Όταν το Twitter εμφανίστηκε το 2006, κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει την εξάπλωσή του. Οκτώ χρόνια μετά έχει κατακτήσει την υφήλιο, καθώς άνθρωποι από όλο τον κόσμο χωρούν καθημερινά μέσα στους 140 χαρακτήρες των online «τιτιβισμάτων» τους -σχόλια, σκέψεις και νέα, σε μία παγκόσμια online «πλατεία», όπου ο καθένας μπορεί να απευθυνθεί σε οποιονδήποτε (το αν θα λάβει απάντηση βέβαια, είναι άλλη ιστορία).
Photo by flickr/mkhmarketing
Η «έκρηξη» του Twitter στην Ελλάδα ξεκίνησε σχετικά πρόσφατα. Πέρα από τη «συμβατική» χρήση του, αντίστοιχη αυτής που παρατηρείται και σε άλλες χώρες, το ελληνικό ταμπεραμέντο δεν άργησε να δώσει το δικό του «χρώμα» στην όλη υπόθεση, διαμορφώνοντας μία ιδιαίτερη κοινότητα ένθερμων χρηστών, με ξεχωριστά χαρακτηριστικά και ορολογίες που λίγο πολύ όλοι όσοι χρησιμοποιούμε κοινωνικά δίκτυα έχουμε ακούσει κατά καιρούς: «φόλο», «ανφόλο», «βαθύ Twitter», «μένσιο» κ.α.
Οι «τουϊτεράδες» χρησιμοποιούν κυρίως φορητές συσκευές (smartphones και tablets) για να επιδίδονται στο «σπορ», καθώς το συνεχές «κάρφωμα» σε desktop συστήματα για online δραστηριότητα φαίνεται ότι αποτελεί πλέον χαρακτηριστικό μίας παρελθούσας εποχής -σίγουρα μίας εποχής στην οποία τα social media αποτελούσαν νεοαφιχθέν στοιχείο και όχι καθημερινότητα. Βασικό χαρακτηριστικό και ζητούμενο της ελληνικής κοινότητας των «τουϊτεράδων» είναι το χιούμορ: Από σχόλια πάνω στην επικαιρότητα, μέχρι το «κυνήγι» μίας έξυπνης ατάκας, η οποία θα χωρά στους 140 χαρακτήρες. Επίσης, πολλοί εμφανίζονται να «σνομπάρουν» τον αποκαλούμενο «βασιλιά» των κοινωνικών δικτύων, το Facebook, καθώς θεωρούν το Twitter πιο «ψαγμένο».
«Λίγοι αντέχουν την τόσο αφιλτράριστη επαφή με τον “απλό λαό”»
«Όταν έκανα Twitter δεν είχα Facebook. Ήθελα ένα μέσο λίγο πιο «ψαγμένο». Να μην κυριαρχεί η εικόνα, αλλά η λεκτική επικοινωνία. Στην πορεία μου άρεσε το πόσο στοχευμένο στο παρόν ήταν. Ό,τι γραφόταν αναφερόταν στο τώρα. Επιπλέον δεν είχες να κάνεις με ήδη υπάρχοντες φίλους που μπορεί να κουβάλαγες από τα νεανικά σου χρόνια και πλέον να μην έχεις κανένα κοινό σημείο. Μπορούσες εκ νέου να κάνεις την επιλογή σου», αναφέρει ο χρήστης @vsinertia. Ο ίδιος θεωρεί μία από τις καλύτερες πλευρές του Twitter τη δυνατότητα άμεσης επικοινωνίας με άτομα που δεν θα ήταν δυνατόν με άλλον τρόπο. «Απευθύνεσαι άμεσα και γρήγορα σε δημοσιογράφους/ πολιτικούς και γενικά ανθρώπους που έχουν προβολή. Βασική προϋπόθεση βέβαια είναι κι αυτοί από τη μεριά τους να ξέρουν να το χρησιμοποιούν και να έχουν μπει στο νόημα. Απ’ ό,τι έχω δει πάντως, λίγοι αντέχουν την τόσο αφιλτράριστη επαφή με τον “απλό λαό”» σημειώνει.
Σε αντίστοιχα επίπεδα κινείται και η άποψη του @TzortzAl: «Ελάχιστοι «διάσημοι» καταφέρνουν να διαχειριστούν το πώς λειτουργεί το Twitter και να δεχτούν κριτική. Όσοι νόμιζαν ότι στο Twitter θα αποθεωθούν, έχουν ήδη αλλάξει γνώμη».
