λίγο επιπλέον χώρο στο SSD σας, ώστε να μπορεί να μετακινήσει δεδομένα από τα bad blocks.
Αν ψάχνετε για νέο SDD, φροντίστε να σκεφτείτε έναν SSD M.2. Προσφέρουν ταχύτερη απόδοση δεδομένων από το τυπικό mSATA και εν γένη θα πρέπει να είναι η προεπιλεγμένη επιλογή σας όταν αγοράζετε νέο SSD, εάν φυσικά το επιτρέπει ο προϋπολογισμός σας και ο υπολογιστή σας έχει αντίστοιχη υποδοχή.
Αντιμετωπίζω το εξής πρόβλημα με καινούργιο SSD (6-7 μηνών) της Intenso, που έχει εγκατασταθεί σε παλιό laptop.
Στο διαγνωστικό της CrystaIDisklnfo, ενώ όλα τα τεστ είναι ok (στο κάτω μέρος του GUI), στο κατάσταση υγείας αναφέρει : καλή 99%.
Καμία ιδέα για το τι συμβαίνει και τι κάνω ; Πρέπει να το πάω για αντικατάσταση ;
Υπάρχει και η περίπτωση των λάπτοπς, όπου εκλείπει ο παράγοντας της αποτυχίας του δίσκου από διακοπή ρεύματος. Οι υπολογιστές αυτοί, διαθέτουν φυσικό UPS που δεν είναι άλλο από τη μπαταρία τους. Φυσικά αυτό προϋποθέτει τη σωστή λειτουργία της μπαταρίας. Εάν για παράδειγμα είναι πλήρως κατεστραμμένη, τα Windows δεν θα τη διαβάζουν και θα είναι σαν να μην υπάρχει, αφού δεν θα της δίνει ρεύμα ο υπολογιστής. Στην περίπτωση αυτή, η μπαταρία δεν παίζει το ρόλο UPS και ο SSD είναι ευάλωτος σε διακυμάνσεις ρεύματος.