Η τελευταία δεκαετία υπήρξε μια περίοδος απίστευτης ανάπτυξης για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, και ιδιαίτερα του Facebook. Το γεγονός ότι η ιστοσελίδα ξεπέρασε ακόμη και την Google και είναι η μεγαλύτερη σε επισκεψιμότητα στις ΗΠΑ δείχνει ότι το Facebook έχει γίνει αναπόσπαστο μέρος του τρόπου με τον οποίο οι άνθρωποι συνδέονται και επικοινωνούν με τον κόσμο γύρω τους.
Το Facebook επιτρέπει στους εγγεγραμμένους χρήστες να δημιουργήσουν προφίλ, να ανεβάσουν φωτογραφίες και βίντεο, να στείλουν μηνύματα και – πάνω από όλα – να κρατήσουν επαφή με τους φίλους, την οικογένεια και τους συναδέλφους τους. Ωστόσο, αυτή η ικανότητα του Facebook να κρατάει τους ανθρώπους συνδεδεμένους είναι μόνο ένας από τους λόγους για την τεράστια επιτυχία του.
Η αλήθεια είναι ότι το Facebook μας επιτρέπει να συνδεθούμε όχι μόνο με τους αγαπημένους τους, αλλά και με τις θεμελιώδεις ανθρώπινες ανάγκες μας. Με τον ίδιο τρόπο που τα παντοπωλεία ικανοποιούν τις ανάγκες μας για τη φυσική διατροφή, το Facebook έχει γίνει ένας καθημερινός προορισμός για εκατομμύρια κόσμου λόγω της ικανότητάς του να καλύψει τις ανάγκες μας για ψυχολογική ικανοποίηση.
Αυτοεκτίμηση
Η αυτοεκτίμηση θεωρείται ότι είναι ένας από τους καθοριστικούς παράγοντες που διαμορφώνουν την ψυχική μας ευεξία. Η αυτοεκτίμηση είναι σε μεγάλο βαθμό, ένα μοντέλο που οργανώνει τις πληροφορίες σχετικά με τον εαυτό μας και αντανακλά ότι σκεφτόμαστε, νοιαζόμαστε και περνάμε το χρόνο μας και την ενέργειά μας σε αυτό.
Αν, για παράδειγμα, το να είστε “ένας αθλητής” δεν είναι μια σημαντική πτυχή του σχήματος του εαυτού σας, τότε αν φτάσετε τελευταίος ή τελευταία σε έναν αγώνα τρεξίματος δεν θα επηρεάσει την αυτοεκτίμησή σας. Ωστόσο, αν το “είστε έξυπνος” είναι μια σημαντική πτυχή του σχήματος του εαυτού σας, και γράψετε χαμηλό βαθμό στις εξετάσεις θα επηρεάσει αρνητικά την αυτοεκτίμησή σας.
Το προφίλ μας στο Facebook εκπέμπει μικρές αντανακλάσεις των σχημάτων του εαυτού μας. Εκτός από την εμφάνισή μας, περιλαμβάνει πληροφορίες για τα χόμπι μας, το επίπεδο εκπαίδευσης, τον αριθμό των φίλων μας, αυτά που μας ενδιαφέρουν και ούτω καθεξής.
Έτσι, το Facebook μπορεί να αυξήσει υποσυνείδητα την αυτοεκτίμησή μας, δίνοντας μας την ευκαιρία να ανακατασκευάσουμε και να ελέγξουμε τον τρόπο που οι ίδιοι θέλουμε να παρουσιάσουμε τον εαυτό μας. Επιπλέον, το Facebook μας επιτρέπει να μπλοκάρουμε οποιαδήποτε “trolls” των οποίων οι ύβρεις και τα άσχημα σχόλια απειλούν την αυτοπεποίθησή μας.
Διαχείριση των εντυπώσεων
Διαχείριση της εντύπωσης είναι η διαδικασία μέσω της οποίας οι άνθρωποι προσπαθούν να επηρεάσουν την αντίληψη των άλλων για την εικόνα τους και επιτυγχάνεται με τη ρύθμιση και τον έλεγχο των πληροφοριών κατά τη διάρκεια της κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Θεωρείται βασικό δομικό συστατικό στις διαπροσωπικές επικοινωνίες, και στοχεύει στην ενίσχυση των επιθυμητών χαρακτηριστικών.
Το Facebook, επιτρέπει στο χρήστη να ασκήσει μια πολύ μεγάλη διαχείριση εντυπώσεων.
Πρώτα απ ‘όλα, σε αντίθεση με τις συνομιλίες που γίνονται πρόσωπο-με-πρόσωπο, το Facebook δίνει στους χρήστες όσο χρόνο χρειάζεται για να προετοιμάσουν μια στοχαστική ή πνευματώδη απάντηση. Επιπλέον, η επίδραση της μη λεκτικής συμπεριφοράς δεν υφίσταται online.
Έτσι, έχουμε αναπτύξει μια σειρά άμεσων και έμμεσων σημάτων για να σχηματίζουμε εντυπώσεις στους άλλους χρήστες του Facebook.
Τα σαφή σήματα είναι μετρήσιμα, όπως ο αριθμός των φίλων, η αντιληπτή ποιότητα φίλων και το επίπεδο εκπαίδευσης. Τα σιωπηρά σήματα είναι οι συχνές αλλαγές της κατάστασης της σχέσης (ελεύθερος- ελεύθερη, παντρεμένος-παντρεμένη, κλπ) κάτι που μπορεί να συνεπάγεται με αστάθεια, οι συχνές αλλαγές στην φωτογραφία του προφίλ και δημοσιεύσεις που μπορεί να δείχνουν μια τάση εξωστρέφειας, τα συχνά «like» στο περιεχόμενο των άλλων που μπορεί να υποδεικνύουν τις προσπάθειες για απόκτηση εύνοιας.