Ο @Nouarzan μπήκε λόγω του αδερφού του, ωστόσο στη συνέχεια: «Μου άρεσε που είναι σαν το The Voice των social media. Μου αρέσει η ιδέα του να ακολουθείς άτομα για αυτά που λένε και όχι γιατί έχουν ωραία profile picture ή γιατί τους ξέρεις από το σχολείο». Όσον αφορά σε επαφές με δημόσια πρόσωπα, έχει μιλήσει με δύο–τρία γνωστά άτομα και οι κουβέντες κινούνται σε χιουμοριστικό πλαίσιο, «γιατί νομίζουν ότι είμαι αστείος». Ωστόσο, αρνείται να αποκαλύψει ονόματα, «εκτός κι αν έχουμε καμιά άκρη για τηλεόραση έστω Ελλάδα, οπότε με λίγη πίεση θα τα αποκαλύψω».
Από πλευράς του, ο @iteaflowers δεν έχει μπει στη διαδικασία. «Είναι έξω από τον χαρακτήρα μου, και δεν πιστεύω πως έχει και νόημα γιατί φαντάζομαι ένας «διάσημος» θα δέχεται πολλά τέτοια μηνύματα. Έχει τύχει όμως μια συγγραφέας που σέβομαι και συμπαθώ να στείλει αυτή πρώτη dm, λέγοντάς μου πως γελάει με αυτά που γράφω, και αυτό μου έδωσε μεγάλη χαρά».
Η @fdelafraga παραμένει «incharacter»: «Δεν το συνηθίζω, αλλά επειδή το ψέμα δεν το θέλω, έχω συνομιλήσει με τον Robert Downey Jr. Δεν «έπιανε» το κινητό του».
Αντίστοιχα και η @isminouta (50.609 tweets, 9.502 followers): «Έχω μιλήσει στον ντι Κάπριο. Δεν απάντησε. Ίσως ήταν σε κάποιο γύρισμα. Οπότε όσο και να προσπάθησα, δεν το λες συνομιλία. Α, και στον Σάκη Ρουβά, μια από τα ίδια».
Το Twitter ως μέσο ενημέρωσης
Ένας από τους λόγους που το Twitter «έπιασε» ήταν η αμεσότητά του, η οποία άλλωστε και το ανέδειξε ως βασικό «πυλώνα» ενημέρωσης και παροχής πληροφοριών για γεγονότα που συγκλόνισαν την παγκόσμια επικαιρότητα, από τις εξεγέρσεις της «Αραβικής Άνοιξης», μέχρι τις ταραχές στο Λονδίνο το 2011, τη διπλή βομβιστική επίθεση στον Μαραθώνιο της Βοστώνης τον Απρίλιο του 2013, τις διαμαρτυρίες στην Κωνσταντινούπολη το 2013 κ.α. –ενώ, σε αρκετές περιπτώσεις, χρησιμοποιήθηκε, μαζί με άλλα social media, και για τη διοργάνωση και τον συντονισμό διαδηλώσεων και κινητοποιήσεων. Το Twitter παρέχει μία συνεχή «ροή» πληροφοριών, όπου ο καθένας μπορεί να ανεβάσει υλικό, το οποίο είναι άμεσα διαθέσιμο στην διεθνή κοινότητα του Διαδικτύου –συχνά παρέχοντας την πληροφορία πολύ πριν τα «συμβατικά» ΜΜΕ αντιληφθούν καν τι συμβαίνει, καθώς οι ίδιες οι «πηγές» μπορούν να έχουν «βήμα» και λόγο, χωρίς να περνούν μέσα από τα παραδοσιακά κανάλια πληροφόρησης. Πολλοί κάνουν λόγο για «εκθρονισμό» των ΜΜΕ και για άνοδο μιας αδέσμευτης «δημοσιογραφίας των πολιτών».
Για τον @iteaflowers δεν ισχύει κάτι τέτοιο, καθώς δηλώνει επιφυλακτικός όσον αφορά στην αξιοπιστία της ροής του Twitter ως μέσου ενημέρωσης: «Προτιμώ να διασταυρώνω πρώτα κάτι. Στο κυνήγι των retweet έχω δει να γίνονται πράματα και θάματα, γι’ αυτό θεωρώ πως σε αυτό το στάδιο δεν υπάρχει η ωριμότητα για να απειλήσει τα συμβατικά ΜΜΕ».
Ωστόσο, ο @XesimoPikro είναι δηκτικός απέναντι στα ΜΜΕ, καθώς «δεν έχουν ανάγκη το Twitter, βγάζουν μια χαρά τα μάτια τους από μόνα τους. Με τον χρόνο κάποια accountsέχουν αποδείξει την αξιοπιστία τους, αλλά και πάλι χρειάζεται να έχεις κρίση. Υπάρχει πάντα το συμφέρον και το περιθώριο λάθους».
Η @isminouta το κρατά πιο «χρηστικό»: «Δημοσιογράφο δεν με λες, αλλά θα ενημερώσω σε ποιο σταθμό του μετρό έχει ελεγκτή ή πού έχει αλκοτέστ. Α, και ποιος ταξιτζής ακούει Τράγκα». Όσον αφορά στην αξιοπιστία της ροής του Twitter, αναγνωρίζει ότι «πολλές φορές πληροφορηθήκαμε για γεγονότα από το timeline και όχι από τα ΜΜΕ. Πώς μπορείς να ενημερωθείς άλλωστε από κάτι που δεν υπάρχει όπως θα έπρεπε;».
Ο @Nouarzan αποφεύγει να ασχοληθεί ο ίδιος με την ενημερωτική διάσταση του Twitter, καθώς βλέπει μεν ενδιαφέροντα πράγματα που ανεβάζουν οι άλλοι αλλά «προσπαθεί ταπεινά να παραμείνει στον δρόμο της ανωριμότητας και της βλακείας». Ωστόσο, χαρακτηρίζει τη ροή του Twitter σίγουρα πιο αξιόπιστη από τα «συμβατικά» ΜΜΕ: «Όποιος δημοσιεύει ειδήσεις στο Twitter ξέρει ότι θα πρέπει να την φιλτράρει γιατί η είδησή του είναι πολύ πιο ευάλωτη σε ανοιχτή κριτική, κάτι που σημαίνει ότι αν δεν είναι χαζός θα πρέπει να είναι πολύ πιο προσεκτικός. Επίσης θεωρώ ότι δεν εξυπηρετούνται τόσα συμφέροντα. Ψηφίζω Twitter».
Η @fdelafraga αναφέρει γεγονότα, αλλά με σκοπό όχι την ενημέρωση, μα τον καυτηριασμό, «αν δεχτούμε ότι έχω αυτή την ικανότητα». «Απλά διαβάζω και ακούω. Αισθάνομαι αρκετά ασφαλής με τα όσα βλέπω, για να βγάλω τα συμπεράσματά μου», δηλώνει, προσθέτοντας ότι «τα συμβατικά ΜΜΕ πάντα θα βρίσκουν τη δύναμη να τρομοκρατούν, και την τρομοκρατία την απειλεί μόνο ο αφανισμός της. Απέχουμε πολύ απ’αυτό».
Για τον @TzortzAl, το Twitter είναι σίγουρα σε καλό δρόμο, καθώς «θα παρέχει ταχύτερα το οποιοδήποτε γεγονός συμβεί, ταχύτερα και από τις ειδήσεις της τηλεόρασης, συνήθως και με πιο αντικειμενικό τρόπο». Ο ίδιος έχει συνδράμει σε αυτή του τη λειτουργία, σε κάποιες πορείες, στις οποίες είχε τη δυνατότητα να περιγράφει τι γινόταν μέσω του λογαριασμού του. Ωστόσο, επισημαίνει ότι διατηρεί ένα πιο ανάλαφρο στυλ γραφής. «Δεν με ακολουθούν για να ενημερώνονται από μένα». Παράλληλα, τονίζει ότι χρειάζεται φιλτράρισμα: «Τα accounts τα διαχειρίζονται άνθρωποι με τις δικές τους πολιτικές πεποιθήσεις ή γενικότερες γνώμες… Δεν πιστεύω ότι έχει τόσο μεγάλη διείσδυση κοινωνικά το Twitter για να απειλήσει τα συμβατικά ΜΜΕ. Σίγουρα δεν περνάει όμως και αδιάφορο».
«Βαθύ Twitter» και ελιτισμός στην online συμπεριφορά
«Τι είναι το Βαθύ Twitter»; Αν και ο πειρασμός να δώσω στην υπόθεση έναν αέρα «Matrix» («do you want to know what it is?», που ρωτούσε ο Λόρενς Φίσμπερν – Μορφέας στην πρώτη ταινία της τριλογίας) είναι μεγάλος, οι «τουϊτεράδες» με προσγειώνουν, καθώς αντιμετωπίζουν τον όρο αρνητικά, εφόσον χρησιμοποιείται για να υποδηλώσει μία μορφή «ελιτισμού» στη συμπεριφορά.