Επιπλέον, η απόφαση να μην μοιράζεται κάποιος πληροφορίες για την κατάσταση της σχέσης του και το είδος των ενδιαφερόντων του, αποκαλύπτει ακόμη περισσότερα για τον χρήστη από την πληροφορία που μοιράζεται!
Μια μελέτη του 2004 από τον Samuel D. Gosling και την Simine Vazire του Πανεπιστημίου του Τέξας διαπίστωσαν ότι τα προφίλ του Facebook παρέχουν στον παρατηρητή τις ίδιες πληροφορίες για τις προσωπικότητες των χρηστών όπως παρέχει το υπνοδωμάτιο ή το γραφείο τους. Η αρχική ερμηνεία της προσωπικότητας του χρήστη είναι ακριβής στις περισσότερες περιπτώσεις, και αποκαλύπτεται μέσα στα πρώτα λίγα λεπτά της αλληλεπίδρασης.
Έτσι, το Facebook μπορεί να επηρεάσει την αυτοεκτίμησή μας, δίνοντας μας την ευκαιρία να ελέγχουμε τον τρόπο που παρουσιάζουμε τους εαυτούς μας μέσα από τη διαδικασία της διαχείρισης των εντυπώσεων – που μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο που μας βλέπουν οι άλλοι, αλλά το πιο σημαντικό, αυτό μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε εμείς τον εαυτό μας.
Έχουμε διαθέσει πολύ χρόνο και προσπάθεια σε αυτή την το αυτο-προσαρμογή, διότι, σε ένα υποσυνείδητο επίπεδο, εμείς ανακαλύπτουμε μια πιο θετική εκδοχή του εαυτού μας. Αυτό αντικατοπτρίζεται από τη σύνθεση των προσεκτικά επιλεγμένων στοιχείων του προφίλ μας.
Παρουσιάζουμε πιο ελκυστικές φωτογραφίες μας, τη λίστα από τις αγαπημένες σας ταινίες, τη μουσική και τα βιβλία που πιστεύουμε ότι θα εντυπωσιάσουν τους άλλους, και να στέλνουμε αιτήματα φιλίας όχι μόνο στους φίλους και την οικογένειά μας, αλλά και σε ανθρώπους που σεβόμαστε και θέλουμε να συνδεθούμε.
Η θεωρία της Αυτο-αντίληψης (SPT), υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι αναπτύσσουν μια στάση τους, παρατηρώντας τη συμπεριφορά τους και, στη συνέχεια, βγάζουν συμπεράσματα για τι είναι υπεύθυνο για αυτή τη συμπεριφορά. Έτσι, το άτομο ερμηνεύει τις εμφανείς συμπεριφορές του ορθολογικά, κατά τον ίδιο τρόπο δηλαδή που επιχειρεί να εξηγήσει τις συμπεριφορές των άλλων.
Αυτό βοηθά να εξηγήσει πώς το προφίλ ενός χρήστη του Facebook μπορεί να προωθήσει μια θετική αυτο-αντίληψη και συμβάλλει στην ψυχική μας ευεξία.
Το Facebook επιτρέπει εξωστρεφή χαρακτηριστικά μας
Το Facebook παρέχει στους εξωστρεφείς, άμεση διέξοδο για τις ανάγκες και τις εμμονές τους. Οι εξωστρεφείς έχει αποδειχθεί ότι ενημερώνουν τις φωτογραφίες του προφίλ τους, την κατάσταση και τις πληροφορίες που αποκαλύπτουν για τον εαυτό τους πολύ πιο συχνά από ότι κάνουν άλλοι χρήστες. Έτσι, το Facebook τους επιτρέπει να ενεργούν σύμφωνα με τις κρυφές τους επιθυμίες χωρίς το φόβο του να γίνουν αντιληπτοί σαν αλαζόνες ή ναρκισσιστές.
Φανταστείτε κάποιον να ζητήσει από άλλους να δουν τις φωτογραφίες του από μια κοινωνική συγκέντρωση. Μπορεί να θεωρηθεί αρκετά “παράξενο” ενώ στο Facebook, θεωρείται εντελώς φυσιολογικό.
Περίληψη
Το Facebook έχει γίνει μια συνήθεια – μία ρουτίνα μιας συμπεριφοράς που επαναλαμβάνεται τακτικά και τείνει να συμβαίνει ασυνείδητα. Ο σχηματισμός της κάθε συνήθεια που υιοθετούμε, ενεργοποιείται από μια συνειδητή ή ασυνείδητη ανταμοιβή, η οποία βοηθάει τον εγκέφαλο μας να αποφασίσει αν αξίζει να θυμόμαστε μια συγκεκριμένη δράση.
Μπορεί αρχικά να εγγραφήκατε στο Facebook για να συνδεθείτε με τους φίλους μας, αλλά, χωρίς να το συνειδητοποιήσετε, η ιστοσελίδα έχει γίνεται μια εθιστική συνήθεια, γιατί παρέχει υποσυνείδητες ψυχολογικές ανταμοιβές. Με την πάροδο του χρόνου, αυτό γίνεται όλο και πιο αυτόματο και αποτυπώνεται στους νευρικούς οδούς μας.
Η Δρ Liraz Margalit είναι Ψυχολόγος στο ClickTale και το άρθρο δημοσιεύτηκε από το TNW.