Σύμφωνα με τον @iteaflowers, πρόκειται για έναν όρο που χρησιμοποιείται «ειρωνικά και χαιρέκακα» από κάποιους, και αναφέρεται στους πρώτους ελληνικούς λογαριασμούς, που έβαλαν τις βάσεις του ελληνικού Twitter. «Καλώς ή κακώς κάποιοι ανακάλυψαν πρώτοι το μέσο και αυτό δεν αλλάζει. Τον όρο τον δέχομαι μόνο σαν αστείο», συμπληρώνει –όπως και ο @TzortzAl, ο οποίος δέχεται τον όρο σαν αστεϊσμό κυρίως, σαν μια μορφή κατηγοριοποίησης των accounts.
Η @fdelafraga δεν τον καταλαβαίνει, άρα δεν τον αποδέχεται: «Σε μια προσπάθεια να τον κατανοήσω συνειδητοποίησα πως πρέπει να γίνω η αιτία και κάτι τέτοιο δεν είναι στα άμεσα σχέδιά μου», δηλώνει χαρακτηριστικά. Ο @Nouarzan είναι (υπερ)αναλυτικός, σε σημείο… λεξικού. Όπως εξηγεί, πρόκειται για ειρωνικό χαρακτηρισμό για χρήστες του Twitter που δεν ακολουθούν πολλά άτομα και δεν απαντάνε σε mention, λόγω μεγάλης ιδέας που έχουν για τον εαυτό τους. «Δεν τον δέχομαι αν και καταλαβαίνω γιατί υπάρχει. Προσωπικά το Twitter δεν το θεώρησα ποτέ μέσο επικοινωνίας αλλά μέσο έκφρασης. Επικοινωνία σημαίνει να λες κάτι, κάποιος να σε ακούει και να σου δείχνει ότι σε άκουσε και (αν χρειάζεται) να απαντάει. Στο Twitter πρακτικά αυτό θα σήμαινε όχι μόνο να απαντάμε κάθε φορά που μας μιλάνε αλλά και να μας μιλάνε κάθε φορά που γράφουμε ένα tweet -κάτι που προφανώς δεν συμβαίνει. Κι επειδή είναι όντως άσχημο να μην παίρνεις απάντηση όταν λες ή ρωτάς κάτι, για την περίπτωση του Twitter θα συμβούλευα να μην αναμένουν αναγκαστικά οι χρήστες κάποια απάντηση», σημειώνει.
Για τον @vsinertia, ο όρος υπάρχει, «είτε τον δεχόμαστε είτε όχι. Συνήθως τον χρησιμοποιούν για να περιγράψουν τον χρήστη που ενώ έχει πολλούς followers, ο ίδιος δεν ακολουθεί πολλούς. Είναι φειδωλός στα interactions του με άγνωστους χρήστες, και πολύ περισσότερο αν αυτοί δεν έχουν πολλούς followers. Θα έλεγα λοιπόν ότι είναι ένας συνδυασμός ratio followers/following, «αρχαιότητας» και διαδραστικότητας με άλλους χρήστες, κι αυτή η συμπεριφορά να υπάρχει εξαρχής -όχι φτάσαμε 10.000/10.000 και κάναμε 9.500 unfollow. Αυτά είναι γιαλαντζί βαθιά».
Η @isminouta είναι χιουμοριστικά δηκτική: «Φήμες θέλουν το βαθύ Twitter να συναντιέται συγκεκριμένες ημερομηνίες απο τις 00.18-03.15 ,σε κρυφές στοές και να σφάζουν «αυγά» (κατά κανόνα νέους χρήστες, οι οποίοι δεν έχουν βάλει φωτογραφία στον λογαριασμό) στον βωμό του φαβσταρ. Δεν ανήκω στο βαθύ Twitter, δεν πιστεύω ότι υπάρχει βαθυ Twitter, απλά πιστεύω ότι όλοι έχουμε δικαίωμα να μην απαντάμε ακόμα και στην μάνα μας όταν μας παίρνει τηλέφωνο. Άσε που δεν μπορώ να σφάξω, δεν μπορώ τα αίματα».
